Çok Partili Hayata Geçiş Sürecinde Siyasete Muhalif Basın Penceresinden Bakmak: İzinsiz Muhalefet Dergisi

Yıl 2022, Cilt: 1 Sayı: 1, 73 - 113, 30.06.2022

Firdes Temizgüney

Öz

Çok partili hayat, demokratik teamüllerin yerleşmesi açısından önemli olduğu kadar, basın hürriyeti açısından da dönüm noktası teşkil etmiştir. Nitekim sadece siyaset muhalefet kazanmamış, hem ulusal hem de yerel basında Cumhuriyet Halk Partisi’ne (CHP) muhalif görüşler ortaya çıkmıştır. Yeni kurulan partilerin basın tarafından dikkatle takip edilmesi, zaman zaman bu yayın organlarını taraf hâline getirmiştir. Bu taraftarlık aynı zamanda muhalif yayın çeşitliliğini de arttırmıştır. Çok partili hayata geçiş sürecinde muhalif yazılarıyla dikkat çeken yayınlardan biri de İzinsiz Muhalefet dergisidir. İzinsiz Muhalefet dergisi, yeni kurulan Millet Partisi’nin (MP) sözcüsü olarak yayın hayatına başlamıştır. Bu sebeple dergide partinin teşkilatlanması, toplantı ve kongre gibi faaliyetleri ile ilgili tanıtım yazılarının yanı sıra partiye yönelik eleştirilere de cevap verilmiştir. Derginin bir diğer misyonu, CHP iktidarına ve muhalefetin ağır kanadı Demokrat Parti’ye (DP) karşı mücadele şeklinde belirlenmiştir.
Bu çalışmanın amacı, çok partili hayata geçiş sürecinde kurulan İzinsiz Muhalefet dergisinin yayın çizgisini hem taraftar hem de muhalif açıdan değerlendirmektir. Bu amaçla dönemin gelişmelerini iktidar, muhalefet ve basın düzleminde ele almaktır.

Anahtar Kelimeler

Çok Partili Hayat, Basın, Cumhuriyet Halk Partisi, Millet Partisi, İzinsiz Muhalefet Dergisi.

Kaynakça

• Süreli Yayınlar
• Dün ve Bugün, Kudret, Akşam, Son Saat
• Akın, Fehmi, “12 Temmuz Beyannamesi’nin Türk Siyasi Tarihindeki Yeri ve Önemi”, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7/2, 2009, s. 92-109.
• Başgil, Ali Fuat, “Teşrii Masuniyet Meselesi Teşkilat-ı Esasiye Kanunu’nun 17. Maddesi Üzerine Bir Etüd”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, VII/1, 1941, s. 3-39.
• Bölükbaşı, Osman, Suikast İftirasının İçyüzü ve Celâl Bayar, Ankara 1949.
• Burgaç, Murat, “1946 Genel Seçimlerinde Propaganda”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 13/26, Haziran 2013, s. 163-184.
• Çaylak, Adem, “1946-50 Arası Dönemde Müfrit Muhafazakâr Demokratlar ve Türk Demokrasisinin Almış Olduğu Biçim”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 62/1, s. 17-42.
• Emre Kaya, Ayşe Elif, “Demokrat Parti Döneminde Basın-İktidar İlişkileri”, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 39, 2010, s. 93-118.
• Erkenci, Hüseyin, “Memurun Muhakemat-ı Hakkında Kanunu Muvakkat Üzerine Düşünceler”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 11/1, Ocak 1999, s. 11-22.
• Feridunoğlu, İsmail Cem, “Çok Partili Siyasi Hayatımızda Medya Siyaset İlişkileri Bağlamında İktidar Olgusu”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, IX/44, 2016, s. 1047-1062.
• Haytoğlu, Ercan, “Türkiye’de Demokratikleşme Süreci ve 1945’te Çok Partili Siyasî Hayata Geçişin Nedenleri (1908-1945)”, PAÜ. Eğitim Fakültesi Dergisi, 3, 1997, s. 46-56.
• İnan, Süleyman, “1949’da İnönü ve Bayar'a Suikast İddiası: Reşat Aydınlı Olayı”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 4/11, Haziran 2005, s. 201-230.
• Pancaroğlu, Adnan Ferruh, Yakın Tarihimizde Millet Partisi Olgusu (1948-1977), Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisan Tezi), Afyonkarahisar 2006.
• Şeker, Kadir, “İnönü Dönemi Basın Hayatı ve 1948-50 Arasında CHP ile Muhalefet Arasında Basın Alanında Yaşanan Tartışmalarda Merzifon Örneği”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11, 2011, s. 39-54.
• Şeyhanlıoğlu, Hüseyin, “12 Temmuz Beyannamesi’nin Siyasal Etkileri ve Önemi Siyasal Hayatımızda Çatışma Çözümüne Bir Başarı Örneği”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16, 2012, s. 77-100.
• Tekmen, Fethiye, Çok Partili Hayata Geçiş Sürecinde Demokrat Parti ve Kudret Gazetesi (1946-52), Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Kırıkkale 2019.
• Tellal, Erel, Uluslararası ve Bölgesel Gelişmeler Çerçevesinde SSCB-Türkiye İlişkileri (1953-1964), Mülkiyeliler Birliği Vakfı Yayınları, Ankara 2000.
• Temizgüney, Firdes, Üç Devirde Bir Muhalif Fuat Arna, Hitabevi Yayınları, Ankara 2019.
• Yeşilçayır, Neşe, “Çok Partili Döneme Geçiş Sürecinde Türk Basını”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 27/79, 2011, s. 131-192.
• Yıldırmaz, Sinan, “1950 Seçimleri ve Propaganda”, Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları, 6, 2004, s. 131-157.
• Yıldız, Nuran, “Demokrat Parti İktidarı ve Basın”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, LI/1, 1996, s. 481-505.