BÜYÜK SELÇUKLU DEVLETİ’NİN KURULUŞ DÖNEMİNDE SELÇUKLU-GÜRCÜ İLİŞKİLERİ

Yıl 2024, Cilt: 3 Sayı: 2, 127 - 134, 15.12.2024

Savaş Eğilmez

https://doi.org/10.5281/zenodo.14260536

Öz

Asya ve Avrupa arasında büyük göç hareketlerinin başlamasıyla, doğudan batıya veya batıdan doğuya doğru ilerlemek isteyen toplumların önemli bir kısmı Kafkasya bölgesiyle yakından ilgilenmiştir. Kafkasya özellikle de bu bölgenin kilidi ve kalbi konumunda olan Transkafkasya, çok sayıda toplumun hedefi haline gelmiştir. Bölgeden geçen ya da bölgeyi ele geçirmek isteyen kavimler, Gürcülerle mücadele etmek zorunda kalmıştır. Selçuklu Türklerinin tarih sahnesiyle çıkmasıyla, Kafkasya bölgesi onların da en önemli hedeflerinden biri haline gelmiştir. Böylelikle özellikle Transkafkasya bölgesi Selçuklu-Gürcü mücadelesin merkezi olmuştur. Bu mücadelenin gidişatı Türklerin batıya doğru uzanan fetih hareketlerinin akıbeti açısından önemli bir yer tutmuştur. Biz de bu araştırmada, bu önemli mücadelenin yaşandığı coğrafyayı ve Sultan Tuğrul hükümdarlığında Selçuklu-Gürcü ilişkilerini ele aldık.

Anahtar Kelimeler

Selçuklu, Gürcü, Kafkasya, Transkafkasya

Kaynakça

• Akdes Nimet Kurat, Karadeniz’in Kuzeyinde Türk Kavimleri ve Devletleri, Ankara 1992.
• Ahmed b. Mahmud. Selçuk-name, haz. Erdoğan Merçil, İstanbul 1972.
• Ahmet Özkan, Gürcistan, Ankara 1968.
• Aydın, Mustafa. “Tiflis”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. c. 41, İstanbul: Diyanet Vakfı Yayınları, 2012, 150-153.
• Bala, Mirza. “Gürcistan”, İslam Ansiklopedisi. c.4. İstanbul: Meb Yayınları, 1988, 838-841.
• Brosset, M. Historie De La Georgia. Petersburg 1851.
• Cihangir, Zeynel. Şirvanşahlar Yurdu. İstanbul: Cumhuriyet Kitaphanesi, 1931.
• Eğilmez, Savaş – Bayram Kalkan, Gönül. İbrahim Yınal. Erzurum: Fenomen Yayınları, 2022.
• Frye, R.N. The Golden Age of Persia. London: Phoenix Press, 1997.
• Gachechiladze, Revaz. The New Georgia. Tbilisi: Routledge, 1995.
• Golden, Peter B. “The Turkic Peoples And Caucasia”, Essays In The History of Armenia, Azerbaijen and Georgia, The University of Michigan Press, 1996.
• Hewsen, Robert H. The Geography of Ananias of Şirak. Wiesbaden: Reichert, 1992.
• Kafesoğlu, İbrahim. Türk Milli Kültürü. İstanbul: Boğaziçi Yayınları, 1984.
• Kafesoğlu, İbrahim. “Selçuklular”, Türk Dünyası El Kitabı. c.I, Ankara: Türk Kültürü Araştırma Enstitüsü, 1992.
• Köymen, M. Altay. Tuğrul Bey ve Zamanı. İstanbul: Meb Yayınları, 1976.
• Lang, David Marshal. Armania Cradle of Civilization. London: Allen and Unwin,1968.
• Lordkıpanıdze, Mariam. Georgia in the XI-XII Centurie. Tiflis: Ganetleba Publishers, 1987.
• Lynch, H.G.B. Armenia. London 1985.
• Merçil, Erdoğan. Müslüman Türk Devletleri Tarihi. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 1993.
• Mevdudi. Selçuklular Tarihi. Çev. Ali Genceli, Ankara: Hilal Yayınları, 1971.
• Minorsky, V. Studies in Caucasian History. London: Taylors Foreign Press, 1953.
• Minorsky, V. “Tiflis”, İslam Ansiklopedisi. C.12/1, İstanbul: Meb, 1974, 264-265.
• Movsesian, Le P. Lewond. “Historie Des Rois Kurikian de Lori, Revue De Etudes Armenıennes”, tome VIII,
• Fascıcule 2 (1927), 213-266. Müverrih Vardan. Türk Fütuhat Tarihi (889-1269). Çev. Hrand D. Andreasyan, Tarih Seminer Dergisi, s.1-2 (1983).
• Nizâmü’l-Mülk. Siyaset Nâme. (Haz. M.A. Köymen), Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2020.
• Öztuna, Yılmaz. İslam Devletleri: Devletler ve Henedanlar, C.1, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1996.
• er-Ravendi, Muhammed b. Ali b. Süleyman. Rahat-üs Sudür ve Ayet-üs Sûrur. c.I, çev. Ahmet Ateş, Ankara: Türk Tarih Kurumu, 1957.
• Sevim, Ali. Anadolu’nun Fethi, Selçuklular Dönemi. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1988.
• Sümer, Faruk. “Anadolu’ya Yalnız Göçebe Türkler mi Geldi?”, Belleten c.24 (Ekim/1960), 567-594.
• Şengaliai, Nodar. Selçukebi’da Sakartvelo XI. Saukunes. Tbilisi: 1968.
• Turan, Osman. Selçuklular Tarihi ve Türk İslâm Medeniyeti. İstanbul: Boğaziçi Yayınları, 1997.
• Togan, Zeki Velidi. Umumi Türk Tarihine Giriş. İstanbul: Boğaziçi Yayınları, 1989.
• Urfalı Mateos. Urfalı Mateos Vekâyinamesi (952-1136) ve Papaz Grigor’un Zeyli (1136-1163). çev. Hrant Andreasyan, Ankara: Türk Tarih Kurumu, 1987.
• W.E.D. Allen, History of Georgian People, Barners and Noble, London 1932.
• Yınanç, M. Halil. Türkiye Tarihi, Selçuklu Devri. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları, 1944.