A Case of Murder in 1908 Istanbul

Yıl 2024, Cilt: 16 Sayı: 2, 245 - 259, 10.05.2024

Mehmet Salih Erkek

https://doi.org/10.9737/historystudies.1416934

Öz

Approximately two and a half months after the proclamation of the Constitutional Monarchy II, the body of Ahmed Hamdi Efendi of Baghdad, a former Director of the Nahiye, was found in a suitcase in Istanbul, dismembered. The body of Mr. Ahmed Hamdi, who had been murdered by a man named Taha from Medina, with whom he had stayed in a room in Vezirhanı, was dismembered by Taha and his friend Mehmed, and the body was put in a suitcase and taken out of Vezirhanı. The suitcase, which was made to be carried by a crayz boy named İhsan in order not to be caught and not to attract attention, attracted the attention of Fuat Bey, one of the police directors. Fuat Bey, who thought that the suitcase contained stolen goods, examined the suitcase and found a corpse with nothing below the groin. Firstly Mehmed and then Taha were arrested, the investigation was deepened, the scene of the murder was searched, and as a result of the investigation and trial, it was decided that the criminals would be executed. In this article, this brutal murder committed in Istanbul will be analyzed by using the newspapers and the documents in the Ottoman archive, the cause, development, investigation process and punishment of the incident will be discussed in the context of the incident and the incident will be evaluated in terms of Ottoman crime history.

Anahtar Kelimeler

Second Constitutional Monarchy, Istanbul, Crime, Murder, Execution

1908 İstanbul’unda Bir Cinayet Vakası

Öz

II. Meşrutiyetin ilanından yaklaşık iki buçuk ay sonra İstanbul’da bir bavul içerisinde Nahiye Eski Müdürlerinden Bağdatlı Ahmed Hamdi Efendi’nin cesedi parçalara ayrılmış bir şekilde bulunmuştur. Vezirhanı’nda bir odada beraber kaldıkları Medineli Taha isminde bir kişi tarafından öldürülen Ahmed Hamdi Bey’e ait ceset Taha ve arkadaşı Mehmed tarafından parçalanmış ve ceset bir bavula koyularak Vezirhanı’ndan çıkartılmıştır. Yakalanmamak ve dikkat çekmemek için İhsan adlı meczup bir çocuğa taşıttırılan bavul polis müdürlerinden Fuat Bey’in dikkatini çekmiş, bavulda çalıntı eşya olduğunu düşünen Fuat Bey bavulu incelemiş, bavulun içerisinden kasıklarından altı olmayan bir ceset çıkmıştır. Önce suçlulardan Mehmed, ardından da Taha yakalanmış, bunun üzerine soruşturma derinleştirilmiş, cinayet mahallinde arama yapılmış, yürütülen tahkikat ve yargılama sonucunda suçluların idam edilmelerine karar verilmiştir. Bu makalede İstanbul’da hunharca işlenen bu cinayet dönemin gazeteleri ve Osmanlı arşivindeki belgeler kullanılarak incelenecek, olayın nedeni, gelişimi, tahkikat süreci ve cezası bağlamında masaya yatırılacak ve olay Osmanlı suç tarihi açısından değerlendirilmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

II. Meşrutiyet, İstanbul, Suç, Cinayet, İdam

Kaynakça

• 1- Arşiv Kaynakları
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA),
• İrade, Adliye ve Mezahib (İ.AZN).
• 2- Süreli Yayınlar
• “Cinayet”, İkdam, 28 Eylül 1324.
• “Cinayet Tahkikatından”, İkdam, 29 Eylül 1324.
• “Cinayet Tahkikatından”, İkdam, 30 Eylül 1324.
• “Hûn-rîzâne Bir Cinayet”, Sabah, 28 Eylül 1324.
• “Cinayet-i Fecii Tafsilatı”, Sabah, 29 Eylül 1324.
• “Maktûl Hamdi Efendinin Bakıyye-i İzâmı”, Sabah, 30 Eylül 1324.
• “İdam”, Tanin, 11 Kanunuevvel 1324.
• “İdam”, Tanin, 22 Temmuz 1325.
• 3- Araştırma Eserler
• Ahmad, Feroz. İttihat ve Terakki 1908-1914. İstanbul: Kaynak Yayınları, 2004.
• Akşin, Sina. Jön Türkler ve İttihat Terakki. İstanbul: Gerçek Yayınları, 1980.
• Ali Cevat Bey’in Fezlekesi. İkinci Meşrutiyetin İlânı ve Otuzbir Mart Hâdisesi. (Haz. Faik Reşit Unat), Ankara: TTK Yayınları, 1960.
• Alkan, Necmettin. “1908 İhtilali İstanbul’unda Bir Asayiş Olayı: Alman Tüccar ve Ailesinin Başına Gelenler”, Osmanlı’dan Günümüze Eşkıyalık ve Terör, (Ed. Osman Köse), Samsun: Samsun İlkadım Belediyesi Kültür Müdürlüğü Yayınları, 2009, 219-226.
• Alkan, Necmettin. “Avrupalılara Göre 19. Yüzyılın İlk Yarısında Ramazan ve İstanbul’da Ramazan Günleri”, Uluslararası Osmanlı Medeniyetinde Şehir Sempozyumu Bildirileri, Ankara: Çorum Belediyesi Kültür Yayınları, 2012, 229-236.
• Aslan, Taner. “II. Meşrutiyet Dönemi Genel Af Uygulamaları”, Gazi Akademik Bakış 3, no. 5 (2009), 41-60.
• Çobanoğlu, Ahmet Vefa. “Köprülü Külliyesi”, TDV İslâm Ansiklopedisi, XXVI, (Ankara 2002), 255-257.
• Duman, Doğan. “31 Mart Vak’ası’nın İki Öncü Habercisi: Kör Ali ve Beşiktaş Olayları”, The Journal of Academic Social Science Studies, no. 42, (Winter 2016), 95-112.
• Ekinci, Ekrem Buğra. Osmanlı Hukuku Adalet ve Mülk. İstanbul: Arı Sanat Yayınları, 2008.
• Ergut, Ferdan. Modern Devlet ve Polis. İstanbul: İletişim Yayınları, 2015.
• Faroqhi, Suraiya. Osmanlı Kültürü ve Gündelik Yaşam. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2005.
• Felson, Marcus& Clarke, Ronald V. “Opportunity Makes the Thief. Practical theory for crime prevention”, Policing and Reducing Crime Unit, Police Research Series, 1998.
• Georgeon, François. “1908 Jöntürk Devrimi Sonrasında İstanbul’da Ortaya Çıkan Birkaç Vaka Üzerine”, Osmanlı’da Asayiş, Suç ve Ceza 18.-20. Yüzyıllar, (Der. Noémi Lévy-Alexandre Toumarkine), İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2008, 146-162.
• Georgeon, François. “İmparatorluktan Cumhuriyete İstanbul’da Ramazan”, Osmanlı İmparatorluğu’nda Yaşamak, (Der. François Georgeon&Paul Dumont), İstanbul: İletişim Yayınları, 2018, 41-136.
• Gökgür, Pelin-Kaya Altay, İclal. “Tarihi Kentsel Peyzaj Yaklaşımı Çerçevesinde “Vezirhan”ın Korunma Sorunsalı”, Turkish Studies 12, no.13 (2017), 281-294.
• Güzel, Şehmus. “Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Toplumsal Değişim ve Kadın”, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, C. 3, İstanbul: İletişim Yayınları, 1985, 858-874.
• Hasegava, Tsuyashi. Crime and Punishment in The Russian Revolution. Harvard: The Belknap Press, 2017. Hussey, Andrew & Rzhevskyy A. Nikolsko-& Pacurar, I. Sofia. “Crime Spillovers and Hurricane Katrina”, 2011, pp. 1-44. https://www.researchgate.net/publication/229048183_Crime_Spillovers_and_Hurricane_Katrina, son güncelleme 7 Ağustos 2023.
• Iggers, Georg G. Yirminci Yüzyılda Tarihyazımı. Tarih Vakfı Yurt Yayınları, çev. Gül Çağalı Güven, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2000.
• Kiş, Gonca. 1908 Aff-ı Umumisinin İstanbul Asayişine Etkileri (İstanbul Gazetelerine Göre), Uşak Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak 2014.
• Musahipzade Celal. Eski İstanbul Yaşayışı. İstanbul: Türkiye Yayınevi, 1946.
• Öner, Senem. Çeviri Yoluyla Kanun Yapmak: 1858 Tarihli Osmanlı Ceza Kanunu’nun 1810 Tarihli Fransız Ceza Kanunundan Çevrilmesi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul 2013.
• Türk Hukuk Lûgatı. Ankara: Başbakanlık Basımevi 1991.
• Türkgeldi, Ali Fuat. Görüp İşittiklerim. Ankara: TTK Yayınları, 1949.
• Yalçın, Hüseyin Cahit. Siyasal Anılar. İstanbul: Türkiye İşbankası Kültür Yayınları, 2000.
• Yılmaz, İbrahim. “Osmanlı Son Döneminde Adam Öldürme Suçu ve Soruşturma Usulleri”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 22, no. 2 (2020), 739-762.