Reflection of Wealth Tax in the British Press: The Example of The Times Newspaper

Yıl 2024, Cilt: 16 Sayı: 2, 261 - 272, 10.05.2024

Özlem Seyhan

https://doi.org/10.9737/historystudies.1421112

Öz

Although Turkey did not actually participate in World War II, which affected the whole world on a large scale, it was politically, socially and economically affected by the war. Due to reasons such as the lack of any preparations before the war and the failure of development plans to succeed, Turkey entered into serious financial difficulties. In particular, increasing the number of soldiers under arms and the expenses of keeping the army ready to defend the country against a possible attack have put a strain on the Turkish economy. The lack of sufficient exports due to the war conditions and the decline in domestic production values led to food shortages in large cities. The basic needs of the people were tried to be met through social policies such as rationing bread. On the other hand, the most important source of income used by the state to overcome the current difficult conditions has been taxes. During the war, taxes under different names such as the National Protection Law, Soil Products Tax, Road Tax, and Wealth Tax were requested from the public. However, the most controversial of these was the Wealth Tax. Although the Wealth Tax was implemented in a short period of 16 months, it made a national and international impact. So much so that taxpayers became the wealthy segment who acquired large amounts of wealth during the war. The fact that most of the merchants and war riches in Turkey are non-Muslims has changed the extent of criticism. Allegations have been made that this tax deliberately targets minorities in the country. It has even been argued that they want to build the Turkish bourgeoisie by enacting the Wealth Tax to Turkify the capital.
Due to this dimension of the tax, foreign media has also been involved in the discussions. In this context, The Times newspaper, which has an influential place in the British public, was also closely interested in Wealth Tax. The Times gave information about the issuance of the tax, to what extent the tax will be collected from whom, and the problems experienced during implementation. In fact, while it is accepted that the tax is reasonable in theory to improve the Turkish economy and provide the financial resources needed, the problems in the collection process are emphasized. The fact that tax collection would be carried out in as little as two weeks, the property of defaulters would be seized and auctioned, and the announcement that the property of taxpayers' families would also be confiscated were seen as extremely harsh practices that needed to be softened. In addition, it was criticized that those who did not pay their taxes were sent in groups to a labor camp in Aşkale. It has been stated that the merchant population in Turkey consists of non-Muslims, and therefore it is the Jews and other minorities in Istanbul and Izmir who bear the tax burden the most. Additionally, the tax situation of British companies and British citizens in Turkey was also examined. It has been recommended that consulates assist in tax objection.
Although The Times newspaper criticized the tax for the way it was implemented, it also accepted that the Wealth Tax was enacted as a result of the difficulties Turkey experienced during World War II. In fact, it was reported that the Turkish people, especially the villagers, were oppressed under heavy tax burdens for many years and that the citizens had difficulty even finding bread. On the other hand, attention was drawn to the fact that some merchants who took advantage of the war conditions became rich through black marketeering and gaining unfair profits. According to The Times, this tax was resorted to in order to establish a sense of justice as a result of the increase in hatred and resentment towards the rich in society. The newspaper also argued that Turkey had achieved great success in the development and innovation movement it had embarked upon with the republic. The interview with Prime Minister Şükrü Saraçoğlu was also influential in these views. As a matter of fact, The Times newspaper was closely interested in Turkey's domestic and foreign policies and published all the developments and numerical data in its column shortly after the tax was introduced. In general, an attitude that approves of the Turkish government's policy and the Wealth Tax prevails in the newspaper.

Anahtar Kelimeler

wealth tax, war rich, wealht, black market, press

Varlık Vergisi'nin İngiliz Basınına Yansıması: The Times Örneği

Öz

Türkiye, tüm dünyayı geniş ölçüde etkileyen II. Dünya Savaşı’na fiili olarak katılmasa da savaştan siyasi, sosyal ve ekonomik olarak etkilenmiştir. Savaş koşulları nedeniyle yeterli ihracat yapılmaması ve yurtiçi üretim değerlerindeki düşüş büyük şehirlerde iaşe sorununu doğurmuştur. Devletin mevcut zorlu şartların altından kalkabilmek için vergilere başvurmuştur. Savaş sürecinde halktan Millî Korunma Yasası, Toprak Mahsulleri Vergisi, Yol Vergisi, Varlık Vergisi gibi farklı isimlerde vergiler talep edilmiştir. Ancak bunların içinde en çok dikkat çeken Varlık Vergisi olmuştur. Savaş esnasında yüksek miktarda servet elde eden zengin kesimin mükellef olduğu Varlık Vergisi 16 ay gibi kısa bir süre uygulanmasına rağmen etkisini uzun yıllar devam ettirmiştir. Öyle ki vergi mükelleflerinin çoğunlukla gayrimüslimlerden oluşması dünya kamuoyunun dikkatini çekmiştir. Bu bağlamda İngiliz basınında oldukça etkili bir yere sahip olan The Times gazetesi de Varlık Vergisini köşesine taşımıştır. The Times’da verginin teoride makul olduğu kabul edilirken uygulamadaki aksaklıklara değinilmiştir. Türkiye’de yaşayan İngiliz vatandaşlarının vergi karşısındaki durumunun ne olacağı irdelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Varlık Vergisi, savaş zengini, servet, karaborsa, basın

Kaynakça

• Arşiv Belgeleri
• Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA).
• Kararlar Daire Başkanlığı, “Varlık Vergisinin Uygulama Esasları”.
• Muamelat Genel Müdürlüğü, “Deutsche Allgemeine Gazetesinde Varlık Vergisine Dair Çıkan Yazı”.
• Süreli Yayınlar
• Akşam (1943)
• Cumhuriyet (1943)
• Milliyet (2001)
• Resmi Gazete (1942 – 1944)
• The Times (1942 – 1943)
• Son Posta (1943)
• “A Revolutıonary Step”, The Times ( 31 December 1943) 3.
• “Aşkale Yolcuları”, Akşam (1 Şubat 1943) 1.
• “Aşkale’ye İkinci Kafile Gönderildi”, Akşam (13 Şubat 1943) 1.
• “Bulding The New Turkey”, The Times (15 January 1943) 3.
• “Confıdent Mood in Turkey”, The Times (28 October 1943) 3.
• “Defaulters Arrested”, The Times (27 January 1943) 3.
• “Foreigners Given Right of Appeal”, The Times (13 January 1943) 3.
• “Illegal Furtunes”, The Times (31 December 1942) 3.
• “İlk Kafile Dün Akşam Aşkale’ye Yollandı”, Son Posta (28 Ocak 1943) 1.
• “Middle Class Helped”, The Times (4 December 1943) 3.
• “Realistic Policy”, The Times (4 December 1943) 3.
• “Rigid Application of New Law”, The Times (21 December 1942) 3.
• “Talk With Prime Minister”, The Times (15 January 1943) 3.
• “Tax on Wealth”, The Times (21 December 1942) 3.
• “The Wealth Tax” The Times, (16 January 1943) 3.
• “To-Days Annıversary”, The Times (29 October 1943)3.
• “Turkısh Tax on Wealth”, The Times (21 December 1942) 3.
• “Varlık Vergisi”, Akşam (25 Ocak 1943) 1.
• “Varlık Vergisi”, Akşam, (12 Kasım 1942) 1.
• “Varlık Vergisini Vermeyenler”, Cumhuriyet (22 Ocak 1943), 1.
• “War Profits The Main Goal”, The Times (4 December 1942) 3.
• “Wish To Be Left on Peace”, The Times (15 January 1943) 3.
• Akandere, Osman. Milli Şef Dönemi. İstanbul: İz Yayıncılık, 1998.
• Akşin, Sina. Kısa Türkiye Tarihi. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları, 2007.
• Aktar, Ayhan. Varlık Vergisi ve Türkleştirme Politikaları. İstanbul: İletişim Yayınları, 2012.
• Ata, Ferudun “Varlık Vergisinin Amerikan Kamuoyuna Yansıması (New York Times Örneğine Göre)”, Tarihin Peşinde6, no. 11 (2014): 63-78.
• Bakkal, Ufuk “Varlık Vergisi Kanunu’nun Maliye Teorisindeki Vergilendirme İlkeleri Çerçevesinde Değerlendirilmesi”, İ.Ü İktisat Fakültesi Maliye Araştırma Merkezi Konferansları Seri 43-44, (2003): 95-111.
• Coşar, Nevin. “Varlık Vergisi Konusundaki Yolsuzluk Söylentileri”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 58\2(2003): 1-27.
• Çavdar, Tevfik. Türkiye’nin Demokrasi Tarihi. Ankara: İmge Yayınevi, 1998.
• Çolak, Yılmaz. “1923-1929 Dönemi Türkiye’de İç Politika”, Türkiye’nin Politik Tarihi. Ankara: Savaş Yayınevi, 2009.
• Faik Ökte, Varlık Vergisi Faciası. İstanbul: Nebioğlu Yayınevi, 1951.
• Goloğlu, Mahmut Milli Şef Dönemi. Ankara: Kalite Matbaası, 1974.
• Haytoğlu, Ercan. “Türkiye’de Demokratikleşme Süreci ve 1945’te Çok Partili Siyasi Hayata Geçişin Nedenleri”, PAÜ. Eğitim Fakültesi Dergisi, no. 3 (1997): 46-56.
• Hür, Hüseyin Perviz. Varlık Vergisi ve Azınlıklık. İstanbul: Eren Yayınları, 2007.
• Sofracı, İhsan Erdem. “Tarihsel Perspektiften Varlık Vergisi Uygulamasına Bir Bakış”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi 15, no. 1 (2013): 317-334.
• İnci, İbrahim “İkinci Dünya Savaşı Yıllarında Türkiye’de Varlık Vergisi Uygulaması”, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 10, no. 2 (2012): 272-290.
• Kafaoğlu, A. Başer. Varlık Vergisi Gerçeği. İstanbul: Kaynak Yayınları, 2005.
• Karabulut, Kerem. “11 Teşrinisani 1942 Tarihli Varlık Vergisi’ne Bir Bakış”, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi (Prof. Dr. Şinasi Tekin Özel Sayısı), S. 27 (2005): 325-339.
• Karatepe, Şükrü. Tek Parti Dönemi. İstanbul: İz Yayınları, 1997.
• Kayra, Cahit. Savaş Türkiye Varlık Vergisi. İstanbul: Tarihçi Kitabevi, 2013.
• Metinsoy, Murat. İkinci Dünya Savaşı’nda Türkiye. İstanbul: İş Bankası Yayınları, 2008.
• Öcal, Tezer. Türkiye Ekonomisi. Ankara: Savaş Yayınları, 2005.
• Özyürek, Mustafa. “Varlık Vergisi Faciası”, Milliyet (10 Aralık 2001) 11.
• Semiz, Yaşar. Atatürk Döneminin İktisadi Politikası. Konya: Saray Kitabevi, 1996.
• Takım Abdullah ve Aslan Ramazan. “İktisat Politikalarında Zorunlu Borçlanmadan Zorunlu Tasarrufa: Varlık
• Vergisi Tartışmaları”, C.Ü İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 13, no. 2 (2012): 217-237.
• Tuncer, Hüner. İsmet İnönü’nün Dış Politikası. İstanbul: Kaynak Yayınları, 2012.
• Türenç, Tufan “Varlık Vergisi Gerçeği”, Hürriyet (3 Aralık 2001) 15.
• Uçarol, Rıfat. Siyasi Tarih. İstanbul: Der Yayınları, 2010.
• Uyar, Hakkı. Tek Parti Dönemi ve Cumhuriyet Halk Partisi. İstanbul: Boyut Yayınları, 1998.
• Weisband, Edward. İkinci Dünya Savaşı ve Türkiye. Çeviren M. A. Karabağ-Örgen Uğurlu, İstanbul: Örgün Yayınevi, 2002.
• Yalçın, Osman. “Varlık Vergisi Kanunu ve Uygulanması”, Avrasya İncelemeleri Dergisi, no. 1 (2012): 313-354.
• Yenal, Oktay. Cumhuriyet’in İktisadi Tarihi. İstanbul: Homer Kitabevi, 2003.