Yeni Dünya’da Osmanlı İzleri: Şilili Benedicto Chuaqui’nin Hatıratında Göç, Kimlik ve Uyum Süreci

Yıl 2025, Cilt: 17 Sayı: 2, 437 - 454, 10.05.2025

Zeynep Kayacık

https://doi.org/10.9737/historystudies.1549855

Öz

XIX. yüzyılın sonundan XX. yüzyıl başına kadar Osmanlı topraklarından Latin Amerika ülkelerine göç eden ve Osmanlı pasaportu taşımalarından ötürü kendilerine turcos denilen göçmen nüfus, göç süreciyle ilgili deneyimlerini anlattıkları gazete, dergi ve hatırat gibi çeşitli eserler kaleme almışlardır. Bu eserlerde gerek göç ettikleri ülkelerde karşılaştıkları sosyo-kültürel dinamikleri gerekse eski kimliklerini koruma çabalarını dile getirmişlerdir. Dahası, bu göçmenler o dönemde Osmanlı tebaasına mensup olmalarına rağmen kendilerine göç ettikleri bölgelerde turcos denilmesinden duydukları hoşnutsuzluğu çeşitli vesilelerle ifade etmişledir. Bu tür eserlerin önemli örnekleri arasında turcos kökenli Şilili yazar Benedicto Chuaqui’nin kaleme aldığı Memorias de Un Emigrante (Bir Göçmenin Hatıraları) adlı hatıratı gösterilebilir. O dönemde Osmanlı’nın kırsal kesimlerinde yaşamın zorlaşması, toplumlararası çatışmaların yaşanması ve Amerika kıtasında daha iyi yaşam koşullarının, zenginliğin ve refahın var olduğuna dair inanış bölgeye daha fazla göçün yaşanmasına neden olmuştur. Bu makalede, Latin Amerika’da turcos göçüyle ilgili basılan eserler aracılığıyla ilgili göç yazının ve göç sürecinin anlaşılmasına katkıda bulunmak amacıyla, Şilili yazar Benedicto Chuaqui’nin Memorias de Un Emigrante (Bir Göçmenin Hatıraları) adlı yapıtındaki göç süreci nitel içerik analizi yaklaşımı çerçevesinde incelenmiştir. Bu bağlamda, söz konusu eserde göç sürecine ilişkin değerlendirmelerde bulunurken göçün sebepleri, göç yolculuğu ve Şili’ye varış; yeni ülkeye ve kültüre adaptasyon süreci ve bu süreçte karşılaşılan zorluklar; göçün kimlik üzerindeki etkisi gibi yazarın göç deneyimine ışık tutan temel hususlar ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı İmparatorluğu, Latin Amerika, Şili, Göç, Los turcos, Benedicto Chuaqui

Ottoman Traces in the New World: Migration, Identity, and Adaptation in the Memoirs of Chilean Benedicto Chuaqui

Öz

From the late nineteenth century to the early twentieth century, immigrants who migrated from Ottoman lands to Latin American countries and were labeled turcos due to carrying Ottoman passports documented their migration experiences through various works, including newspapers, magazines, and memoirs. These works expressed the socio-cultural dynamics they encountered in their new countries and detailed their efforts to preserve their original identities. Additionally, these immigrants frequently voiced their dissatisfaction with being referred to as turcos despite being Ottoman subjects at the time. A prominent example of such a work is the memoir Memorias de Un Emigrante (Memoirs of an Emigrant) by Benedicto Chuaqui, a Chilean writer of “turcos” descent. The challenging living conditions in the Ottoman Empire’s rural areas, inter-communal conflicts, and belief in better opportunities, wealth, and prosperity in the Americas spurred further migration to the region. This article analyzes the migration process in Chilean author Benedicto Chuaqui’s Memorias de Un Emigrante (Memoirs of an Emigrant) using a qualitative content analysis approach, aiming to contribute to the understanding of migration literature and the migration process related to turcos migration to Latin America through works published on this subject. The analysis focuses on key aspects of the migration experience detailed in the memoir, including the reasons for migration, the journey and arrival in Chile, the adaptation process to the new country and culture, the challenges faced during this transition, and the impact of migration on the author’s identity.

Anahtar Kelimeler

Ottoman Empire, Latin America, Chile, Migration, Los turcos, Benedicto Chuaqui

Kaynakça

• Agar, Lorenzo, ve Antonia Rebolledo, “La inmigración árabe en Chile: Los caminos de la integración.” El mundo árabe y América Latina, Editör: Raymundo Kabchi, 283-309. Paris: Ediciones UNESCO/Libertarias/Prodhufi, 1997.
• Álvarez, Ignacio. “Memorias de un emigrante. (Imágenes y confidencias) (1957), de Benedicto Chuaqui: Pistas sobre su estrategia realista y la transmisión de la experiencia.” Anales de Literatura Chilena 19 (2013).
• Ayar, Mesut, ve Yunus Kılıç. "Osmanlı’da Vebanın Sona Erişine Dair Bir Değerlendirme." Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi 17, no. 2 (2017): 163–181.
• Bahajin, Said. “El modelo latinoamericano en la integración de los inmigrantes árabes.” Ra Ximhai 4, no. 3 (2008): 737-74. https://doi.org/10.35197/rx.04.03.2008.11.sb.
• Béland, Michelle. “Memoria, nación y pertenencia en la obra de Benedicto Chuaqui.” Yüksek lisans tezi, Université Montreal, 2013.
• Bejarano Escanilla, Ingrid. “La emigración árabe a el Ecuador.” Anaquel de Estudios Árabes 8 (1997): 57-70.
• Bérodot, Solène, ve María Isabel Pozzo. “Historia de la inmigración sirio-libanesa en Argentina desde la perspectiva compleja del métissage: Aportes para una educación intercultural.” Revista Irice 24 (2012): 47-56. https://doi.org/10.35305/revistairice.v24i24.470.
• Calvo, Clara Lucía, Liliana Palacios de Cosiansi, ve Francisco Naessens, “Los espacios culturales de la comunidades árabe, sefaradí e hispana en la Provincia de Tucumán (Argentina).” Observatorio Geográfico de América Latina, Aralık 14, 1999.
• Cánovas, Rodrigo. “Voces inmigrantes en los confines del mundo: de los árabes.” Anales de Literatura Chilena 7 (2006): 153-170.
• Chuaqui, Benedicto. Memorias de un emigrante. Imágenes y confidencias. Santiago: Zig Zag, 1995.
• Çetin, Mehmet ve Recep Kök. “Kırım Savaşı Örneğinde Osmanlı Ordusu’nda Gayrimüslimlerin İstihdamı.” Bilig 85 (2018): 1-24.
• Çifter, Ayşe. “Miguel Littín'in El Viajero De Las Cuatro Estaciones (Dört Mevsimin Yolcusu) Romanında ‘Los Turcos.’” Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 13, no. 2 (2022): 26-33.
• Doğan, Aylin. “Osmanlı Devleti’nin Son Dönemlerinde Latin Amerika Ülkelerine Yapılan Göçler.” Erdem 12, no. 35 (2000): 329-355.
• Doğan, Esma Gül Yetiş. "1860-61 Suriye Olayları, Tazminat ve Şam Sergileri." Belleten 87, no. 310 (2023): 963.
• Genç, Hamdi, ve İ. Bozkurt. "Osmanlı’dan Brezilya ve Arjantin’e Emek Göçü ve Göçmenlerin Sosyo-ekonomik Durumu (1850-1915)." Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 28, no. 1 (2010): 71–103.
• Guzmán, Roberto Marín. “Las causas de la emigración libanesa durante el siglo XIX y principios del XX: Un estudio de historia económica y social.” Estudios de Asia y África (1996): 557-606.
• Hernández, Antonia Rebolledo. “La ‘turcofobia’: Discriminación antiárabe en Chile, 1900-1950.” Historia (1994): 249-272.
• Hut, Davut. "Osmanlı Arap Vilayetleri, Arabizm ve Arap Milliyetçiliği." Vakanüvis: Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi 1, Özel Sayı (2016): 105–150.
• Karpat, Kemal H. “The Ottoman Emigration to America, 1860–1914.” International Journal of Middle East Studies 17, no. 2 (1985): 175-209.
• Karpat, Kemal H., Osmanlı Nüfusu, (1830-1914): Demografik ve Sosyal Özellikleri. İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı, 2003.
• Kılıç, Özcan. XIX. Yüzyılda Osmanlı Devleti'nden Latin Amerika'ya Göç Hareketi. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2021.
• Kutlu, Mehmet Necati. “Osmanlı İmparatorluğu-Brezilya İlişkilerinin Başlangıcına Dair Bir Deneme.” Osmanlı İmparatorluğu-Latin Amerika (Başlangıç Dönemi) içinde, Editör F. Öznur Seçkin, 29-62. Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınevi, 2012.
• López Chavolla. H. A. Migrant Feelings: The Affective Roots of Arab Latin American Identities and Cultural Production. PhD diss., University of California, Merced, 2024.
• López Oliva, Alberto Benjamín. “Aproximación a la identidad árabe-chilena a través de la literatura y prensa del Mahŷar.” Tonos Digital 34 (2018): 1-19.
• Makki, Mahmud A. “La poesía árabe en América Latina.” Estudios Orientales 5, no. 1 (1970): 22-36.
• Macías Brevis, Sergio. Influencia árabe en las letras iberoamericanas. Sevilla: Universidad Internacional de Andalucía, 2009.
• Missaoui, Fatima Zohra. “La presencia árabe en América Latina y su aportación literaria en Brasil, Cuba y Colombia.” Centro Virtual Cervantes (2015): 47-55.
• Moore, Aaron, ve Mathewson, Kent. “Latin America’s Los Turcos: Geographic Aspects of Levantine and Maghreb Diasporas.” Nóesis: Revista de Ciencias Sociales y Humanidades 22, no. 43 (2013): 290-310.
• Oliva, Alberto Benjamín López. “Ŷumāna Ḥaddād (1970) desafía a la censura: Erotismo y feminismo en el discurso de la autora.” Miscelánea de Estudios Árabes y Hebraicos. Sección Árabe-Islam 67 (2018): 139-152.
• Özhazar, İbrahim. “XIX. ve XX. Yüzyıl Osmanlı Suriyesi’nden (Biladü’ş-Şam) Kuzey ve Güney Amerika’ya Göçler.” Belleten 67, no. 248 (2003): 845-868.
• Sanfuentes, Andrés. “La influencia de los árabes en el desarrollo económico de Chile.” PhD diss., Universidad de Chile, 1964.
• Samamé, María Olga. “Transculturación, identidad y alteridad en novelas de la inmigración árabe hacia Chile.” Revista Signos 36, no. 53 (2003): 51-73.
• Tapia, Jorge Araneda, “Nuevas agendas para una antigua migración: La migración siria, libanesa y palestina desde una mirada Latinoamericana.” Revista XLVII, no. 1 (2016).
• Tuncer, Fatih Fuat ve Metin Zengin. “Unutulan Göçmenler El Turcolar: Osmanlı Dönemi Suriye Bölgesinden Latin Amerika’ya Yapılan Göçler ve Etkileri.” Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 13, no. 70 (2020): 304-314.
• Uygur, Fatma. "Fransız Diplomatik Arşivlerine Göre Suriye Olayları (1860)." Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 16, no. 3 (2018): 181–200.
• Zlotnik, Hania, ve Daniel de Palma. “La migración asiática a Latinoamérica.” Estudios de Asia y África (1991): 515-533.