Turkiye Bar Tuzlarl

Yıl 1976, Sayı: 6, 20 - 41, 01.05.1976

Orhan Baysal

Öz

Muhtelif endiistri dallannda tiiketilmekte olan bor iiriinleri 'Saglmlzm modern teknolojisinde seckin bir yere sahiptir. Diger taraftan, son yillarda yapilan arastirmalar gosterrnistir ki Tiirkiye, bor hammadde potansiyeli bakmundan cok zengin bir iilke olup toplam diinya rezervlerinin % 7p'ine sahiptir. Turkiyede bulunan ve ~u anda isletilmekte olan borat yataklan Ban Anadoluda, ozellikle Bahkesir, Bigadic, Mustafa Kemal Pasa, Emet ve Seyitgazi Kirka yorelerinde bulunmaktadrr. Tum yataklann bulundugu yoreler Neojen olusumlari ile ortuludur. Bunlar tektonik gollerde cokelmis lakiistr-volkanik fasiyes tortullaridrr, Yataklarda yapilan arasnrrnalar sonucu boraks, kernit, uleksii, kolemanit, meyerhofferit, inyoit, kurnakovit, inderit, inderborit, tunelit, pandermit, havlit, hidroborasit, terugit minerallerine rastlanmistrr. Son yillarda Turkiyenin gerek bor hammadde iiretiminde gerekse bunlarla ilgili yatmm faaliyetlerinde onemli asamalar kaydedilmistir. Ornegin Emet'te yilda 600.000 ton hammaddeden 300.000 ton konsantre kolemanit ; Kirka'da yilda 600.000 ton hammaddeden 400.000 ton konsantre boraks iireten tesisler gerceklestirilmistir. Aynca Bandirma'da rafine boraks, borikasit ve Na-perborat tesisleri kurulmustur, Mevcut bu potansiyelin iilke ekonomisine katkisiru daha iyi bir sekilde saglayabilmek icin, borat yataklarina gereken onern verilmelidir. Bunun icin, arama, iiretim, yatmm, degerlendirme ve pazarlama iinitelerini kapsayan bir milli entegre bor politikasmm kesinlikle saptanmasi ve bunun uygulanmasi sarttir.

Kaynakça

• BAYSAL, O. (1972): Sankaya (Krrka) borat yataklarinin mineralojik ve jenetik inincelenmesi. Hacettepe tJniversitesi Doientlik ted, 157 s., Ankara.
• - (1973): Sarrkaya (Kirka) borat yataklarrrun olusumu, Turkiye Mad. Bil. oe Tek, III. Kongr. sou. s. 255-277.
• -- (1975): Ttirkiye bor hamdde tiretim politikasi, Tarkiye Mad. Bil. ve Tek. IV. Kongr. suu., s. 107-122.
• BAYSAL, O. ve ATAMAN, G. (1975): Turkiyede ycni bir bor minerali: Kernit vve olusumunun tartismasi, T]K ea., Cilt: 18, SaYI: 7, s. 3-10.
• BiNGOL, N. (1973): Bor-Boraks, Kim. Muh. 50. Til Sanayi Kongr. Bult., s. 403·416.
• BORst, S., FERRARA, G., INNOCENTI, F., and MAZZUOLt, R. (1972): Petrology and Geochronology of Recent volcanism of Eastern Aegean Sea (West Anatolia and Lesvos Island). Zeitsehr.Deutseh.Geol.Ges., 123, Hannover.
• GAWLiK, J. (1961): Hisarctk-Emet kolemanit yatagmdaki rezervler. M.T.A. Ens. Derleme No. 2827, Ankara.
• İZDAR, E. ve KOKTURK, U. (1975): Turkiye'de borat yataklanmn jeolojisi ve yeni saha potansiyelleri ile ilgili bazr gorusler, Turkiye Mad. Bil. ve Tek, IV. Kongr, sau., s. 411-434.
• MACMILLAN, R.T. (1970): Boron. Mineral Facts and Problems, U.S. Depart. of Interior. Bureau of Mines Bull., No. 650, s. 879-891.
• OZPEKER, I. (1969): Bat! Anadolu borat yataklarmm mukayeseli ve jenetik etudu, Ak Matbaasi, Istanbul, 116 s.
• UZKUT, 1. (1974): Turkiye yeraln servet olanaklan vve dunyadaki yeri. Mad. Muh, Odast Taylnl, Ankara.
• Devlet Planlama Teskilan (1972): Endustriyel Hammaddeler Ozel Ihtisas Komisyonu Raporu, TayIn No: DPT:1188·(JJK: 154, 152 s.
• Devlet lstatistik Enstitusu (1972): Maden Istatistikleri, 1960-1963 ve 1963-1970. Taym No: 585 ue 700, Ankara.