İpoteğin Teminat İşlevine Dair Yaygın Yanılgı: Bir Ampirik Yaklaşım

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 21, 61 - 69, 30.07.2021

Erman Benli

Öz

Eşya Hukuku kitaplarında, ipoteğin alacaklı lehine değişmez bir güvence işlevine sahip olduğu
yönünde yaygın bir yanılgı yer almaktadır. Hâlbuki ipoteğin güvence işlevi değişmez değildir.
İpoteğin güvence işlevi, ülkeden ülkeye zamandan zamana değişebilir, çünkü ipoteğin güvence
işlevi, belli bir ülkedeki ipoteğin paraya çevrilmesi prosedürünün performansına bağlıdır. Bu
çalışma, Türkiye özelinde ipoteğin paraya çevrilmesi prosedürünün performansı ile ipoteğin
alacaklıya sağladığı güvence işlevi arasındaki ilişkiyi ampirik olarak analiz etmektedir.
Çalışmamızda, korelasyon analizi iki unsurdan oluşmaktadır. Birincisi, “Çözüme Bağlanmış
Toplam Dosya Sayısı (Total Resolved Cases)” olup, bu unsur icra dairelerinin ipoteğin paraya
çevrilmesi performansını göstermektedir. İkincisi, Tapu Sicili’nde kayıt altına alınmış “İpotekli
İşlem Sayısı (Number of Mortgaged/Hypothecated Transactions)”dır. Korelasyon analizi, 2000-
2018 yıllarını kapsayan toplam 19 göstergeden oluşmaktadır. Korelasyon analizi sonucunda
görülmüştür ki, Türkiye’de 2000-2018 yılları arasında ipoteğin güvence işlevi ile ipoteğin paraya
çevrilmesi prosedürünün performansı arasında pozitif bir korelasyon bulunmaktadır. Bu ampirik
bulgu, ipoteğin güvence işlevinin (Türkiye özelinde) değişmez olmadığını ve eşya hukuku
kitaplarındaki değişmezlik önermesinin yaygın bir yanılgıyı teşkil ettiğini kanıtlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

ipotek, Paraya Çevirme, Lex Commissoria, Prerformans, Korelasyon

Kaynakça

• DÜRR, David, Kommentar zum schweizerischen Zivilrecht Erste Lieferung Systematischer Teil und Art. 793-804 ZGB, Zürich, 2009.
• ERMAN, Hasan, Eşya Hukuku Dersleri, İstanbul, 2018.
• KÖPRÜLÜ, Bülent / KANETİ, Selim, Sınırlı Ayni Haklar, İstanbul, 1982-1983.
• OĞUZMAN, M. Kemal / SELİÇİ, Özer / OKTAY-ÖZDEMİR, Saibe, Eşya Hukuku, İstanbul, 2015.
• SCHÄFER, Hans-Bernd, The Law and Economics Debate About Secured Lending: Lessons for European Lawmaking?, The Future of Secured Credit in Europe, Ed. Horst Eidenmüller / Eva-Maria Kieninger, Berlin, 2008.
• SEROZAN, Rona, Eşya Hukuku I, İstanbul, 2014.
• SİRMEN, A. Lâle, Eşya Hukuku, Ankara, 2018.
• SİRMEN, A. Lâle, Secured Transactions (Securities and Suretyship), Introduction to Turkish Business Law, Ed. Tuğrul Ansay/Eric C. Schneider, The Netherlands, 2014.
• WIELING, Hans Josef, Sachenrecht, Berlin, 2007.
• https://www.tkgm.gov.tr/en (Access: 5.3.2021).
• https://adlisicil.adalet.gov.tr/ (Access: 5.3.2021).