İslam Ceza Hukuku’nda Cezaların Şahsiliği İlkesi

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 22, 203 - 221, 20.09.2021

Nuri Berkay Özgenç

Öz

İslam Ceza Hukuku’nda cezaların şahsiliği prensibi esastır. İslam Ceza Hukuku’na göre, herkes
işlediği fiilden kendisi sorumludur ve hiç kimseye işlemediği bir suçtan ötürü cezai sorumluluk
yüklenemez. Merkezine cezaların şahsiliği prensibini oturtan İslam Ceza Hukuku, amme barışının
ve amme düzeninin korunabilmesi gibi hayati önem taşıyan amaçlarla, istisnai hâllerde
kolektif sorumluluk anlayışının ürünü olan âkıle ve kasâme müesseselerinin uygulanmasına
müsaade etmiştir.

Anahtar Kelimeler

İslam Ceza Hukuku, Ceza, Cezanın Şahsiliği, Akıle, Kasame

Kaynakça

• Akbulut, İlhan: “İslam Hukukunda Suçlar ve Cezalar”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.: 52, S.: 1, Ankara, 2003, s. 167-181.
• Akşit, Cevat: İslam Ceza Hukuku ve İnsani Esasları, İstanbul, 2000.
• Aktan, Hamza: “Âkıle” Maddesi, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C.: 2, İstanbul, 1989, s. 248-249.
• Ansay, Sabri Şakir: Hukuk Tarihinde İslâm Hukuku, 4. Bası, Ankara, 2002.
• Artuk; Mehmet Emin / Gökcen, Ahmet / Alşahin, Mehmet Emin / Çakır, Kerim: Ceza Hukuku Genel Hükümler, 15. Baskı, Ankara, 2021.
• Avcı, Mustafa: Osmanlı Ceza Hukuku Genel Hükümler, Konya, 2010.
• Aydın, Mehmet Akif: Türk Hukuk Tarihi, 4. Baskı, İstanbul, 2001.
• Bardakoğlu, Ali: “Ceza” Maddesi, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C.: 7, İstanbul, 1993, s. 470-478.
• Bardakoğlu, Ali: “Kasame” Maddesi, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C.: 24, İstanbul, 2001, s. 528-530. (Kasame) Bebek, Adil: “Ceza” Maddesi, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C.: 7, İstanbul, 1993, s. 469-470. Bilmen, Ömer Nasuhi: Hukuku İslamiye ve İstılahatı Fıkhiye Kamusu, C.: III, İstanbul, 1950.
• Cin, Halil / Akyılmaz, Gül: Türk Hukuk Tarihi, 12. Baskı, Konya, 2020.
• Çalışkan, İbrahim: “İslam Hukukunda Ceza Kavramı ve Hadd Cezaları”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C.: 31, S.: 1, Ankara, 1990, s. 367-397.
• Dönmezer, Sulhi / Erman, Sahir: Ceza Hukuku Dersleri Umumi Kısım, İstanbul, 1958. (Ceza Hukuku Dersleri)
• Dönmezer, Sulhi / Erman, Sahir: Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku, Genel Kısım, C.: I, 4. Bası, İstanbul, 1967.
• Ebû Dâvûd: Süleyman b. Eş’âs b. İshâk el-Ezdî Ebû Dâvûd es-Sicistânî, (v. 275/889), es-Sünen, Çağrı Yayınları, İstanbul, 1992.
• Ekinci, Ekrem Buğra: Osmanlı Hukuku Adalet ve Mülk, I. Basım, Ankara, 2008.
• Erem, Faruk: Türk Ceza Hukuku, C.: I, Genel Hükümler, Ankara, 1984.
• Gökcen, Ahmet: Tanzimat Dönemi Osmanlı Ceza Kanunları ve Bu Kanunlardaki Ceza Müeyyideleri, İstanbul, 1989.
• Hasanova, Samire: “İslam Ceza Hukukunda Maslahat Prensibi Açısından Cezalar ve Cezanın Şahsiliği İlkesinin Değerlendirilmesi”, Yakın Doğu Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Y.: 3, C.: 3, S.: 1, Bahar 2017, s. 89-111.
• İslam Ceza Hukuku’nda Cezaların Şahsiliği İlkesi Yıl / Year: Temmuz / July - 2021 • Cilt / Volume: 11 • Sayı / Issue: 22 221
• İbn Mâce: Ebû Abdullah Muhammed b. Yezîdr er-Rebeî el-Kazvînî İbn Mâce (v.273/887), es-Sünen, Çağrı Yayınları, İstanbul, 1992.
• İçel, Kayıhan / Donay, Süheyl: Karşılaştırmalı ve Uygulamalı Ceza Hukuku, Genel Kısım, 1. Kitap, 3. Bası, İstanbul, 1999.
• Nallino, Carlo A.: “İslam Hukuku” (Çev.: Akif Erginay); Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C.: 11, S.: 1-2, Ankara, 1954, s. 543-562.
• Nesaî: Ebû Abdurrahmân Ahmed b. Ali b. Şuayb en-Nesaî (v. 303/915), es-Sünen, Çağrı Yayınları, İstanbul, 1992.
• Önder, Ayhan: Ceza Hukuku Dersleri, İstanbul, 1992.
• Öztürk, Bahri / Erdem, Mustafa Ruhan: Uygulamalı Ceza Hukuku ve Güvenlik Tedbirleri Hukuku, 19. Baskı, Ankara, 2019.
• Pamir, Aybars: “İslâm ve Osmanlı Hukuku’nda Kasame Müessesesi”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.: 54, S.: 4, Ankara, 2005, s. 343-359.
• Selçuk, Sami: “Eski Çağlarda Suç Hukuku”, Prof. Dr. Nevzat Toroslu’ya Armağan, C.: II, Ankara, 2015, s. 1013-1057.
• Taner, Tahir: Ceza Hukuku Genel Kısım, İstanbul, 1949.
• Toroslu, Nevzat / Toroslu, Haluk: Ceza Hukuku Genel Kısım, 24. Baskı, Ankara, 2018.
• Tosun, Öztekin: Suç Hukuku Dersleri, (Giriş-Ceza Kaidesi-Unsurlar), İstanbul, 1967.
• Udeh, Abdülkadir: Mukayeseli İslam Hukuku ve Beşeri Hukuk (Çev.: Ali Şafak), C.: 4, Ankara, 1991.
• Uslu, Rifat: “İslam Hukukunda Suç ve Ceza Kavramı”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C.: 8, S.: 37, Nisan 2015, s. 1049-1063.
• Üçok, Coşkun / Mumcu, Ahmet / Bozkurt, Gülnihal: Türk Hukuk Tarihi, Gözden Geçirilmiş Güncelleştirilmiş Ekli 22. Baskı, Ankara, 2020.
• Üçok, Coşkun: “Osmanlı Kanunnamelerinde İslam Ceza Hukukuna Aykırı Hükümler”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C.: III, S.: 1, Ankara, 1946, s. 125-146.
• http://www.hayrettinkaraman.net/kitap/tarih0094.htm. (Erişim Tarihi: 28.01.2021)