Sözleşmeli Kurtarma ve Türk Milli Standart Kurtarma Sözleşmesi Formu Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 24, 191 - 244, 02.09.2022

Davut Sercan Dağ Nil Kula

Öz

Denizcilikte kurtarma, arızi/sözleşmesiz ve sözleşmeye dayalı yani sözleşmeli kurtarma olarak
ikiye ayrılmaktadır. Arızi kurtarma kurtaranın gönüllü olup öncesinde var olan bir sözleşme olmaksızın
sağlanmasıdır. Sözleşmeli kurtarmada ise kurtaran ile kurtarılan arasında kurtarma
hizmetlerine ilişkin sözlü/yazılı bir anlaşma gerçekleştirilmektedir.
Uygulamada en yaygın olarak standart kurtarma formu LOF’un yanı sıra bazı ülkelerin milli standart
kurtarma formları da kullanılmaktadır. Aralarındaki farklılıklara rağmen kurtarma formlarının
amacı tarafların hak ve yükümlülüklerinin yanı sıra olası ihtilafların çözüme kavuşturulmasına yönelik
hükümleri içermesidir. Türkiye’de ise sadece Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü (KEGM) tarafından
kullanılan Türk Kurtarma Sözleşmesi 2015 (TURKS 2015) formu bulunmaktadır. TURKS
2015 haricinde, tekel bölgesi dışında kalan karasuları veya münhasır ekonomik bölgeye kadar
yabancılık unsuru bulunmayan, tarafların Türk olduğu bir kurtarma faaliyetinde kullanabilecek
standart bir milli kurtarma formu bulunmamaktadır. Bu eksiklik yüzünden tarafların Türk olduğu
kurtarma vakalarında tahkimleri yabancı ülkelerde olan ya da standart olmayan sözleşmelere
yöneltilmek mecburiyetine bırakılmaktadır. Bu çalışma ile bu eksikliği incelemek amaçlanmış,
yapılacak bir milli standart kurtarma formunun genel anlamda hangi temeller üzerinde oluşturulması
gerektiği ve oluşturulacak böyle bir formun fayda ve amaçları açıklanmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kurtarma Hukuku, Kurtarma Sözleşmesi Formu, Sözleşmeli Kurtarma, Arızi Kurtarma, 1989 Kurtarma Konvansiyonu

Kaynakça

• Atamer K, ‘1989 Londra Sözleşmesinde ve Türk Ticaret Kanunu Tasarısında Kurtarma’ (2007) 1 (Prof. Dr. Hüseyin Ülgen’e Armağan, Vedat Kitapçılık İstanbul) 807-890.