EXAMPLE OF PILOT REGION EXECUTED WITHIN THE COMMUNITY DEVELOPMENT PLAN: ALTINÖZÜ DISTRICT PRACTICE

Yıl 2022, Cilt: 19 Sayı: 49, 178 - 194, 30.06.2022

Mehmet Yıldırım

Öz

Although the development effort has been the main purpose of societies since the 18th century, its intensive introduction to both the economic literature and the programs of the governments coincides with the end of the Second World War. The Republic of Turkey developed a state policy with the 1961 Constitution. For this purpose, the State Planning Organization was established and the five-year development plans were prepared. One of the important goals of the Development Plans was to ensure social justice. Social justice could only be achieved by eliminating the income imbalance between different segments of the society. For this purpose, special plans were designed for the development of rural areas. Even a section titled “Community Development” was included in the First Five-Year Development Plan. Six pilot regions were selected across Turkey and a special development program was implemented for these regions. If the practices in these six regions would yield successful results, special programs would be prepared and implemented for each district of Turkey in the next fifteen years. One of the six selected pilot regions was Altınözü District of Hatay. The implementation and the follow-up Altınözü development program, which was prepared in 1963, was transferred to the Ministry of Rural Affairs in 1964. Studies were carried out for the implementation of this program in 28 villages of Altınözü and 116 different projects were prepared. However, only 75 of them have been put into effect. Until 1967, 71 projects were completed. This application, which gave successful results, was unfortunately not included in the following development plans.

TOPLUM KALKINMASI PLANI DÂHİLİNDE YÜRÜTÜLEN PİLOT BÖLGE ÖRNEĞİ: ALTINÖZÜ İLÇESİ UYGULAMASI

Öz

Kalkınma çabası 18. Yüzyıldan itibaren toplumların temel amacı olsa da gerek iktisadi literatüre gerekse hükumetlerin programlarına yoğun şekilde girmesi II. Dünya Savaşı sonrasına rastlar. Türkiye Cumhuriyeti de 1961 Anayasasıyla kalkınmayı bir devlet politikası haline getirmiştir. Bu amaçla Devlet Planlama Teşkilatı kurulmuş ve beş yıllık kalkınma planları hazırlanmıştır. Kalkınma Planlarının önemli hedeflerinden birisi de sosyal adaleti sağlamaktı. Sosyal adaletin sağlanması ise ancak toplumun farklı kesimleri arasındaki gelir dengesizliğinin giderilmesiyle mümkündü. Bu amaçla kırsal kesimin kalkınması için özel planlar yapılmıştır. Birinci Kalkınma Planı’na “Toplum Kalkınması” başlığıyla bir bölüm konulmuştur. Türkiye genelinde altı pilot bölge seçilerek bu bölgelere özel kalkınma programı uygulanmıştır. Şayet bu altı bölgedeki uygulamalar başarılı sonuçlar verecek olursa, sonraki on beş yıl içinde Türkiye’nin her bir ilçesi için özel programlar hazırlanıp uygulanması planlanmıştı. Seçilen altı pilot bölgeden birisi de Hatay’ın Altınözü İlçesidir. 1963 yılında hazırlanan Altınözü kalkınma programının uygulama ve takibi, 1964 yılında Köy İşleri Bakanlığı’na devredilmiştir. Altınözü’ne bağlı 28 köyde bu programın uygulanması için çalışma yapılmış ve 116 farklı proje hazırlanmıştır. Fakat bunlardan sadece 75 tanesi yürürlüğe konmuş ve 1967 yılına kadar 71 proje tamamlanmıştır. Plan dahilinde yapılan işlere bakıldığında, üç yıl zarfında Altınözü’nde önemli bir gelişmenin sağlandığı görülmektedir. Maalesef İkinci Beş Yıllık Kalkınma Planı’nda dönemin hükumetinin isteğiyle bu uygulamaya yer verilmemiş ve Köy Kalkınması modeli Türkiye geneline yayılmadan son bulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Kırsal Kalkınma, Planlama, Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, Altınözü, Pilot Bölge

Kaynakça

• Cumhuriyet Arşivi (BCA) Kaynakları; 30-1-0-0 / 122-777-5, Ek. K5. ; 30-1-0-0 / 54-323-1, Ek. D6. ; 30-18-1-2/180-52-14, Ek. 76. ; 30-1-0-0 / 110-697-6, Ek. G15.
• Başkaya, F. (1995). Azgelişmişliğin Sürekliliği, 1994, İmge Kitabevi Yayınları.
• Başkaya, F. (2000). Kalkınma İktisadının Yükselişi ve Düşüşü, İmge Kitabevi.
• Geray, C. (2005). Prof. Dr. Cevat GERAY ile Söyleşi, Planlama Dergisi, Sayı: 32.
• Geray, C. (2011). Dünden Bugüne Kırsal Gelişme Politikaları, Phoenix Yayınları.
• Kalkınma Planı (Birinci Beş Yıl), 1963-1967, Devlet Planlama Teşkilatı, Ocak 1963.
• Kepenek, Y. & Yentürk, N. (2011). Türkiye Ekonomisi, Remzi Kitabevi, 24. Basım. Kepenek, Y. (2017). Ekonomi Politikasında Aks Kayması, Geçmişten Geleceğe Türkiye Ekonomisi, Der. Koyuncu v.d., İstanbul, s.245-268. Miser, R. (1993). Toplum Kalkınması Çözümlemesi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, Cilt: 26, Sayı: 2, s.511-540. Özçelik, T. (2003). Modern İktisadın Osmanlıya Girişi ve Cerîde-i Havâdis (1840-1856), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Doktora Tezi.
• Sakar, Z.M. (2018). Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Süresince Türkiye’de Uygulanan Ekonomik Politikaların Kalkınmaya Etkisi (1963-1967), The Journal of Academic Social Science Studies (JASSS), Number: 73 , p. 377-394, Winter 2018.
• Yavuz, F. (1969). Memleketimizde Toplum Kalkınması (Köy Kalkınması), Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü, 1969, Ankara.