TOWARDS THE CRISIS IN METROPOLITAN MUNICIPALITY: THE EFFECTS OF THE PRESIDENTIAL GOVERNMENT SYSTEM ON THE CENTER-LOCAL RELATIONS AND PROBLEM

Yıl 2022, Cilt: 19 Sayı: 50, 18 - 41, 30.12.2022

Şenol Adıgüzel

Öz

The Republic of Turkey inherited a "local government" structure positioned as an extension of the central government from the Ottoman Empire. This structure, shaped by the heavy tutelage of the central government, continued its existence in the Republican period. However, there were times when central tutelage got deeper or lessened. Although important steps were taken in the direction of “localization” in the early 2000s with the influence of external dynamics, the search for new systems reduced the effect of the wind of localization. In particular, the new structure brought by the Presidential Government System paved the way for a new era in local politics as well as in general politics. While the new system necessitated the understanding of alliance between political parties, it also created a more tense political climate. The understanding of alliance was also reflected in local politics and the center-local relations entered a more difficult period. Moreover, strained political relations have made visible some of the implementation problems and invisible flaws of Law 6360. This study seeks to examine the center-local relations, which are in the tense political atmosphere of the last period. In this context, the "problem areas" arising from the relations between the central government and metropolitan municipalities and the relations between metropolitan municipalities and district municipalities have been tried to be examined.

Anahtar Kelimeler

Local Government, Metropolitan Municipality, Presidential Government System, Yerel yönetim, büyükşehir belediyesi, cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi

TOWARDS THE CRISIS IN METROPOLITAN MUNICIPALITY: THE EFFECTS OF THE PRESIDENTIAL GOVERNMENT SYSTEM ON THE CENTER-LOCAL RELATIONS AND PROBLEM

Öz

Türkiye Cumhuriyeti, Osmanlı’dan merkezi yönetimin bir uzantısı olarak konumlandırılmış bir “yerel yönetim” yapısı devralmıştır. Merkezi yönetimin ağır vesayetinin şekillendirdiği bu yapı Cumhuriyet döneminde de varlığını sürdürmüştür. Ancak merkezi vesayetin daha derinleştiği ya da hafiflediği zamanlar da söz konusu olmuştur. İkibinli yılların başlarında dış dinamiklerin de etkisiyle “yerelleşme” yönünde önemli adımlar atılmış olsa da yeni sistem arayışları yerelleşme rüzgarının etkisini azaltmıştır. Özellikle Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin getirmiş olduğu yeni yapı, genel siyasette olduğu gibi yerel siyasette de yeni bir dönemin önünü açmıştır. Yeni sistem, siyasal partiler arasında ittifak anlayışını gerekli kılarken, daha sert ve gerilimli bir siyasal iklim de yaratmıştır. İttifak anlayışı, yerel siyasete de yansımış ve merkez-yerel ilişkileri daha sorunlu bir sürece girmiştir. Ayrıca, sert siyasal ilişkiler, 6360 sayılı Yasa’nın da bir takım uygulama sorunlarını ve görünmez kusurlarını görünür hale getirmiştir. Çalışmamızda, özellikle sorunlu hale gelen merkezi yönetim, büyükşehir belediye ilişkilerine odaklanılmaya çalışılmıştır. Bu bağlamda, merkezi yönetim ile büyükşehir belediyeleri ilişkileri ve büyükşehir belediyeleri ile ilçe belediyeleri ilişkilerinden kaynaklanan “sorun alanları” irdelenmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yerel yönetim, büyükşehir belediyesi, cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi

Kaynakça

• Adıgüzel, Ş. (2021). Hatay’da Büyükşehir Belediyesi kurulması sonrasında yerel siyaset: 2014 ve 2019 yerel seçim sonuçları üzerine karşılaştırmalı bir değerlendirme. Journal of Politics, Economy and Management (JOPEM), 4(2), 31-56.
• Adıgüzel, Ş. & Tek, M. (2014). 6360 sayılı yasa ve Türkiye’nin Büyükşehir Belediyesi sisteminde değişim: Hatay örneği. Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 23(3), 73-102.
• Coşkun, B., Pank, Ç. & Şen, E. (2019). Metropoliten kent yönetimine geçiş: Türkiye ve İtalya örnekleri. Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 2(2), 301-314.
• Dağlı, Z. & Özgül, C. G. (2019). Kamu yönetimi sistemi içinde yeni bir birim olarak yatırım izleme ve koordinasyon başkanlığının işlevi: İzmir örneği. Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 28(1-2), 25-44.
• Fedai, R. & Aydın, G. (2020), “Yerel Yönetimlerde Reform: Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ve Merkez Yerel İlişkilerinin Seyri”, Lapseki Meslek Yüksekokulu Uygulamalı Araştırmalar Dergisi, Cilt: 1, Sayı:1), ss. 118-132.
• Güler, A.G. (2006). Yerel yönetimler, liberal açıklamalara eleştirel yaklaşım. Ankara: İmge Kitabevi.
• Güler, M. (2019). Uygulama sonuçlarıyla yeni büyükşehir belediye modeli: Tekirdağ örneği. İstanbul: Marmara Belediyeler Birliği Kültür Yayınları.
• Güler, M., & Parlıyan, B.S. (2021). Yerel demokrasinin krizi. M. Güneş & H. Gül (Eds.), Türkiye’de Devlet ve Kriz (ss. 280-307), Ankara: Sentez Yayıncılık.
• Güler, T. & Yılmaz, A. (2018). Yerel demokrasi–güvenlik sarmalında yerel yönetimler: Türkiye’de belediyelere kayyum atanması pratiği. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17(68), 1801-1816.
• Karakılçık, Y. (2015). Yerel yönetimler. Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Keleş, R. (2012). Yerinden yönetim ve siyaset. Ankara: Cem Yayınevi.
• Keleş, R. (2017). Kentleşme politikası. Ankara: İmge Kitabevi.
• Keleş, R. & Özgül, C.G. (2017). Belediye organlarına “kayyım” atamaları üzerine bir değerlendirme. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 72(2), 299-313.
• Koçak, S.Y. & Ekşi, A. (2010). Katılımcılık ve demokrasi perspektifinden Türkiye’de yerel yönetimler. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, (21), 295-307.
• Kutlu, Ö. & Kahraman, S. (2017). Büyükşehir Belediyesi yapılanmasında imar ve planlama fonksiyonu. H. Ateş & M. Bıyıkoğlu (Eds.), Belediye Yönetimi ve Kamusal İlişkiler (ss.121-182), İstanbul: Der Yayınları.
• Lamba, M. (2017). 6360 sayılı kanun sonrası büyükşehir ve ilçe belediyesi ilişkileri: sorunlar ve çözüm önerileri. H. Ateş & M. Bıyıkoğlu (Eds.), Belediye Yönetimi ve Kamusal İlişkiler (ss. 44-94), İstanbul: Der Yayınları.
• Mengi, A. (2021). Türkiye’de yerel yönetim krizi. M. Güneş & H. Gül (Eds.), Türkiye’de Devlet ve Kriz (ss. 250-279), Ankara: Sentez Yayıncılık.
• Orhan, G. (2014). Türkiye’de yerel yönetimler ve çevre-küresel sorunlar, yerel çözümler ve yeniden merkezileşme tartışmaları. Bursa: Ezgi Kitabevi.
• Ortaylı, İ., (2000). Tanzimat devrinde Osmanlı mahalli idareleri. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Öner, Ş., (2019). Cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminin yerel yönetim mevzuatına etkileri. Çanakkale 18 Mart Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 4 (2), 303-332.
• Özefe, İ. (2005). Köy idarelerinin sorunları ve yeniden yapılanması. H. Özgür & M. Kösecik (Eds.), Yerel Yönetimler Üzerine Güncel Yazılar I, Ankara: Nobel
• Özgür, H., Yavuzçehre, P.S. & Ciğeroğlu, M. (2007). Türkiye’de kentsel alanların yönetimi sorunu. Kamu Yönetimi Forumu (KAYFOR IV) Bildiriler Kitabı, Muğla: Muğla Üniversitesi.
• Öztop, S. (2017). Mülki idare belediye ilişkileri. H. Ateş & M. Bıyıkoğlu (eds.), Belediye Yönetimi ve Kamusal İlişkiler (ss. 4-46), İstanbul: Der Yayınları.
• Tekeli, İ., (1998). “Türkiye’de Cumhuriyet Döneminde Kentsel Gelişme ve Kent Planlaması”, 75. Yılda Değişen Kent ve Mimarlık, Ankara: Tarih Vakfı Yayınları
• Tortop, N., Aykaç, B., Yayman, H. & Özer, M.A. (2008). Mahalli iİdareler. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Turan, M. & Duru, B. (2014). Anakentin zayıf halkaları: İlçe belediyeleri. D. İşçioğlu (Ed.), Uluslararası Türk Dünyası Yerel Yönetimler Sempozyumu (ss. 283-291),
• Ulusoy, A. & Akdemir, T. (2019). Mahalli idareler: teori-uygulama-maliye. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Official Newspaper (1924). Village Law No. 442, No: 68.
• Official Newspaper (1930). Municipal Law No. 1580, No: 1471.
• Official Newspaper. (1956). Zoning Law No. 6785, No: 9359.
• Official Newspaper (1980). National Security Council Resolution 34, No: 17187.
• Official Newspaper (1981). Law No. 2561 on Connecting Settlements in the Near Surroundings of Metropolitans to Main Municipalities, No: 17538.
• Official Newspaper. (1982). Constitution of the Republic of Turkey, No: 17863.
• Official Newspaper. (1983). The Law on the Amendment and Adoption of the Decree-Law on the Management of Metropolitan Municipalities Law No: 3030, No: 18453
• Official Newspaper (1993). Decree Law No. 504 on the Establishment of Metropolitans in Seven Provinces.
• Official Newspaper. (2000), Decree Law No. 593 on Decree on Establishment of Metropolitan Municipality in Sakarya Province, No:23985.
• Official Newspaper (2004). Metropolitan Municipality Law No. 5216, No: 25531.
• Official Newspaper. (2005a). Local Administrative Unions Law No. 5355, No: 25842
• Official Newspaper (2005b). Municipal Law No. 5393, No. 25874.
• Official Newspaper (2008). Law No. 5747 on Establishing Districts within the Boundaries of Metropolitan Municipality and Amending Some Laws, No: 26824
• Official Newspaper (2012). Law No. 6360 on Establishing Metropolitan Municipalities and Twenty-Six Districts in Thirteen Provinces and Amending Some Laws and Decrees, No: 28489
• Official Newspaper. (2013), Law No. 6447 on Establishing Metropolitan Municipalities and Twenty-Six Districts in Thirteen Provinces and Amending the Law on Amendments to Certain Decree Laws, No: 28595
• Official Newspaper (2016a). Decree Law No. 674 on Making Some Arrangements Under the State of Emergency, No: 29818.
• Official Newspaper (2016b). Law on the Adoption of the Decree-Law No. 6758 on Making Certain Arrangements in the Scope of the State of Emergency, No: 29898
• Official Newspaper (2017). Mining Regulation, No: 30187
• Official Newspaper (2018a). Decree-Law on Making Amendments to Certain Laws and Decrees in order to Adapt to the Amendments Made in the Constitution No. 700, No: 30471
• Official Newspaper (2018b). Decree-Law on Making Amendments to Certain Laws and Decrees in order to Adapt to the Amendments Made in the Constitution No. 703, No: 30473
• Official Newspaper (2018c). Law No. 7148 Amending the Highway Traffic Law and Some Laws, No: 30577
• Official Newspaper (2018d). Law No. 7153 on the Amendment of the Environmental Law and Some Laws, No: 30621
• Official Newspaper (2018e). Presidential Decree No. 1 on the Organization of the Presidency, No: 30474
• Official Newspaper (2019). Regulation Amending the Implementation Regulation of Law No. 6306, No: 30808
• Official Newspaper (2020). Regulation Amending the Regulation on Metropolitan Municipalities Coordination Centers, No: 31344
• Hürriyet (2022a). IMM's 5 thousand new taxi offer was rejected for the 12th time (28.02.2022). https://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/son-dakika-ibbnin-5-bin-yeni-taksi-teklifi-12-kez-reddedildi-41992473 (Access Date: 02.06.2022)
• Hürriyet (2022b). IMM's request for a raise in public transportation was rejected (04.04.2022). https://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/ibbnin-toplu-ulasima-zam-talebi-reddedildi-42036421 (Access Date: 02.06.2022)
• Hürriyet (2022c) Law proposal from Torun from the Republican People's Party (RPP/ Tur CHP) to increase the revenues of municipalities (21.03.2022). https://www.haberler.com/politika/chp-li-torun-dan-belediyelerin-gelirlerin-14810290 (Access Date: 02.06.2022)