HAVA ARACI BAKIM ORTAMINDA İNSAN PERFORMANSI VE LİMİTLERİ: ÇALIŞMA ORTAMI VE TIBBİ DEĞERLENDİRME (UYGUNLUK) KOŞULLARI

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 1, 1 - 14, 07.05.2018

Alperen Doğru , Volkan Yavaş

Öz

Hava aracı bakım personelleri, hava araçlarına ait
komponentlerin söküm ve takımı, onarımı ve rutin kontrolleri gibi çok farklı
kritik işlerde görev alırlar. Tüm bu çalışmalar hangar ve atölye gibi kapalı
ortamlarda yapıldığı gibi apron sahası olarak isimlendirilen havalimanlarının
açık bölümlerinde de gerçekleştirilir. Hava aracı bakım onarım ve yenileme
faaliyetleri, titizlikle yerine getirilmesi gereken, oldukça riskli ve hata
kabul etmeyen süreçlerdir. İnsan biyo-psiko-sosyal, kültürel ve fizyolojik bir
varlıktır ve hava aracı bakım onarım ve yenileme faaliyetleri için vazgeçilmez
bir unsurdur.  Bu sebeplerden dolayı hava
aracı bakım personelinin, teorik ve pratik bilgisinin yanında fiziksel,
psikolojik ve tıbbi olarak sahip olması gereken bazı koşullar bulunmaktadır. Bu
çalışmada, hava aracı bakım personeli için gerekli olan tıbbi değerlendirme koşullarını
dikkate alarak Türkiye’deki mevcut durum ve eksiklikleri ortaya koymak
amaçlanmaktadır. Bu doğrultuda hava aracı bakım personelinin çalışma ortamı ve
şartlarından bahsedilmiş, çalışma ortam ve koşullarına bağlı olarak personelin
fiziksel ve tıbbi olarak sahip olması gereken nitelikler belirlenmiş ve mevcut
durumun karşılaştırılması yapılmıştır. Türkiye’deki hava aracı bakım personeli
için de Dünyadaki yaklaşıma benzer değerlendirmelerin ortaya konulması
açısından önemli bir katkı sağlayacağı düşünülmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Hava Aracı Bakım Personeli, İnsan Faktörleri, Çalışma Ortamı, Tıbbi Koşullar

Kaynakça

• Ale, BJM. (2005). Tolerable Or Acceptable: A Comparison of Risk Regulation İn The United Kingdom And İn The Netherlands. Risk analysis, 25(2), 231-241.
• CAA – Civil Aviation Authority, & Safety Regulation Group. (2002). CAP 718. Human Factors in Aircraft Maintenance and Inspection,(previously ICAO Digest No. 12).
• CAA, U. (2003). CAP 716 Aviation Maintenance Human Factors (EASA/JAR145 Approved Organisations) Guidance Material on the UK CAA Interpretation of Part-145 Human Factors and Error Management Requirements, EASA.
• Gandhi, MS. and Gandhi, OP. (2015). Identification and Assessment of Factors İnfluencing Human Reliability İn Maintenance Using Fuzzy Cognitive Maps. Quality and Reliability Engineering International, 31(2), 169-181.
• ICAO - International Civil Aviation Organization (1998). Human Factors Training Manual (Doc 9683 AN/950).
• ICAO - International Civil Aviation Organization (2003). Human Factors Guidelines for Aircraft Maintenance Manual (Doc 9824 AN/450).
• ICAO (International Civil Aviation Organization) (2006). Annex 1 – Personnel Licensing. ICAO, Montreal, July.
• ICAO (International Civil Aviation Organization) (2012). “ICAO Doc. No. 8984 AN/895). Montreal”. In Manual of civil aviation medicine, 3rd, Canada.
• IEA (International Ergonomics Association) (2000). What is ergonomics. http://www.iea.cc/whats/, (Erişim Tarihi; 17.03.2014).
• Maddox M. (1998). Human Factors Guide for Aviation Maintenance and Inspection. FAA – Federal Aviation Administration.
• Marszal, EM. (2001). Tolerable risk guidelines. Isa Transactions, 40(4), 391-399.
• Mitchell, SJ. (2003). Health Assessment İn Aviation Medicine: An Overview. Occupational Medicine, 53(1), 3-4.
• ÖSYM (2017). 2017 Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sistemi (ÖSYS) Yükseköğretim Programları Ve Kontenjanları Kılavuzu, http://www.osym.gov.tr/TR,13263/2017-osys-yuksekogretim-programlari-ve-kontenjanlari-kilavuzu.html, (Erişim Tarihi; 17.03.2014).
• Plainis, S., Moschandreas, J., Giannakopoulou, T., Vitanova, V., Nikolitsa, P., Rozema, J. J., ... & Pallikaris, I. G. (2013). Validation of A Modified ETDRS Chart for European-Wide Use in Populations That Use The Cyrillic, Latin Or Greek Alphabet. Journal of optometry, 6(1), 18-24.
• Reason, J. ve Hobbs, A. (2017). Managing Maintenance Error: A Practical Guide. CRC Press.
• Reason, J., Hollnagel, E. and Paries, J. (2006). Revisiting The Swiss Cheese Model Of Accidents. Journal of Clinical Engineering, 27, 110-115.
• Salas, E., Jentsch, F.and Maurino, D. (Eds.). (2010). Human Factors in Aviation. Academic Press.
• Sheikhalishahi, M., Azadeh, A., Pintelon, L. and Chemweno, P. (2017). Human Factors Effects And Analysis in Maintenance: A Power Plant Case Study. Quality and Reliability Engineering International, 33(4), 895-903.
• SHGM – Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (2013). SHT – 145 Onaylı Hava Aracı Bakım Kuruluşları Talimatı. http://web.shgm.gov.tr/documents/sivilhavacilik/files/mevzuat/sektorel/talimatlar/SHT-145_Talimati_Rev1.pdf, (Erişim Tarihi; 17.03.2014)
• SHGM – Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (2017). Genelge UOD 2017/8: Havacılık Muayeneleri, Sağlık Sertifika ve Sağlık Muayene Rapor İşlemleri, http://web.shgm.gov.tr/documents/sivilhavacilik/files/mevzuat/sektorel/genelgeler/2017/UOD-2017_8.pdf, (Erişim Tarihi; 17.03.2014)
• SHGM – Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (2017). Havacılık Muayene, Sertifika ve Rapor Prosedürü, http://web.shgm.gov.tr/documents/sivilhavacilik/files/mevzuat/sektorel/genelgeler/2017/ek1.pdf, (Erişim Tarihi; 17.03.2014).
• SHGM – Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (2017). SHT – MED: Havacilik Sağlık Talimatı, http://web.shgm.gov.tr/documents/sivilhavacilik/files/mevzuat/sektorel/talimatlar/2017/SHT-MED.pdf, (Erişim Tarihi; 17.03.2014).
• Terzioğlu, M. (2007). Uçak kazalarının nedeni olarak insan hatalarını azaltmada ekip kaynak yönetimi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Virovac, D., Domitrović, A. and Bazijanac, E. (2017). The Influence of Human Factor in Aircraft Maintenance. PROMET-Traffic&Transportation, 29(3), 257-266.
• Wiegmann, D. A. and Shappell, SA. (2017). A Human Error Approach To Aviation Accident Analysis: The Human Factors Analysis And Classification System. Routledge.
• Wong, B. (2011). Points Of View: Color Blindness. Nature Methods 8, 441.