HASTANE ÖNCESİ ACİL SAĞLIK HİZMETLERİNDE COVID-19 TANILI HASTALARIN NAKİL ORGANİZASYONU –KILAVUZ ARAYIŞLARI

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 2, 237 - 260, 29.08.2022

Gül Özlem Yıldırım Şükran Balkaner

https://doi.org/10.54409/hod.1069383

Öz

Hayati fonksiyonları yetersiz olan, kritik durumdaki hastaların "nakilleri", acil bakım veren profesyoneller ve hasta açısından yüksek risk ve zorluklar içerir. Kritik durumdaki bu hastaların nakilleri, kanıta dayalı tıbbi önerilere uygun geliştirilmiş protokollere göre gerçekleştirilmelidir. Hastane öncesi acil sağlık çalışanları çok farklı tiplerde nakil yaparlar, bu nakiller arasında bulaşıcılığı olan hastaların nakilleri ise özel profesyonel yaklaşım gerektirir. Günümüzde damlacık ve/veya temas yolu ile bulaşan COVID-19 şüpheli/tanılı hasta nakilleri en yaygın nakil tiplerinden olmuştur. COVID-19 gibi bulaşma potansiyeli çok yüksek ve ölümcül etkileri olan hastaların nakilleri “kritik durumdaki hasta” nakil ilkelerine uyularak yapılmalıdır. Kaynakların en iyi şekilde yönetilerek kullanılması ve nakle eşlik eden personele yönelik risklerin azaltılması için şüpheli/tanılı COVID-19 vakalarının doğru bir şekilde tanımlanması ve bu hastaların naklinde yer alan tarafların arasında net nakil planlarının yapılması her zamankinden daha önemlidir. Nakil sırasında, personele kişisel koruyucu ekipmanın sağlanması, ambulansın dezenfeksiyon ve dekontaminasyonu hastane öncesi acil sağlık çalışanlarının ve enfekte olmayan diğer hastaların güvenliği açısından büyük önem taşır. Bu derlemede, COVID-19 hastalarının nakillerinin güvenli bir şekilde gerçekleştirilmesinde uyulması gereken temel ilkeler ve öneriler üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, Hasta Nakli, Hastane Öncesi, Bulaşıcı Hastalık

Teşekkür

Alana özgü yayın fırsatı veren başta dergi editörlerinden Doç. Dr. Ali EKŞi ve diğer Hastane Öncesi dergisi ekip üyelerine teşekkür ederiz.

TRANSPORT ORGANISATION OF PATIENTS DIAGNOSED WITH COVID-19 IN PRE-HOSPITAL EMERGENCY HEALTH SERVICES – SEEKING GUIDES

Öz

Transport of critically ill patients with compromised vital functions includes high risks and challenges for both emergency care professionals and patients. Transport of these critically ill patients should be performed in compliance with the protocols developed in accordance with evidence-based medical recommendations. Pre-hospital emergency health workers perform many different types of transport, and the transfer of patients with contagious diseases requires a special professional approach. Nowadays, COVID-19 suspected/diagnosed patient transfers transmitted by droplets and/or contact have been one of the most common types of transport. The transfer of patients with a very high potential for transmission and fatal effects, such as COVID-19, should be carried out in accordance with the principles of “critical patient” transport. For the management of using resources in the most efficient way and to reduce risks to personnel accompanying the transport, accurate identification of suspected/diagnosed COVID-19 cases and clear transport plans between the parties involved in the transport of these patients are more important than ever. Providing personal protective equipment to the personnel during transport, disinfection, and decontamination of the ambulance is of great importance for the safety of pre-hospital emergency health personnel and other patients who are not infected. In this review, the basic principles and recommendations that should be followed for the safe delivery and transport of COVID-19 patients are emphasized.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, Patient Transport, Pre-hospital, İnfectious Disease

Kaynakça

• Albrecht, R, Knapp, J, Theiler, L, Eder, M, Pietsch, U. (2020). Transport of COVID-19 and other Highly Contagious Patients by Helicopter and Fixed-Wing Air Ambulance: A Narrative Review and Experience of the Swiss Air Rescue Rega. Scandinavian Journal of Trauma, Resuscitation and Emergency Medicine, 28(1), 40.
• Arshani, AS. (2020). France turned one of its high-speed trains into an ambulance to transport coronavirus patients across the country. https://www.businessinsider.com/france-uses-medically-equipped-train-to-transport-covid-19-patients-2020-3, 07.02.2022.
• Baca, N. (2020). Old school buses converted into ambulances to evacuate nursing homes. https://www.wusa9.com/article/news/health/coronavirus/converting-buses-into-ambulances-evacuate-nursing-homes-quickly/65-bcd7b693-9335-41cb-b40f-0c6057c3735e, 07.02.2022.
• Barten, DG, van Zijl, R, Körver, FWJ, et al. (2022). Simultaneous interfacility transfer of multiple non-critically ill COVID-19 patients using a single vehicle: the ambulance bus experience. Int J Emerg Med 15, 10. https://doi.org/10.1186/s12245-022-00415-7, 09.04.2022.
• Baytaş V, Bermede O, Alkış N. (2020). Anestezi Uygulamalarında Kișisel Koruyucu Ekipmanlar ve Peroperatif Yönetim. Memikoğlu O, Genç V. Editör. COVID-19. Ankara Üniversitesi Basımevi; 148-150.
• Beaussac, M, Boutonnet, M, Koch, L, Paris, R, Di Filippo, J, Distinguin, B, Turc, J. (2021). Oxygen Management During Collective Aeromedical Evacuation of 36 COVID-19 Patients With ARDS. Military Medicine, 186(7-8), e667-e671.
• Bourn, S, Wijesingha, S, Nordmann, G. (2018). Transfer of the critically ill adult patient. Bja Education, 18(3), 63-68. doi: 10.1016/j.bjae.2017.11.008.
• Bredmose, PP, Diczbalis, M, Butterfield, E, Habig, K, Pearce, A, Osbakk, SA, O’Neill, J. (2020). Decision Support Tool and Suggestions for The Development of Guidelines for The Helicopter Transport of Patients with COVID-19. Scandinavian Journal of Trauma, Resuscitation and Emergency Medicine, 28(1), 1-8.
• Brown, AS, Hustey, FM, Reddy, AJ. (2020). Interhospital Transport of Patients with COVID-19: Cleveland Clinic Approach. Cleveland Clinic Journal of Medicine.
• Ekmekyapar, M. (2020). COVID-19 Algoritmalar. Oğuztürk H, Editör. Koronavirüs Hastalığı (COVID19) ve Acil Tıp 2020. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri. 69-74.
• Ergin, M, Özel, G, Taze, Ö. (2020). Pandemi Sırasında Hastane Öncesi Acil Sağlık Hizmetleri. Oğuztürk H, Editör. Koronavirüs Hastalığı (COVID19) ve Acil Tıp 2020. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri. 47-53.
• Garfinkel, E, Lopez, S, Troncoso, R, Jr, Leon, D, Hubble, H, Bowman, C, Margolis, A. (2021). A Critical Care Transport Program's Innovative Approach to Safety During the Coronavirus Disease 2019 Pandemic. Air Medical Journal, 40(2), 112–114.
• Gürbüz, Ş. (2020). COVID-19 Hastalığı Özelinde Acillerde Pandemi Triajı. Oğuztürk H, Editör. Koronavirüs Hastalığı (COVID-19) ve Acil Tıp 2020. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri. 5-8.
• Heckmann, VT. (2020). In 30 Tagen zum wohl größten Rettungswagen der Welt. https://www.augsburger-allgemeine.de/neu-ulm/Neu-Ulm-In-30-Tagen-zum-wohl-groessten-Rettungswagen-der-Welt-id57287536.html, 07.02.2022.
• Handy, JM, Van Zwanenberg, G. (2007). Secondary Transfer of The Critically Ill Patient. Current Anaesthesia & Critical Care, 18(5-6).
• Hains, IM, Marks, A, Georgiou, A, Westbrook, JI. (2011). Non-Emergency Patient Transport: What are The Quality and Safety İssues? A Systematic Review. International Journal for Quality in Health Care, 23(1),68-75.
• Hilbert-Carius, P, Braun, J, Abu-Zidan, F, Adler, J, Knapp, J, Dandrifosse, D, Albrecht, R. (2020). Pre-Hospital Care & Interfacility Transport of 385 COVID-19 Emergency Patients: An Air Ambulance Perspective. Scandinavian Journal of Trauma, Resuscitation and Emergency Medicine, 28(1), 1-10.
• Huang, C, Wang, Y, Li, X, Ren, L, Zhao, J, Hu, Y, Zhang, L, Fan, G, Xu, J, Gu, X, Cheng, Z, Yu, T, Xia, J, Wei, Y, Wu, W, Xie, X, Yin, W, Li, H, Liu, M, Xiao, Y, Cao, B. (2020). Clinical Features of Patients İnfected With 2019 Novel Coronavirus in Wuhan, China. Lancet (London, England), 395(10223), 497–506.
• Javed, MA. (2020) Proper transport of patients with COVID-19 From Hospital to Hospital. Society of Critical Care Medicine.
• Jumbulance. (2020). Secamb Work With Jumbulance Trust To Adapt Multi-Patient Transfer Vehicle. https://www.jumbulance.org.uk/2020/11/20/secamb-work-with-jumbulance-trust-to-adapt-multi-patient-transfer-vehicle/, 07.02.2022
• Kajti, E. (2017). Ameliyathanede Hasta Transportunun Hasta Güvenliği Açısından Değerlendirilmesi ve Sağlık Çalışanlarının Deneyimleri. Yüksek Lisans Tezi. Kocaeli Üniversitesi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Kucharski, AJ, Diamond C, Liu Y, Edmunds J, Funk S, Eggo RM. (2020). Centre for Mathematical Modelling of Infectious Diseases COVID-19 working group. Early Dynamics of Transmission and Control of COVID-19: a Mathematical Modelling Study. Lancet Infect Dis, 30144-4.
• Lemay, F, Vanderschuren, A, Alain, J. (2020). Aeromedical Evacuations During The COVID-19 Pandemic: Practical Considerations for Patient Transport. Canadian Journal of Emergency Medicine, 22(5), 584-586. Liew, MF, Siow, WT, Yau, YW, See, KC. (2020). Safe Patient Transport for COVID-19. Critical Care, 24(1), 1-3.
• Lu, R, Zhao, X, Li, J, Niu, P, Yang, B, Wu, H, Wang, W, Song, H, Huang, B, Zhu, N, Bi, Y, Ma, X, Zhan, F, Wang, L, Hu, T, Zhou, H, Hu, Z, Zhou, W, Zhao, L, Chen, J, Tan, W. (2020). Genomic Characterisation and Epidemiology of 2019
• Novel Coronavirus: İmplications for Virus Origins and Receptor Binding. Lancet (London, England), 395(10224), 565–574.
• Martin, TE. (2001). Handbook of Patient Transportation [Online]. Cambridge University Press. 25.04.2021.
• Martin, T. (2020). Fixed Wing Patient Air Transport During The COVID-19 Pandemic. Air Medical Journal, 39(3), 149-153.
• Meneguin, S, Alegre, PHC, Luppi, CHB. (2017). Characterization of The İntrahospital Transport of Critically Ill Patients. Acta Paul Enferm. 27, 115-119.
• Munjal, M, Ahmed, SM, Garg, R, Das, S, Chatterjee, N, Mittal, K, Javeri, Y, Saxena, S, Khunteta, S. (2020). The Transport Medicine Society Consensus Guidelines for the Transport of Suspected or Confirmed COVID-19 Patients. Indian journal of Critical Care Medicine, 24(9), 763–770.
• Ontario Ministry of Health. (2020). COVID-19 Screening Tool. Emergency Health Service. https://www.health.gov.on.ca/en/pro/programs/emergency_health/edu/COVID_19_screening.aspx, 26.04.2021.
• Ozbek, A. E, Sanci, E, Halhalli, HC. (2021). Effect of Using Barrier Devices on İntubation Times and Performance—A Randomized, Prospective, Crossover Manikin Study. Notfall Rettungsmedizin, 24(1), 32-38.
• Özel, G. (2020). COVID-19 Döneminde Çoklu Hasta Taşıma Örnekleri https://www.paramedik.com/post/covid-19-doneminde-coklu-hasta-tasima-ornekleri, 10.05.2021.
• Öztürk, AS. (2020). Kişisel Koruyucu Ekipman (KKE). Kenar, L., Editör. COVID-19’dan Korunmak için Kişisel Koruyucu Ekipman Kullanımı. Sağlık Bilimleri Üniversitesi Tıbbi KBRN Anabilim Dalı. Ankara.
• Public Health England. (2021). Guidance COVID-19: Guidance For Ambulance Services. Updated 29 January 2021. https://www.gov.uk/government/publications/covid-19-guidance-for-ambulance-trusts/covid-19-guidance-for-ambulance-trusts, 26.04.2021.
• Public Health England. (2020). Guidance COVID-19: Guidance For First Responders. Updated 18 March 2021. https://www.gov.uk/government/publications/novel-coronavirus-2019-ncov-interim-guidance-for-first-responders/interim-guidance-for-first-responders-and-others-in-close-contact-with-symptomatic-people-with-potential-2019-ncov, 26.04.2021.
• Schellhaaß, A, Pöselt, S, Schwietring, J, Horter, J, Münzberg, M. (2020). Luftgebundene Intensivverlegung in Bauchlage bei COVID-19-ARDS Air Ambulance Intensive Care Transport in Prone Position For COVID-19 ARDS. Notfall & Rettungsmedizin, 1-5.
• Sofuoğlu, T. (2020). Corona Virüs (COVID-19) ve Hastane Öncesi Acil Sağlık Hizmetleri, Afet Araştırmaları Derneği. https://www.afet.org.tr/corona-virus-covid-19-ve-hastane-oncesi-acil-saglik-hizmetleri/, 19.05.2020.
• Çelik, SŞ, Özbaş, AA, Çelik, B, Karahan, A, Bulut, H, Koç, G, Özleyen, ÇÖ. (2020). COVID-19 Pandemi Süreci: Türk Hemşireler Derneği. Koç Üniversitesi Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 17(3), 279-283.
• TC Sağlık Bakanlığı Acil Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. (2020). COVID-19 Ambulans Hasta Taşıma Kriterleri. https://acilafet.saglik.gov.tr/TR,64676/covid-19-ambulans-nakil-tasima-kriterleri.html, 26.05.2021.
• TC Sağlık Bakanlığı COVID-19 Bilgilendirme Platformu. (2020). Ambulansla Hasta Nakli. COVID-19 Rehberi - Enfeksiyon Kontrolü ve İzolasyon. https://covid19.saglik.gov.tr/Eklenti/37699/0/covid-19rehberienfeksiyonkontroluveizolasyonpdf.pdf, 25.05.202.
• T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. (2020). COVID-19 Genel Bilgiler, Epidemiyoloji ve Tanı. https://covid19.saglik.gov.tr/Eklenti/39551/0/covid-19rehberigenelbilgilerepidemiyolojivetanipdf.pdf, 20.05.2021.
• TC Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Bulaşıcı Hastalıklar Dairesi Başkanlığı ve Acil Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü (2019). Hastane Öncesi Acil Sağlık Hizmetlerinde Enfeksiyon Hastalıklarından Korunma Rehberi. https://acilafet.saglik.gov.tr/Eklenti/36327/0/hastane-oncesi-acil-saglik-hizmetleri-rehberipdf.pdf, 10.05.2021.
• TC Sağlık Bakanlığı. (2020). COVID-19 Rehberi. https://covid19.saglik.gov.tr/Eklenti/39297/0/covid-19rehberiagirpnomoniardssepsisveseptiksokyontemipdf.pdf, 06.05.2021.
• Tien, H, Sawadsky, B, Lewell, M, Peddle, M, Durham, W. (2020). Critical care transport in the time of COVID-19. CJEM, 22(S2), S84–S88.
• Türk Dahili ve Cerrahi Bilimler Yoğun Bakım Derneği. (2020). COVID-19 Hastalığı Takip Önerileri- Hastanın Hastane İçinde Transferinde Dikkat Edilecek Hususlar. https://www.dcyogunbakim.org.tr/wp-content/uploads/2020/04/HASTANIN-HASTANE-%C4%B0%C3%87ER%C4%B0S%C4%B0NDE-TRANSFER%C4%B0-SIRASINDA-D%C4%B0KKAT-ED%C4%B0LECEK-HUSUSLAR.pdf, 05.04.2021.
• Tokem, Y, Turhan, S, Çelik, GO. (2020). COVID-19 Kesin ve Olası Tanılı Erişkin Hastalarda Acil Servis Yaklaşım Stratejileri. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 5(2), 203-209.
• Usul, E., Korkut S. (2020) COVID-19 hastalarında taburculuk, izolasyon ve nakil kriterleri. Oğuztürk H, editör. Koronavirüs Hastalığı (COVID19) ve Acil Tıp 2020. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri. p.60-5.
• Usul, E, Korkut, S. (2021). Transport of COVID-19 Patients By Air Ambulance. Turkish Bulletin of Hygiene and Experimental Biology, 78(1), 47-52.
• World Health Organization. WHO. (2020). COVID-19: Case Definitions https://www.who.int/publications/i/item/WHO-2019-nCoV-Surveillance_Case_Definition-2020.2, 18.05.2021.