Vocabulary in the context of reduplications in Aşık Pasha’s Garip-Nâme

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 3, 151 - 158, 26.08.2021

Necmi Akyalçın

Öz

Turkish is a language that has proven its richness in terms of vocabulary with the works revealed since the first texts that can be followed in written form, namely the Orkhon Inscriptions. Reduplications, which have an important place in this vocabulary, can be followed from the texts in question until today. In the 14th century; the work named Garip-nâme, which was written by Âşık Pasha during the Old Anatolian Turkish period, was chosen as the subject of the study, considering that it was rich in terms of vocabulary, and the reduplications in the work were tried to be determined. Garip-nâme is an important work in terms of our language, as it is the largest masnavi in In the 14th century and is a voluminous work consisting of 10592 couplets. In the study, the reduplications in the work were revealed with numerical data. In this context, the universe of the study is the work named Garip-nâme, and its subject is the reduplications in this work. The aim of this study is to determine the reduplications, which are important phrases for Turkish, in such an important work, and to contribute to the vocabulary of the Turkish language.

Anahtar Kelimeler

Âşık Paşa, Reduplication, Garip-nâme

Âşık Paşa’nın Garip-Nâme adlı eserinde ikilemeler bağlamında söz varlığı

Öz

Türkçe, yazılı olarak takip edilebilen ilk metinlerinden; yani Orhun Yazıtlarından bu yana, ortaya konan eserlerle söz varlığı olarak zenginliğini kanıtlamış bir dildir. Bu söz varlığı içerisinde önemli bir yere sahip olan ikilemeler de söz konusu metinlerden günümüze kadar takip edilebilmektedir. 14. yüzyılda; Eski Anadolu Türkçesi döneminde, Âşık Paşa tarafından kaleme alınmış olan Garip-nâme adlı eser de söz varlığı bakımından zengin olduğu düşünülerek çalışmaya konu olarak seçilmiş ve eserdeki ikilemeler saptanmaya çalışılmıştır. Garip-nâme, 14. yüzyıldaki en büyük mesnevi ve 10592 beyitten oluşan hacimli bir eser olması bakımından dilimiz açısından önemli bir eserdir. Çalışmada, eserdeki ikilemeler sayısal verilerle ortaya konmuştur. Bu bağlamda, çalışmanın evrenini Garip-nâme adlı eser, konusunu ise bu eserdeki ikilemeler oluşturmaktadır. Bu çalışmanın amacı, böylesi önemli bir eserde geçen, Türkçe için önemli söz öbekleri olan ikilemeleri saptayarak Türk dilinin söz varlığı evrenine ilişkin katkı sunmaktır.

Anahtar Kelimeler

Âşık Paşa, Garip-nâme, İkileme

Kaynakça

• AKSAN, Y. (2001) Türkçede Zaman Anlatımı ve Kimi İkileme Yapıları, XV. Dilbilim Kurultayı, İstanbul. s.115.
• AKAYLÇIN, N. (2007). Türkçe İkilemeler Sözlüğü Tanıklı, Anı Yayıncılık: Ankara.
• ERGİN, M. (1999). Türk Dil Bilgisi. İstanbul: Bayrak Basım.
• HATİPOĞLI, V. (1981). Türk Dilinde İkilemeler. İstanbul: TDK Yayınları
• KORMAZ, Z. (1992). Gramer Terimleri Sözlüğü, Ankara: TDK yayınları.
• TEKİN, T. (2010). Orhon Yazıtları, 4. Baskı, Ankara: TDK
• Aşık Paşa, GARİB-NÂME I/1, 1/2, Hazırlayan: Kemal Yavuz (2000)., İstanbul.
• TDK: Türk Dil Kurumu, sozluk.gov.tr (Erişim Tarihi:18.04.2021)
• TDV: Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Aşık Paşa maddesi, https://islamansiklopedisi.org.tr/asik-pasa#2-tasavvufi-sahsiyeti, Müellif: Günay kurt, (Erişim Tarihi: 11.06.2021).