The Mediating Role of Competence Expectations in the Relationship Between Parental Attitudes and Achievement Goal Orientations in High School Students

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 2, 175 - 190, 17.06.2020

Sezen Güleç

Öz

This research was carried out to examine the mediating role of competence expectations in the relationship between parental attitudes and achievement orientations among high school students. 411 high school students participated in the research. Parental Attitude Scale, 2x2 Success Orientations Scale, and Competency Expectation Scale in Adolescents were used to collect research data. Descriptive statistics, correlation, structural equation model and Sobel test methods were used in the analysis of the data. According to the results of the analysis; parental attitudes and competence expectations predict the four dimensions of achievement orientations. In addition, competency expectations play a mediating role in the relationship between parent attitudes and achievement orientation.

Anahtar Kelimeler

High school students, parental attitudes, achievement orientations, competency expectations

Lise Öğrencilerinde Anne Baba Tutumları Ve Başarı Yönelimleri Arasındaki İlişkide Yetkinlik Beklentilerinin Aracı Rolü

Öz

Bu araştırma, lise öğrencilerinde anne baba tutumları ve başarı yönelimleri arasındaki ilişkide, yetkinlik beklentilerinin aracı rolünü incelemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya 411 lise öğrencisi katılmıştır. Araştırma verilerinin toplanmasında Ana Baba Tutum Ölçeği, 2x2 Başarı Yönelimleri Ölçeği, Ergenlerde Yetkinlik Beklentisi Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistikler, korelasyon, yapısal eşitlik modeli ve Sobel testi yöntemlerinden yararlanılmıştır. Analiz sonuçlarına göre; anne baba tutumları ve yetkinlik beklentileri başarı yönelimlerinin dört boyutunu da yordamaktadır. Ayrıca anne baba tutumları ile başarı yönelimlerinin dört boyutunun ilişkisinde de yetkinlik beklentilerinin aracı rolü bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

lise öğrencileri, anne baba tutumları, başarı yönelimleri, yetkinlik beklentileri

Kaynakça

• Adie, J. W., Duda, J. L., ve Ntoumanis, N. (2010). Achievement goals, competition appraisals, and the well-and ill-being of elite youth soccer players over two competitive seasons. Journal of Sport and Exercise Psychology, 32(4), 555-579.
• Akın, A. (2006). Başarı amaç oryantasyonları ile bilişötesi farkındalık, ebeveyn tutumları ve akademik başarı arasındaki ilişkiler. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Akın, A., ve Arslan, S. (2014). Başarı yönelimleri ile kararlılık arasındaki ilişkiler. Eğitim ve Bilim, 39(175).
• Ames, C. (1992). Classrooms: Goals, structures, and student motivation. Journal of educational psychology, 84(3), 261.
• Arslan, S., ve Akın, A. (2015). 2x2 Başarı yönelimleri ölçeği (revize formu): Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Sakarya University Journal of Education, 5(1), 7-15.
• Ateş, B. (2016). Lise öğrencilerinin algılanan sosyal yetkinlik puanlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(1), 185-194.
• Bandura, A. (1994). Social cognitive theory and exercise of control over HIV infection. In Preventing AIDS (pp. 25-59). Springer, Boston, MA.
• Baron, R. M., ve Kenny, D. A. (1986). The moderator–mediator variable distinction in social psychological research: Conceptual, strategic, and statistical considerations. Journal of personality and social psychology, 51(6), 1173.
• Burger, J., M. (2006). Kişilik. Çev. İnan Deniz Erguvan Sarıoğlu. İstanbul, Kaknüs Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., ve diğerleri. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (18. Baski). Ankara: Pegem Akademi.
• Çapulcuoğlu, U., ve Gündüz, B. (2013). Öğrenci tükenmişliğini yordamada stresle başaçıkma, sınav kaygısı, akademik yetkinlik ve anne-baba tutumları. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 3(1), 201-218.
• Çelikkaleli, Ö. Gündoğdu. M. ve Kıran-Esen, B.(2006). Ergenlerde Yetkinlik Beklentisi Ölçeği: Türkçe uyarlamasının geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim Araştırmaları, 25, 62-72.
• Dweck, C. S., ve Leggett, E. L. (1988). A social-cognitive approach to motivation and personality. Psychological review, 95(2), 256.
• Elliot, E., ve Dweck, C. S. (1988). An approach to motivation and achievement. Journal of Personality and Social Psychology, 54(1), 5-12.
• Elliot, A. J., ve McGregor, H. A. (2001). A 2× 2 achievement goal framework. Journal of personality and social psychology, 80(3), 501.
• Elliot, A. J., ve Murayama, K. (2008). On the measurement of achievement goals: Critique, illustration, and application. Journal of educational psychology, 100(3), 613.
• Gazel, M. (2019). Ana baba tutumlarının başarı yönelimlerini yordamasında otomatik düşüncelerin aracı rolü. Yüksek lisans tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
• Kandemir, M. (2012). Öğrencilerinin akademik erteleme davranıslarının, kaygı, basarısızlık korkusu, benlik saygısı ve basarı amaçları ile açıklanması. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 2(4), 81-88.
• Karasar, N. (2002). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel
• Kayiş, A. R. (2013). Üniversite öğrencilerinin başarı yönelimlerinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Kline, R. B. (2011). Convergence of structural equation modeling and multilevel modeling. na.
• Kuzgun, Y. (1972). Ana-baba tutumlarının bireyin kendini gerçekleştirme düzeyine etkisi. Yayınlanmamış Doktora tezi. Hacettepe Üniversitesi Ssosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kuzgun, Y., ve Eldeleklioğlu, J. (1999). Ana Baba Tutum Ölçeğinin geliştirilmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1).
• Meece, J. L., Blumenfeld, P. C., ve Hoyle, R. H. (1988). Students' goal orientations and cognitive engagement in classroom activities. Journal of educational psychology, 80(4), 514.
• Muris, P. (2001). A brief questionnaire for measuring self-efficacy in youths. Journal of Psychopathology and behavioral Assessment, 23(3), 145-149.
• Odacı, H., Çelik, Ç. B., ve Çikrıkci, Ö. (2016). Psikolojik danışman adaylarının başarı yönelimlerinin bazı değişkenlere göre yordanması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(39).
• Sümer, N., Gündoğdu Aktürk, E., ve Helvacı, E. (2010). Anne-baba tutum ve davranışlarının psikolojik etkileri: Türkiye’de yapılan çalışmalara toplu bakış. Türk Psikoloji Yazıları, 13(25), 42-59.
• Tutaş, S. (2011). Üniversite öğrencilerinin başarı hedef yönelimlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.