The Role of Internet Addiction and Various Variables in Predicting Violence Tendency Among Adolescents

Yıl 2025, Cilt: 7 Sayı: 3, 236 - 255, 31.10.2025

Anıl Keleş , Özlem Tagay

https://doi.org/10.47793/hp.1599080

Öz

This study, which is prepared on the violence tendency of adolescents, has two aims. The first one is to investigate the degree to which internet addiction, gender, duration of school absenteeism and perception of achievement predict violence tendency. The second one is to examine whether violence tendency differs according to perceived parental approach and type of TV program watched. The study group consists of 590 high school students who continue their education in Isparta in the 2024-2025 academic year. Data were collected using the “Violence Tendency Scale”, “Young Internet Addiction Test Short Form” and “Personal Information Form”. Correlation analysis, one-way analysis of variance and multiple regression analysis were used in the analysis of data. According to the findings, internet addiction, gender, absenteeism and achievement perception significantly predict violence tendency. These variables explain 23% of the total variance of violence tendency. In addition, violence tendency differs significantly according to perceived parental approach and type of TV program watched. The research results reveal clues about the components that can be used in preventing violence tendency.

Anahtar Kelimeler

adolescents , violence , violence tendency , internet addiction

Ergenlerde Şiddet Eğiliminin Yordanmasında İnternet Bağımlılığı ve Çeşitli Değişkenlerin Rolü

Öz

Ergenlerin şiddet eğilimine yönelik hazırlanan bu araştırmanın iki amacı bulunmaktadır. İlki, internet bağımlılığı, cinsiyet, okula devamsızlık süresi ve başarı algısının şiddet eğilimi yordama derecesini araştırmaktır. İkincisi ise şiddet eğiliminin, algılanan ebeveyn yaklaşımı ve izlenen TV programı türüne göre farklılaşıp farklılaşmadığını incelemektir. Araştırmanın çalışma grubunu 2024-2025 eğitim öğretim yılında Isparta’da eğitimine devam eden 590 lise öğrencisi oluşturmaktadır. Veriler, “Şiddet Eğilimi Ölçeği”, “Young İnternet Bağımlılığı Testi Kısa Formu” ve “Kişisel Bilgi Formu” kullanılarak toplanmıştır. Verilerin analizinde korelasyon analizi, tek yönlü varyans analizi ve çoklu regresyon analizi kullanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre internet bağımlılığı, cinsiyet, devamsızlık ve başarı algısı şiddet eğilimini anlamlı bir şekilde yordamaktadır. Bu değişkenler şiddet eğiliminin toplam varyansının %23’ünü açıklamaktadır. Ayrıca şiddet eğilimi algılanan ebeveyn yaklaşımına ve izlenen TV programı türüne göre anlamlı farklılaşmaktadır. Araştırma sonuçları şiddet eğiliminin önlenmesinde faydalanılabilecek bileşenlerle ilgili ipuçları ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

ergenler , şiddet , şiddet eğilimi , internet bağımlılığı

Kaynakça

• Altun Kobul, F., Özaydın, B. B., Özgöl, M., Özyazıcı Kuzur, Ö., Eyüboğlu Yılmaz, S., & Çoğalan, Y. (2022). Ergenlerde şiddet eğilimi: Cinsiyet, sosyal sorun çözme ve duygusal zekânın rolü. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(1), 44-61. https://dx.doi.org/10.17240/aibuefd.2022..-819883
• Arslan G., & Tanhan, A. (2019). Ergenlerde okul aidiyeti, okul işlevleri ve psikolojik uyum arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yaşadıkça Eğitim, 33(2), 318-332. https://doi.org/10.33308/26674874.2019332127
• Arslan, A. (2020). Determination of digital dependency levels and violence tendencies of the high school students. Journal of Computer and Education Research, 8(15), 86-113. https://doi.org/10.18009/jcer.652390
• Atkinson, R. L., Atkinson, R. C., Smith, E. E., Bem. D. J., & Hoeksema, S. N. (1999). Psikolojiye Giriş. (Y. Alogan, Çev.). Arkadaş Yayınevi.
• Aytekin, E. (2015). Ortaokul öğrencilerinin saldırganlık düzeyinin ebeveyn kabul red algısı ve demografik değişkenlere göre incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Babacan Gümüş, A., Şıpkın, S., Tuna, A., & Keskin, G. (2015). Üniversite öğrencilerinde problemli internet kullanımı, şiddet eğilimi ve bazı demografik değişkenler arasındaki ilişki. TAF Preventive Medicine Bulletin, 14(6), 460-467. https://doi.org/10.5455/pmb.1-1433229022
• Balkıs, M., Duru, E., & Buluş, M. (2005). Şiddete yönelik tutumların özyeterlik, medya, şiddete yönelik inanç, arkadaş grubu ve okula bağlılık duygusu ile ilişkisi. Ege Eğitim Dergisi, 6(2), 81-97.
• Barlett, C. P., Harris, R. J., & Bruey, C. (2008). The effect of the amount of blood in a violent video game on aggression, hostility, and arousal. Journal of Experimental Social Psychology, 44(3), 539–546. https://doi.org/10.1016/j.jesp.2007.10.003
• Basch, C. E. (2011). Aggression and violence and the achievement gap among urban minority youth. Journal of School Health, 81(10), 619-625. https://doi.org/10.1111/j.1746-1561.2011.00636.x
• Bebiş, H., Çoşkun, S., & Açıkel, C. (2014). Bir ortaöğretim okulundaki öğrencilerin şiddet eğilim düzeyi ve ilişkili faktörlerin incelenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 30(1), 1-17.
• Bhat, C. S. (2008). Cyber bullying: Overview and strategies for school counsellors, guidance officers, and all school personnel. Australian Journal of Guidance and Counselling, 18(1), 53-66. https://doi.org/10.1375/ajgc.18.1.53
• Büyüköztürk, Ş. (2016). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2023). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Can, Y. (2007). İlköğretim okullarında şiddet (öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin yaklaşımları) [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Beykent Üniversitesi.
• Cheung, W. W., Caduff, A., & Raj, A. (2023). The association between dating violence and student absenteeism among a representative sample of U. S. high school students: Findings from the 2019 youth risk behavior survey survey. Journal of Interpersonal Violence, 38(1-2), 2218-2233. https://doi.org/10.1177/0886260522109056
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LISREL uygulamaları. Pegem Akademi.
• Davli Temel, D. (2018). Ergenlerde algılanan sosyal destek ve şiddet eğilimi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Donat Bacıoğlu, S., & Özdemir, Y. (2012). İlköğretim öğrencilerinin saldırgan davranışları ile yaş, cinsiyet, başarı durumu ve öfke arasındaki ilişkiler. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 2(2), 169–187.
• Durak, Ö. G., Ünal, Ş., Erdoğan, A., & Bal, F. (2018). Lise öğrencilerinde problemli ınternet kullanımı ile saldırgan davranışların ilişkisi: Özel Ahmet Şimşek Anadolu Lisesi örneği. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, 53(1), 217-228. https://doi.org/10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.18.03.875
• Ektiricioğlu, C., Arslantaş, H., & Yüksel, R. (2020). Ergenlerde çağın hastalığı: Teknoloji bağımlılığı. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, 29(1), 51-64. https://doi.org/10.17827/aktd.498947
• Elcik, S. (2021). 10-18 yaşları arasındaki bireylerin şiddet eğilimleri ile anne baba tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Yakın Doğu Üniversitesi.
• Genç, Y., Taylan, H. H., Adıgüzel, Y., & Kutlu, İ. (2017). Aile içi şiddetin ergenlerin şiddet eğilimlerine etkisi: Antalya liseleri örneği. Sakarya University Journal of Education, 7(2), 409-422. https://doi.org/10.19126/suje.311083
• Gül, S. K., & Güneş, İ. D. (2009). Ergenlik dönemi sorunları ve şiddet. Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 79-101.
• Hagborg, J. M., Berglund, K., & Fahlke, C. (2018). Evidence for a relationship between child maltreatment and absenteeism among high-school students in Sweden. Child Abuse & Neglect, 75, 41-49. https://doi.org/10.1016/j.chiabu.2017.08.027
• Haskan Avcı, Ö., & Yıldırım, İ. (2014). Ergenlerde şiddet eğilimi, yalnızlık ve sosyal destek. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(1), 157-168.
• Haskan, Ö., & Yıldırım, İ. (2012). Şiddet Eğilimi Ölçeği’nin geliştirilmesi. Eğitim ve Bilim, 37(163), 165-177.
• Huesmann, L. R. (2007). The impact of electronic media violence: Scientific theory and research. Journal of Adolescent Health, 41(6, Suppl 1), 6-13. https://doi.org/10.1016/j.jadohealth.2007.09.005
• Igra, V., & Irwin, C. E., Jr. (1996). Theories of adolescent risk-taking behavior. In R. J. DiClemente, W. B. Hansen, & L. E. Ponton (Eds.), Handbook of adolescent health risk behavior (pp. 35–51). Plenum Press.
• Karabulut, B. (2019). Ortaöğretim öğrencilerinde dijital oyun bağımlılığı ve şiddet eğilimi ilişkisi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Hasan Kalyoncu Üniversitesi.
• Karahisar, T. (2014). İnternette çocukları bekleyen riskler ve medya okuryazarlığı. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication, 4(4), 82-95. https://doi.org/10.7456/10404100/007
• Karasar, N. (2008). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayınevi.
• Kearney, C. A. (2008). School absenteeism and school refusal behavior in youth: A contemporary review. Clinical Psychology Review, 28(3), 451-471. https://doi.org/10.1016/j.cpr.2007.07.012
• Kılıçarslan, S., & Parmaksız, İ. (2020). Ergenlerde şiddet eğiliminin yordayıcıları olarak sosyal kaygı ve duygusal özerklik. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 1-14. https://doi.org/10.17860/mersinefd.680237
• Kızmaz, Z. (2006). Okullardaki şiddet davranışının kaynakları üzerine kuramsal bir yaklaşım. C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 30(1), 47-70.
• Krug, E. G., Dahlberg, L. L., Mercy, J. A., Zwi, A. B., & Lozano, R. (2002). World report on violence and health. World Health Organization.
• Kutlu, M., Savcı, M., Demir, Y., & Aysan, F. (2016). Young İnternet Bağımlılığı Testi Kısa Formunun Türkçe uyarlaması: Üniversite öğrencileri ve ergenlerde geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 17(Ek.1), 69-76. https://doi.org/10.5455/apd.190501
• Mansuroğlu, S. (2016). Ergenlerde internet bağımlılığı ve şiddete eğilim düzeylerinin belirlenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Mustafa Kemal Üniversitesi.
• Öngören, B., Sarıefe, H., & Balcı, Y. (2017). Ergenlerde riskli davranışların sosyal açıdan irdelenmesi. The Journal of Academic Social Science Studies, 62, 333-347. http://dx.doi.org/10.9761/JASSS7294
• Özgür G., Yörükoğlu,G., & Baysan Arabacı, L. (2011). Lise öğrencilerinin şiddet algıları, şiddet eğilim düzeyleri ve etkileyen faktörler. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 2(2), 53-60.
• Öztürk, M. O. (2004). Ruh sağlığı ve bozuklukları. Nobel Tıp Kitapevleri.
• Pala, Z. (2020). Ergenlerde şiddet eğilimi ile akademik kendini engelleme arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi.
• Sağlam, A., & İkiz, F. E. (2017). Ortaokul öğrencilerinin şiddet eğilimleri ile okula bağlılık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. İlköğretim Online, 16(3), 1235-1246. https://doi.org/10.17051/ilkonline.2017.330253
• Sayılır, K., Çıtlak, F., Töngel, O., & Tomakin, S. (2024). Ortaokul öğrencilerinin okul aidiyet duygusu ve okul iklimine ilişkin algıları. Ulusal Eğitim Dergisi, 4(2), 620-643.
• Sili, A. (2012). Lise öğrencilerinin saldırganlık eğilimleri üzerine sosyolojik bir değerlendirme: Erzurum örneği. EKEV Akademi Dergisi, 16(51), 261-272.
• Smith, A. R., Chein, J., & Steinberg, L. (2014). Peers increase adolescent risk taking even when the probabilities of negative outcomes are known. Developmental Psychology, 50(5), 1564-1568. https://doi.org/10.1037/a0035696
• Solomon, B. S., Bradshaw, C. P., Wright, J., & Cheng, T. L. (2008). Youth and parental attitudes toward fighting. Journal of Interpersonal Violence, 23(4), 544-560. https://doi.org/10.1177/0886260507312947
• Swahn M. H., & Donovan, J. E. (2004). Correlates and predictors of violent behavior among adolescent drinkers. Journal Of Adolescent Health, 34(6), 480-492. https://doi.org/10.1016/j.jadohealth.2003.08.018
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2007). Using multivarite statistic. 5th edition. Boston Pearson.
• Tahiroğlu, A. Y., Çelik, G. G., Bahalı, K., & Avcı, A. (2010). Medyanın çocuk ve gençler üzerine olumsuz etkileri: Şiddet eğilimi ve internet bağımlığı. New Symposium Journal, 48(1), 19-30.
• Tarlacı, S., & Özbakırcı, D. (2023). Şiddet içerikli dijital oyun oynayan lise öğrencilerinde şiddet ve risk alma davranışı eğiliminin incelenmesi. Yeni Medya Elektronik Dergisi, 7(3), 262-285. https://doi.org/10.17932/iau.ejnm.25480200.2023/ejnm_v7i3005
• Tsitsika, A., Critselis, E., Louizou, A., Janikian, M., Freskou, A., Marangou, E., Kormas, G., & Kafetzis, D. A. (2011). Determinants of internet addiction among adolescents: A case-control study. The Scientific World Journal, 11, 866-874. https://doi.org/10.1100/tsw.2011.85
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2023). Güvenlik birimine gelen veya getirilen çocuk istatistikleri. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Guvenlik-Birimine-Gelen-veya-Getirilen-Cocuk-Istatistikleri-2023-53674
• Víllora, B., Larrañaga, E., Rodríguez-Álvarez, J. M., Yubero, S., & Navarro, R. (2024). Relationships between parental proviolence attitudes, parental moral disengagement, and aggressive behaviour in preschoolers: The moderating role of teacher-child closeness. New Directions for Child and Adolescent Development, Article 188979. https://doi.org/10.1155/2024/2188979
• Yakut, S. (2012). Lise öğrencilerinde şiddet eğilimi düzeyinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. İnönü Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 3(1), 143-189.
• Yavuzer, Y. (2011). Okullarda saldırganlık/şiddet: Okul ve öğretmenle ilgili risk faktörleri ve önleme stratejileri. Milli Eğitim Dergisi, 41(192), 43-61.
• Yıldız, E., & Erci, B. (2011). Anne baba tutumları ile adölesan saldırganlığı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1(3), 6-11.
• Young, K. S. (2004). Internet addiction: A new clinical phenomenon and its consequences. American Behavioral Scientist, 48(4), 402–415. https://doi.org/10.1177/0002764204270278