Öz
Aim: The purpose of this study was to determine the knowledge levels of patients regarding the surgical informed consent. Material and Method: The population of the study consisted of patients hospitalized in the surgical clinics of a university hospital between October and December 2013. The sample group consisted of 200 patients aged 18 and older who met the study criteria between the specified dates, agreed to accept in the study, and were able to communicate. The data were obtained through face-to-face interview method by using questionnaire prepared by the researcher when convenient on the day for which the researcher decided for discharge of the patient. Percentage distribution, mean, and chi-square test were used in order to conduct the statistical evaluation. Results: It was determined that majority of the patients read the informed consent themselves (54.5%), they could not understand the informed consent (70.0%), nurses took signatures for the consent (55.5%), they thought that the consent was a formality (60.0%), and an explanation about the consent was made (54.5%). It was found that the informed consent was understood mostly by the patients who were in the age range of 31-43 years (35.0%), women (53.3%), high school graduate (31.7%), housewife or retired (41.7%), lived in the province (53.3%), were hospitalized at hospital once before (63.3%) and did not undergo any surgery (70.0%). It was found that the rate of those who read and did not understand the surgical informed consent was 62.4% and those not reading the informed consent signed it (75.8%) since it is a formality, those reading the consent understood it (68.3%), an explanation was made to those understanding the consent (75.0%) and those understanding the consent had no suggestion (65.0%) (p <0.05). Conclusion: It was determined that the patients read but did not understand the surgical informed consent, signature of the consent was taken by nurses, the explanations were made by nurses and they signed the consent since it is a formality. In line with these results, it could be recommended to identify problems related to implementation of the informed consent and make institutional strategies for their solutions
Kaynakça
- Aydınlatılmış Onam Kılavuzu. TTB-UDEK Etik Çalışma Grubu. Ankara, 2013.
- Dünya Tabipler Birliği Helsinki Bildirgesi. JAMA, İncesu’nun 2001; 14, 8;398-400.
- Kaya M. “Hekimin Aydınlatma Yükümlülüğü Ve Kişilik Hakkı İle İlişkisi”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, 2012; 1 (3): 8.
- Ersoy N. Klinik etiğin önemli bir sorunu: Aydınlatılmış onam. Turkiye Klinikleri J Med Ethics. 1994; 2(3):131-6 .
- Ersoy N. Aydınlatılmış Onam. Çağdaş Tıp Etiği, A.D. Erdemir, Ö. Öncel, Ş. Aksoy, (Ed.). Nobel Tıp Kitapevleri, 2003; 204-30.
- Güzeldemir ME. Hasta bilgilendirmenin önemi. Sendrom Tıp Dergisi. Mayıs; 2005; 1-28.
- Aydınlatılmış Onam Hazırlama Ve Kullanma Rehberi. Ç.Ü. Tıp Fakültesi Hastanesi, Adana, 2005.
- Hasta Hakları Yönetmeliği, Resmi Gazete, Tarih: 01.08.1998; Sayı: 23420.
- Ülman YI. “Aydınlatılmış onam, tıp etiğinde özerklik ilkesi ve hastanın kendi hakkında karar verme hakkı”, Güncel Hukuk, Ekim, 2007; 10: 51-53.
- Özaydın Z. Bir Hasta Hakkı Olarak Özerklik Ve Aydınlatılmış Onay, Medikal Etik (Kuram Ve Uygulama Sorunları), Prof.Dr.Hüsrev Hatemi. (Ed). Tavaslı Matbaacılık, 1999; 39-54.
- Çağlayan S, Tuncer BB. Ortodontide risk faktörleri ve hekim sorumluluğu. S.D.Ü Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2013; 4 : 3.
- Jukic, M., Kozina, S., Kardum, G., Hogg, R., Kvolik, S. Physicians overestimate patient's knowledge of the process of informed consent: a cross-sectional study. Med Glas (Zenica), 2011; 8:39-45.
- Özcan FI. Tıbbi Müdahalelerde Aydınlatılmış Onam. Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2008.
- Kalala WTPatients’ perceptions and understanding of informed consent for surgical procedures, faculty of health sciences. Master of Medicine in Family Medicine, Johannesburg, 2011.
- Ertem A, Yava A, Demirkılıç U. Kardiyak cerrahi yapılan hastaların ameliyat öncesi verilen aydınlatılmış onam hakkındaki görüş ve önerilerinin belirlenmesi. Türk Göğüs Kalp Damar Cerrahisi Dergisi, 2013; 21(2):378-391.
- İncesu E. Konya Seydişehir devlet hastanesinde yatan hastaların, bilgilendirilme ve aydınlatılmış onam alma süreçlerinin değerlendirilmesi. Adli Bilimciler Derneği 1. Ulusal Sağlık Hukuku Kongresi, Marmaris, 1-4 Mayıs 2014.
- -
- Erman B. Ceza Hukukunda Tıbbi Müdahalelerin Hukuka Uygunluğu. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2003; 101-103.
- Aydın Er R, Özcan M. Akpınar A, Ersoy N. Ortopedide aydınlatılmış onama ait etik sorunlar: Kocaeli’den Bir Örnek. Türkiye Klinikleri J Med Sci., 2011; 31: 455-63.
- Turla A, Karaarslan B, Kocakay M, Pekşen Y. Hastalara yeterince aydınlatma yapılıp-yapılmadığı ve onam alınması durumunun saptanması. Turkiye Klinikleri J Foren Med., 2005; 2: 33-8.
- Ghulam AT, Kessler M, Bachmann LM, Haller U, Kessler TM. Patients’ satisfaction with the preoperative informed consent procedure: a multicenter questionnaire survey in Switzerland. Mayo Clin Proc., 2006; 81:307-12.
- Çullu, M. Hastaların cerrahi girişim öncesi dile getiremedikleri düşünce ve istekleri. Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara., 2007.
Öz
Amaç: Araştırma cerrahi aydınlatılmış onam hakkında hastaların bilgi düzeylerinin belirlenmesi amacıyla
tanımlayıcı olarak yapıldı. Materyal ve Metot: Araştırmanın evrenini, Ekim-Aralık 2013 tarihleri arasında bir
üniversite hastanesinin cerrahi kliniklerinde yatan hastalar oluşturdu. Örneklemine ise belirtilen tarihler arasında
araştırma kriterlerine uyan, araştırmaya katılmayı kabul eden, iletişim kurulabilen, 18 yaş ve üzeri 200 hasta alındı.
Veriler araştırmacı tarafından hastanın taburcu olmasına karar verildiği gün, hastanın uygun olduğu zamanda,
araştırmacı tarafından hazırlanan anket formu kullanılarak yüz yüze görüşme yöntemiyle toplandı. İstatistiksel
değerlendirmede; yüzdelik dağılım, ortalamalar ve Ki-kare testi kullanıldı. Bulgular: Aydınlatılmış onamı
hastaların çoğunluğunun kendisinin okuduğu (%54.5), onamı anlamadığı (%70.0), onam için hemşire tarafından
imza alındığı (%55.5), onamın formalite olduğunu düşündüğü (%60.0) ve onam hakkında açıklama yapıldığı
(%54.5) belirlendi. Aydınlatılmış onamı çoğunlukla 31-43 yaş aralığında olan (%35.0), kadın (%53.3), lise
mezunu (%31.7), ev hanımı veya emekli (%41.7), ilde yaşayan (%53.3), daha önce 1 kez hastanede yatan (%63.3)
ve ameliyat olmayan (%70.0) hastaların anladığı belirlendi. Cerrahi aydınlatılmış onamı okuyanların anlamadığı
(%62.4) ve okumayanların formalite olduğu için imzaladıkları (75.8), onamı okuyanların onamı anladığı (% 68.3),
onamı anlayanlara açıklama yapıldığı (%75.0), onamı anlayanların önerisinin olmadığı (%65.0) saptandı (p < 0.05).
Sonuç; Hastaların cerrahi aydınlatılmış onamı okuduğu ve anlamadığı, onam imzasının hemşireler tarafından
alındığı, açıklamanın hemşireler tarafından yapıldığı, onamı formalite olduğu için imzaladığı saptandı. Bu sonuçlar
doğrultusunda, aydınlatılmış onamın uygulanmasıyla ilgili sorunların tanımlanması ve çözümüne yönelik
kurumsal stratejilerin oluşturulması önerilebilir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Aydınlatılmış Onam Kılavuzu. TTB-UDEK Etik Çalışma Grubu. Ankara, 2013.
- Dünya Tabipler Birliği Helsinki Bildirgesi. JAMA, İncesu’nun 2001; 14, 8;398-400.
- Kaya M. “Hekimin Aydınlatma Yükümlülüğü Ve Kişilik Hakkı İle İlişkisi”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, 2012; 1 (3): 8.
- Ersoy N. Klinik etiğin önemli bir sorunu: Aydınlatılmış onam. Turkiye Klinikleri J Med Ethics. 1994; 2(3):131-6 .
- Ersoy N. Aydınlatılmış Onam. Çağdaş Tıp Etiği, A.D. Erdemir, Ö. Öncel, Ş. Aksoy, (Ed.). Nobel Tıp Kitapevleri, 2003; 204-30.
- Güzeldemir ME. Hasta bilgilendirmenin önemi. Sendrom Tıp Dergisi. Mayıs; 2005; 1-28.
- Aydınlatılmış Onam Hazırlama Ve Kullanma Rehberi. Ç.Ü. Tıp Fakültesi Hastanesi, Adana, 2005.
- Hasta Hakları Yönetmeliği, Resmi Gazete, Tarih: 01.08.1998; Sayı: 23420.
- Ülman YI. “Aydınlatılmış onam, tıp etiğinde özerklik ilkesi ve hastanın kendi hakkında karar verme hakkı”, Güncel Hukuk, Ekim, 2007; 10: 51-53.
- Özaydın Z. Bir Hasta Hakkı Olarak Özerklik Ve Aydınlatılmış Onay, Medikal Etik (Kuram Ve Uygulama Sorunları), Prof.Dr.Hüsrev Hatemi. (Ed). Tavaslı Matbaacılık, 1999; 39-54.
- Çağlayan S, Tuncer BB. Ortodontide risk faktörleri ve hekim sorumluluğu. S.D.Ü Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2013; 4 : 3.
- Jukic, M., Kozina, S., Kardum, G., Hogg, R., Kvolik, S. Physicians overestimate patient's knowledge of the process of informed consent: a cross-sectional study. Med Glas (Zenica), 2011; 8:39-45.
- Özcan FI. Tıbbi Müdahalelerde Aydınlatılmış Onam. Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2008.
- Kalala WTPatients’ perceptions and understanding of informed consent for surgical procedures, faculty of health sciences. Master of Medicine in Family Medicine, Johannesburg, 2011.
- Ertem A, Yava A, Demirkılıç U. Kardiyak cerrahi yapılan hastaların ameliyat öncesi verilen aydınlatılmış onam hakkındaki görüş ve önerilerinin belirlenmesi. Türk Göğüs Kalp Damar Cerrahisi Dergisi, 2013; 21(2):378-391.
- İncesu E. Konya Seydişehir devlet hastanesinde yatan hastaların, bilgilendirilme ve aydınlatılmış onam alma süreçlerinin değerlendirilmesi. Adli Bilimciler Derneği 1. Ulusal Sağlık Hukuku Kongresi, Marmaris, 1-4 Mayıs 2014.
- -
- Erman B. Ceza Hukukunda Tıbbi Müdahalelerin Hukuka Uygunluğu. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2003; 101-103.
- Aydın Er R, Özcan M. Akpınar A, Ersoy N. Ortopedide aydınlatılmış onama ait etik sorunlar: Kocaeli’den Bir Örnek. Türkiye Klinikleri J Med Sci., 2011; 31: 455-63.
- Turla A, Karaarslan B, Kocakay M, Pekşen Y. Hastalara yeterince aydınlatma yapılıp-yapılmadığı ve onam alınması durumunun saptanması. Turkiye Klinikleri J Foren Med., 2005; 2: 33-8.
- Ghulam AT, Kessler M, Bachmann LM, Haller U, Kessler TM. Patients’ satisfaction with the preoperative informed consent procedure: a multicenter questionnaire survey in Switzerland. Mayo Clin Proc., 2006; 81:307-12.
- Çullu, M. Hastaların cerrahi girişim öncesi dile getiremedikleri düşünce ve istekleri. Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara., 2007.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | ARAŞTIRMA YAZILARI |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 6 Temmuz 2015 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2015 |