Basic Psychological Needs of Nurses and Factors Affecting

Yıl 2018, , 295 - 305, 14.10.2018

Hava Kaya Özlem Şahin Altun

https://doi.org/10.17681/hsp.295869

Öz

This study was carried out
descriptively to determine the basic psychological needs of nurses and the
factors that influence them. Materials and Method: The research was carried out
in April-October 2014 on 706 nurses who both work in the state hospitals and in
the university hospital in Van and have agreed to participate in the research.
The research data was collected by using "Personal Information Form"
and "Basic Psychological Needs Scale". The analysis of the data was
observed by testing number, percentage, average, t-test in independent groups,
One Way ANOVA test and Kruskal-Wallis test via SPSS 20.0 statistical analysis
program. Result: After the examination of socio-demographic characteristicof
nurses, following findings were revealed: %63.3 of nurses are women, %46.0 of
nurses are 26-33, %49.2 of nurses are bachelor, %50.7 of nurses are married,
%58.1 have no child, %41.2 of nurses have 2 children, %33.1 of nurses' income
are partially sufficient, %53.1 of nurses' work years are about 1-5 years. TPIO
total scores of the nurses were found to be 69.61 ± 8.84.The average subscales
of TPIO scale for the need of autonomy subscale was about 22.61 ± 4.58, the
need for qualification subscale was about 19.91±3.13 and the need for
relationship subscale was about 27.43 ± 3.95. Conclusion: It was found that
basic psychological needs of the nurses were at a high level.

Anahtar Kelimeler

Nurse, Basic Psychological Needs, Self-Determination Theory

Hemşirelerin Temel Psikolojik İhtiyaçları ve Etkileyen Faktörler

Öz

Bu araştırma; hemşirelerin temel
psikolojik ihtiyaçlarını ve etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla
tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Materyal ve Metot: Araştırma, Nisan
2014–Ocak 2015 tarihleri arasında Van ilindeki devlet hastaneleri ve üniversite
hastanesinde görev yapan ve araştırmaya katılmayı kabul eden 706 hemşire
üzerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın verileri “Kişisel Bilgi Formu ” ve
Temel Psikolojik İhtiyaçlar Ölçeği (TPİÖ) ile toplanmıştır. Verilerin analizi
SPSS 20.0 istatistik analiz programı aracılığı ile sayı, yüzde dağılımı,
ortalama, bağımsız gruplarda t-testi, One Way Anova testi ile Kruskal Wallis
testi ile değerlendirilmiştir. Bulgular: Araştırma kapsamına alınan
hemşirelerin sosyo-demografik özellikleri incelendiğinde hemşirelerin
%63.3’ünün kadın, %46.0’sının 26-33 yaş aralığında, %49.2’sinin lisans mezunu,
%50.7’sinin evli olduğu, %58.1’inin çocuk sahibi olmadığı, %41.2’sinin 2 çocuk
sahibi olduğu ve %33.1’inin gelir durumunun kısmen yeterli olduğu, %53.1’inin
toplam çalışma süresinin 1-5 yıl olduğu saptanmıştır. Hemşirelerin TPİÖ toplam
puan ortalamalarının 69.61±8.84 olduğu bulunmuştur. TPİÖ ölçeği alt boyut
ortalamaları ise, özerlik ihtiyacı alt boyutu için 22.61±4.58, yeterlilik
ihtiyacı alt boyutu için 19.91±3.13 iken, ilişki alt boyutu için ise 27.43±3.95
olarak saptanmıştır. Sonuç: Hemşirelerin, temel psikolojik ihtiyaçlarının yüksek
düzeyde olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hemşire, , temel psikolojik ihtiyaçlar

Kaynakça

• 1. Karaöz S. Hemşirelerin politik gücü. Cumhuriyet Üniversitesi, Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, Sivas, 2004, 8:30.
• 2. Deci E L, Vansteenkiste M. Self-determination theory and basic need satisfaction: understanding human development in positive psychology. Ricerche Di Psichologia, 2004, 27: 17-34.
• 3. Deci E, Connell J ve Ryan R. Self-determination in a Work Organization. Journal of Applied Psychology, 1989, 74: 580-590.
• 4. Maslow Teorisi. http://tr.wikipedia.org/wiki/Maslow_teorisi Erişim Tarihi : 04.09.2014
• 5. Kanoğlu B. Çalışan Memnuniyeti ve Motivasyonuna Etki Eden Unsurlar: İstaç A.Ş. Örnek Uygulama. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Anabilim Dalı, Çalışma Ekonomisi Bilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi, 2007, 23.
• 6. Temel Psikolojik İhtiyaçlarımız Ne Kadar Karşılanıyor? http://ajanspsikoloji.com/temel-psikolojik-ihtiyaclariniz-ne-kadar-karsilaniyor Erişim Tarihi : 04.06.2014.
• 7. Budak S. Psikoloji Sözlüğü,3. Baskı. Ankara, Bilim ve Sanat Yayınları, 2000.
• 8. Deci E. L, Ryan, R. M. The 'what' and 'why' of goal pursuits: human needs and the self-determination of behavior. Psychological Inquiry, 2000, 11:227-268.
• 9. Ryan R.M, Deci E.L. Self-determination theory and the facilitation of intrinsic motivation, social development, and well-being. American Psychologist, 2000, 55; 68–78.
• 10. Ryan RM, Deci EL. The darker and brighter sides of human existence: Basic psychological needs as a unifying concept. Psychological Inquiry, 2000, 11: 319-338.
• 11. Arık A. Motivasyon ve Heyecana Giriş, 3.Baskı, İstanbul, Çantay Kitabevi, 1996:58
• 12. Terakye G. Hemşirelikte İletişim ve Hasta Hemşire İlişkileri, 2.Baskı, Ankara, 1994
• 13. Sönmez V. Öğretmenlik Mesleğine Giriş, Ankara, Anı Yayıncılık, 2004
• 14. Oflaz F. Felaketlerin psikolojik etkileri ve hemşirelik uygulaması, Cumhuriyet Üniversitesi. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, Sivas, 2008, 12:1
• 15. Yiğit R. Konya İlinde Öğrenim gören yabancı uyruklu üniversite öğrencilerinin temel psikolojik ihtiyaçlarının bir kısım değişkenler bakımından incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2012, 27: 317.
• 16. Çankaya CZ. Öğretmen adaylarında temel psikolojik ihtiyaçların doyumu ve iyi olma. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2009, 7: 691-71.
• 17. Özaydın N. Mesleki Müzik Eğitimi Alan Öğrencilerin Psikolojik İhtiyaçlarının ve Yaşam Doyumlarının İncelenmesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Güzel Sanatlar Eğitimi Anabilim Dalı, Müzik Öğretmenliği Bilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi, 2011:21-23
• 18. Durmaz M. Ortaöğretim Öğrencilerinin (10. Sınıf) Temel Psikolojik İhtiyaçlarının Karşılanmışlık Düzeyleri, Motivasyon ve Matematik Kaygısı Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İlköğretim Matematik Öğretmenliği Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi. Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi, 2012.
• 19. Çelikkaleli O, Gündoğdu M. Eğitim fakültesi öğrencilerinin psikolojik ihtiyaçları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Malatya, 2005 , 6:43-53.
• 20. Gagné M. The role of autonomy support and autonomy orientation in prosocial behavior engagement. Motivation and Emotion, 2003. 27:199-223.
• 21. Sünbül AM, Kesici Ş, Üre Ö, Bozgeyikli H. Temel psikolojik ihtiyaçlar ölçeğinin geçerlik ve güvenirliği, VII. Ulusal PDR Kongresinde Sunulan Bildiri, Malatya, 2003.
• 22. Durmaz M, Akkuş R. Ortaöğretim öğrencilerinin hayallerindeki matematik bağlamında matematik algılarının, bu algıları etkileyen faktörlerin ve matematikten beklentilerinin incelenmesi. IX. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresinde sunulan bildiri, İzmir. 2010.
• 23. Türk S. Akademisyenlerin Temel Psikolojik İhtiyaçlarının ve Temel Doyum Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Psikiyatri Hemşireliği Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi, 2013.
• 24. Doğan T, Eryılmaz A. Akademisyenlerde işle ilgili temel ihtiyaç̧ doyumu ve öznel iyi oluş. Ege Akademik Bakış Dergisi, 2012,12:383-389.
• 25. Bayraktar G, Kuru E. Güreş hakemlerinin temel psikolojik ihtiyaçlarının incelenmesi. Niğde üniversitesi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 2007, 1:27- 39.
• 26. Annaberdiyev D. Türkiye’de Eğitim Gören Türk Cumhuriyetleri ve Türk Üniversite Öğrencilerinin Psikolojik Yardım Arama Tutumları, Psikolojik İhtiyaçları ve Psikolojik Uyumlarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Rehberlik Ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi, Izmir: Ege Üniversitesi,2006: 26.
• 27. Aktepe E. Genel İşletme, Mesleki ve Teknik Yayınlar Serisi, 2. Baskı, Nobel Yayın Dağıtım, Kasım 2007,19.
• 28. Mollaoğlu M ve ark. Hastanede çalışan hemşirelerin çalışma ortamlarına ilişkin algılarının değerlendirilmesi, Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 2010, 5:15