Aşırı Aktif Mesaneli Bireylerde Pender’in Sağlığı Geliştirme Modeli Doğrultusunda Planlanan Davranışsal Tedavi Girişimleri

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 3, 443 - 452, 14.10.2018

Gülsen Çayır , Nezihe Kızılkaya Beji

https://doi.org/10.17681/hsp.338884

Öz

Aşırı Aktif Mesane belirtileri
rahatsız edicidir ve bireylerin sağlıkla ilişkili yaşam kalitesini önemli
ölçüde azalttığından çok can sıkıcı bir problem olabilmektedir. Aşırı Aktif
Mesane tedavisinde başlangıçta; yaşam tarzı değişiklikleri,
davranışsal tedaviler, mesane eğitimi, pelvik tabanı güçlendirici uygulamalar,
elektriksel uyarılar veya bun­ların kombinasyonları önerilir. Başlangıç
tedavisi ile birlikte veya bir sonraki aşama­da antimuskarinik ilaçlar
kullanılmaktadır. Davranışsal girişimler; sağlıklı yaşam biçimi davranış
değişiklikleri (sıvı alımını düzenleme, diyetten mesane irritasyonuna neden
olan yiyecekleri çıkarma, kilo kontrolü, defekasyonu düzenleme, sigarayı
bırakma vb) kapsamaktadır. Davranışsal girişimlerin temeli, sabırlı olmak,
bireyin normal ve anormal mesane fonksiyonunu anlamasını sağlamak, daha sonra Aşırı Aktif Mesane ve urge üriner
inkontinansı önleme veya yönetme stratejilerini öğretmektir. Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışı ile birey sağlığını etkileyecek davranışlarını kontrol
etmekte ve kendi sağlık durumuna uygun davranışları seçerek günlük
aktivitelerini düzenlemektedir. Pender’in Sağlığı Geliştirme Modeli’ne göre Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları, sağlık sorumluluğu,
manevi gelişim, kişilerarası ilişkiler, stres yönetimi, egzersiz ve
beslenmedir. Bireyin kendisinin
sağlığını kontrol etme sorumluluğu olması modelin odağı kabul edilir. Sağlığını kontrol etme
sorumluluğu kendisinde olan bireye model, sağlığı geliştirici davranışların nasıl
kazanılması/kazandırılacağı konusunda yol gösterici olmaktadır. Aşırı Aktif
Mesaneli bireylere, Sağlığı Geliştirme Modeli
doğrultusunda verilen Sağlıklı Yaşam
Biçimi Davranış eğitimi tedavi başarısının artmasında etkili olmaktadır.                            

Anahtar Kelimeler

Aşırı Aktif Mesane, Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışı, Pender’in Sağlığı Geliştirme Modeli, Overactive Bladder, Healthy Lifestyle Behavior, Pender’s Health Promotion Model

Behavioral Treatment Interventions in Individuals with Overactive Bladder in Line with Pender's Health Promotion Model

Öz

ABSTRACT 

Overactive bladder symptoms are disturbing, and overactive bladder can be a very annoying problem since it significantly reduces individuals health-related quality of life.  At the beginning of overactive bladder treatment, the individuals are recommended lifestyle changes, behavioral treatments, bladder training, pelvic floor strengthening exercises, electrical stimuli, or combinations of these practices. Antimuscarinic medications are used with the initial therapy or at the following stage. Behavioral interventions include healthy lifestyle behavior changes (regulation of fluid intake, removal of food that causes bladder irritation from the diet, weight control, regulation of defecation, quitting smoking, etc.). The basis of behavioral interventions is to be patient, help the individual to understand the normal and abnormal bladder function, and then to teach strategies to prevent or manage overactive bladder and urge urinary incontinence. With healthy lifestyle behaviors, the individuals control the behaviors affecting their health through the Healthy Lifestyle Behaviors and regulate their daily activities by choosing behaviors according to their own health conditions.  According to Pender's Health Promotion Model, Healthy Lifestyle Behaviors are health responsibility, spiritual improvement, interpersonal relations, stress management, exercise, and nutrition. The responsibility of the individual in relation to controlling his/her health is considered as the focus of the model. The model guides the individual, who has the responsibility to control his or her own health, about how to gain/learn the health promoting behaviors. Healthy Lifestyle Behavior training given to the people with overactive bladder in line with the Health Promotion Model is effective in increasing the success of the treatment.

Kaynakça

• Cardozo L, Thorpe A, Warner J, Sidhu M. The cost-effectiveness of solifenacin vs. fesoterodine, oxybutynin immediate-release, propiverine, tolterodine extended-release and tolterodine immediate-release in the treatment of patients with overactive bladder in the UK National Health Service. BJU International 2010; 106: 506–514. DOİ:10.1111/j.1464-410X.2009.09160.x
• Chancellor MB, Kianifard F, Beamer E, Mongay L, Ebinger U, Hicks G, et al. A Comparison of the efficacy of darifenacin alone vs. darifenacin plus a behavioural modification programme upon the symptoms of overactive bladder. Int J Clin Pract April 2008; 62(4): 606–613.
• Gormley EA, Lightner DJ, Burgio KL, Chai TC, Clemens JQ, Culkin DJ, et al. Diagnosis and treatment of overactive bladder (Non-Neurogenic) in adults: AUA/SUFU Guideline. American Urological Association Education and Research 2014. www.auanet.org/content/media/OAB_guideline.pdf
• Wyman JF, Burgio KL, Newman DK. Practical aspects of lifestyle modifications and behavioural interventions in the treatment of overactive bladder and urgency urinary incontinence. Int J Clin Pract 2009; 63:1122–3.
• Özdemir E. Gülveren Sağlık Ocağı Bölgesi’nde 20 yaş ve üzeri evli kadınlarda üriner inkontinansın yaşam kalitesi ve cinsel fonksiyon üzerine etkisi [Effect of urinary incontinence on quality of life and on sexual function of 20-years old and older married women in Gülveren Primary Health Care Service area] [Yüksek Lisans Tezi]. T.C. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü [Institude of Medical Sciences, Eskisehir Osmangazi University], Eskişehir, Türkiye, 2009.
• Cardozo L, Staskin D, Currie B, Wiklund I, Globe D, Signori M, et al. Validation of a bladder symptom screening tool in women with incontinence due to overactive bladder. Int Urogynecol J 2014; 25(12): 1655-63. DOI 10.1007/s00192-014-2417-7.
• Bunn F, Kirby M, Pinkney E, Cardozo L, Chapple C, Chester K, et al. Is there a link between overactive bladder and the metabolic syndrome in women? A systematic review of observational studies. Int J Clin Pract February 2015; 69(2): 199–217.
• Banakhar MA, Al-Shaiji TF, Hassouna MM. Pathophysiology of overactive bladder. Int Urogynecol J 2012; 23: 975–982. DOI 10.1007/s00192-012-1682-6
• Milsom I, Altman D, Cartwright R, Lapitan MC, Nelson R, Sillén U, et al. Epidemiology of urinary ıncontinence and other lower urinary tract symptoms, pelvic organ prolapse and anal incontinence. In: Incontinence. European Association of Urology-The International Consultation on Urological Diseases. Eds: Abrams P., Cardozo L., Khoury S., Wein A., [5th International Consultation on Incontinence Paris February-2012], 2013; p.15-107.
• Yüce T. Aşırı Aktif Mesane Sendromu tedavisinde antikolinerjikler ile ağırlıklı vajinalkoniler ile yaptırılan pelvik taban kas egzersizlerinin etkisinin karşılaştırılması [To Compare Effect Of Anticholinergic Agents And Pelvic Floor Muscle Training With Vaginal Cones In Treatment Of Overactive Bladder Syndrom] [Tıpta Uzmanlık Tezi]. T.C. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı [Department of Obstetrics and Gynecology, Ankara University School of Medicine], Ankara, Türkiye, 2010.
• Osman NI, Chapple CR. Overactive bladder syndrome: Current pathophysiological concepts and therapeutic approaches. Arab Journal of Urology 2013; 11: 313–318.
• Rosenberg MT, Witt ES, Barkin J, Miner M. A practical primary care approach to overactive bladder. Can J Urol 2014; 21(Suppl 2):2-11.
• Kurul Ş. Üriner inkontinansın yaşam kalitesine etkisi, tedavi öncesi - sonrası dönemde objektif ve subjektif parametrelerin karşılaştırılması [Impact of urinary incontinence on quality of life and comparison of objective and subjective pre-and post-treatment parameters] [Yüksek Lisans Tezi]. T.C. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü [Institude of Medical Sciences, Eskisehir Osmangazi University], Eskişehir, Türkiye, 2013.
• Burgio KL. Update on Behavioral and Physical Therapies for Incontinence and Overactive Bladder: The Role of Pelvic Floor Muscle Training. Curr Urol Rep 2013; 14: 457–464. DOI 10.1007/s11934-013-0358-1
• Srikrishna S, Robinson D, Cardozo L, Vella M. Management of overactive bladder syndrome. Postgrad Med J 2007; 83: 481-486. DOI: 10.1136/pgmj.2007.057232.
• Burgio KL. Behavioral treatment of urinary incontinence, voiding dysfunction, and overactive bladder. Obstet Gynecol Clin N Am 2009; 36: 475–491. DOİ:10.1016/j.ogc.2009.08.005
• Lukacz ES, Sampselle C, Gray M, MacDiarmid S, Rosenberg M, Ellsworth P, et al. A healthy bladder: a consensus statement. Int J Clin Pract, October 2011; 65(10): 1026–1036. DOI: 10.1111/j.1742-1241.2011.02763.x
• Akgün G. 40 yaş üzeri kadınlarda üriner inkontinansın görülme sıklığı ve yaşam kalitesi üzerine etkisinin belirlenmesi [Identification of the prevalence of urinary incontinence in women aged over 40 and its effect on quality of life] [Yüksek Lisans Tezi]. T.C. Trakya Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü [Institude of Medical Sciences, Trakya University], Edirne, Türkiye, 2009.
• Cameron AP, Jimbo M, Heidelbaugh JJ. Diagnosis and office-based treatment of urinary incontinence in adults. Part two: treatment. Therapeutic Advances in Urology 2013; 5(4): 189–200. DOI: 10.1177/ 1756287213495100
• Gungor I, Kizilkaya Beji N. Lifestyle changes for the prevention and management of lower urinary tract symptoms in women. International Journal of Urological Nursing 2011; 5(1).
• Christofi N, Hextall A. An evidence-based approach to lifestyle interventions in urogynaecology. Menopause International 2007; 13: 154–158.
• Eren Fidancı B. Nola J. Pender’ in sağlığı geliştirme modelinin obez çocuklarda sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve özgüven kavramına etkisinin değerlendirilmesi [Assesment of The Affects of Nola J. Pender’ s Health Promotion Model on Obese Children’s Healthy Life Behaviours and Self-Confidence] [Doktora Tezi]. T.C. Genelkurmay Başkanlığı Gülhane Askeri Tıp Akademisi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Programı [Child Health and Disease Nursing Program, Institude of Medical Sciences, General Staff Headquarters Gülhane Military Medical Academy Command], Ankara, Türkiye, 2010.
• Danforth KN, Mary K, Townsend BA, Lifford K, Curhan GC, Resnick NM, et al. Risk Factors for Urinary Incontinence among Middle-aged Women Am J Obstet Gynecol February 2006; 194 (2): 339–345.
• Gönen İ, Akçam FZ, Yaylı G. Kadınlarda sık görülen üriner enfeksiyonlara yaklaşım [Approach to common urinary infections in women]. Sted [Journal of Continuing Medical Education] 2004; 13(4): 128-130.
• Mody L., Juthani-Mehta M. Urinary tract ınfections in older women. JAMA February 2014; 26, 311(8): 874. Doi:10.1001/jama.2014.1152.
• Çetin C. Edirne ili merkezinde 20 yaş üstü popülasyonda üriner inkontinans prevalansı ve üriner inkontinansı etkileyen faktörler [Prevalence of urınary ıncontınence and rısk factors ın adult populatıon aged over 20 years ın edırne cıty] [Uzmanlık Tezi]. T.C. Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı [Department of Family Medicine, Trakya University Faculty of Medicine], Edirne, Türkiye, 2010.
• Kulakçı H. Huzurevinde verilen hemşirelik hizmetlerinin yaşlıların özyeterlilik algıları ve sağlıklı yaşam biçimi davranışlarına etkisinin değerlendirilmesi [Evaluation of the Effect of Nursing Services Provided in Nursing Home to Self-Efficacy Perceptions and Healthy Lifestyle Behaviors of the Elderly] [Doktora Tezi]. T.C. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Halk Sağlığı Hemşireliği Programı [Public Health Nursing Program, Institution of Health Sciences, Hacettepe University], Ankara, Türkiye, 2011.
• Tehrani FJ, Nikpour S, Kazemi EAH, Sanaie N, Panahi SAS. The Effect of education based on Health Belief Model on Health Beliefs of women with urinary tract infection, IJCBNM [International Journal of Community Based Nursing and Midwifery] January 2014; 2(1): 2-11.
• Bahar Z, Beser A, Gördes N, Ersin F, Kıssal A. Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları ölçeği II’nin geçerlik ve güvenirlik çalışması [Healthy Life Style Behavior Scale II:A Reliability And Validity Study]. C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi [Journal of Nursing School] 2008; 12(1).
• Moonmuang N. Stress management and health promotion behaviours in young men in tertiary education settings [PhD thesis]. University of Victoria, Australia, 2005.
• Irwin DE, Milsom I, Kopp Z, Abrams P, Cardozo L. Impact of overactive bladder symptoms on employment, social interactions and emotional well-being in six European countries. BJU Internatıonal 2005; p: 96-100. DOI: 10.1111/j.1464-410X.2005.05889.x
• Jayarajan J, Radomski SB. Pharmacotherapy of overactive bladder in adults: a review of efficacy, tolerability, and quality of life. Research and Reports in Urology. Research and Reports in Urology 2014; 6: 1–16.
• Kızılkaya Beji N. Üriner günlük ve mesane eğitimi [Urinary daily and bladder training]. Yalçın Ö. Edit. Temel Ürojinekoloji. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri; 2009. s. 283-291.
• Yamaguchi O, Nishizawa O, Takeda M, Yokoyama O, Homma Y, Kakizaki H, et al. Clinical guidelines for overactive bladder. International Journal of Urology 2009; 16: p.126–142. DOİ: 10.1111/j.1442-2042.2008.02177.x
• Cangöl E, Aslan E, Yalçın Ö. Kadınlarda pelvik taban kas egzersizleri ve hemşirenin rolü [Pelvic Floor Muscle Exercises for Women and the Nurse’s Role]. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi [Journal of Nursing Education and Research] 2013; 10(3): 49-56.
• Cihangiroğlu Z, Deveci SE. Fırat Üniversitesi Elazığ Sağlık Yüksekokulu öğrencilerinin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları ve etkileyen faktörler [Healthy Life Style Behaviours and Related Influencing Factors of the Students of Elazig High School of Health Sciences of Firat University]. Fırat Tıp Dergisi [Firat Medical Journal] 2011; 16(2): 78-83.
• Özkan S, Yılmaz E. Hastanede çalışan hemşirelerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları [The Health-Promoting Lifestyles of Nurses Working at Hospital]. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi [Firat Health Services Journal] 2008; 3(7).
• Sakraida TJ. Health Promotion Model. Alligood M.R., Tomey A.M. Ed.: Nursing Teorists and Their Work. Mosby Elsevier, USA, 2010.
• Ersin F, Bahar Z. Sağlığı geliştirme modelleri’nin meme kanseri erken tanı davranışlarına etkisi: Bir literatür derlemesi [Effects of Health Promotion Models on Breast Cancer Early Detection Behaviors: A Literature Review]. DEUHYO ED [Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi], 2012; 5(1): 28-38.