Osmanlı Ordusunda Stratejik Yönetim Zaafiyeti Örneği: 93 Harbi’nde Balkan Savunmasının Çöküşü

Yıl 2020, Sayı: 1, 1 - 40, 01.06.2020

Ahmet Taşdemir

Öz

Bu çalışma 93 Harbi’nin ilk aylarında Osmanlı ordusunun Tuna Cephesi’nde Rus ilerleyişi karşısındaki pasif tutumunu Tuna Nehri ile Balkan Dağları hatlarındaki savunma zaafiyetleri bağlamında analiz etmektedir. Rus ordusu 27 Haziran’da Osmanlı’nın birinci savunma hattını teşkil eden Tuna Nehri’ni, 14-19 Temmuz’da ise ikinci savunma hattı olan Balkan Dağları’nı kayda değer engelle karşılaşmadan geçmiştir. Çalışmada söz konusu dönemde Rus ordusunun hızlı ilerleyişinin ve Osmanlı ordusunun kayıtsızlığının temel sebebinin Osmanlı ordusundaki stratejik planlama ve yönetim sorunları olduğu vurgulanmaktadır. Bu kapsamda tarafların savaş planları, Osmanlı ordusunun Balkan Dağları hattında kurduğu savunma hattının mahiyeti, keşif ve gözetleme faaliyetleri ile istihbarat eksikliğinin harekâtların icrasına etkisi ve Osmanlı

Anahtar Kelimeler

93 Harbi, Şıpka Muharebesi, Şıpka Geçidi, Abdülkerim Nadir Paşa, Balkan Dağları, General Gurko

The Example of Strategic Command Problem in the Ottoman Army: Fall of the Balkan Defense in the War of 93

Öz

This study analyzes the passive defense strategy of the Ottoman army against the advance of the Russian army on the Danubian front during the first months of the Ottoman-Russian War of 187-1878 within the context of the defense problem throughout the Danube River and Balkan Mountains lines. The Russian army managed to pass the Danube River, which was accepted as the first defense line by the Ottomans, on 27 June, and the Balkan Mountains, the second defense line, between 14-19 July without any obstacle. The article emphasizes that the main reason for the rapid advance of the Russian army during that period was the strategic planning and organization problems in the Ottoman army. In this regard, the study investigates the Ottoman and Russian war plans, the nature of the Ottoman defense line throughout the Balkan Mountains, the effects of the problems in reconnaissance, surveillance and intelligence missions on the course of the operations, and the reaction of the Ottoman headquarters against the developments on the front line

Anahtar Kelimeler

1877-1878 Ottoman Russian War, Battle of Shipka, Shipka Pass, Abdülkerim Nadir Pasha, Balkan Mountains, General Gurko

Kaynakça

• ATASE, ORH. 1/7/616, 14 Mayıs 1293, [26 Mayıs 1877]
• ATASE, ORH. 1/7/617, 12 Mayıs 1293, [24 Mayıs 1877]
• ATASE, ORH. 1/7/908-909, 28 Haziran 1293, [10 Temmuz 1877]
• ATASE, ORH. 1/7/858, 21 Haziran 1293, [3 Temmuz 1877]
• ATASE, ORH. 3/185, 25 Haziran 1293, [7 Temmuz 1877]
• ATASE, ORH. 9/8A, 1 Temmuz 1293, [13 Temmuz 1877]
• ATASE, ORH. 3/185AA, 26 Haziran 1293, [8 Temmuz 1877]
• ATASE, ORH. 96/201AE, 20 Nisan 1293, [2 Mayıs 1877]
• ATASE, ORH. 99/138AJ
• ATASE, ORH. 10/164AA, 4 Temmuz 1293, [16 Temmuz 1877]
• ATASE, ORH. 10/164, 4 Temmuz 1293, [16 Temmuz 1877]
• ATASE, ORH. 51/126, 3 Temmuz 1293, [15 Temmuz 1877]
• ATASE, ORH. 8/108, 6 Temmuz 1293, [18 Temmuz 1877]
• ATASE, ORH. 96/200, 17 Şubat 1293, [1 Mart 1877]
• ATASE, ORH. 68/100AAA, 19 Haziran 1293, [1 Temmuz 1877]
• ATASE, ORH. 10/8, 1 Temmuz 1293, [13 Temmuz 1877]
• ATASE, ORH. 68/104, 23 Haziran 1293, [5 Temmuz 1877]
• ATASE, ORH. 71/50, 30 Haziran 1293, [12 Temmuz 1877]
• ATASE, ORH. 8/77AB, 1 Temmuz 1293, [13 Temmuz 1877]
• ATASE, ORH. 45/72, 3 Temmuz 1293, [15 Temmuz 1877]
• ATASE, ORH. 51/125, 2 Temmuz 1293, [14 Temmuz 1877]
• ATASE, ORH. 51/127, 4 Temmuz 1293, [16 Temmuz 1877]
• ATASE, ORH. 6/146, 10 Temmuz 1293, [22 Temmuz 1877]
• ATASE, ORH. 6/146A, 10 Temmuz 1293, [22 Temmuz 1877]
• BOA, Y.EE.D, 800/7, 27 Haziran 1293, [9 Temmuz 1877]
• BOA, Y.A.RES, 3/13/4-5, 7 Cemâziyü’l-evvel 1296, [29 Nisan 1879]
• BOA, İ.DH, 745/60907, 23 Rebiü’l-âhır 1294, [7 Mayıs 1877]
• BOA, İ.DH, 746/60984, 22 Rebiü’l-âhır 1294, [6 Mayıs 1877]
• BOA, İ.DH, 746/60994, 10 Cemâziyü’l-evvel 1294, [23 Mayıs 1877]
• BOA, İ.DH, 750/61234, 21 Cemâziyü’l-âhır 1294, [3 Temmuz 1877]
• BOA, İ.DH, 750/61278, 22 Cemâziyü’l-âhır 1294, [4 Temmuz 1877]
• Ahmed Mithat Efendi, Zübdetü’l-Hakayık, ed. Ömer Faruk Can, Ankara 2015
• Daily News, The War Correspondence of the Daily News 1877, Londra 1878
• GREENE, Francis Vinton, Report on the Russian Army and its Campaigns in Turkey in 1877-1878, New Yok 1879
• Mahmud Celaleddin Paşa, Mirat-ı Hakikat, ed. İsmet Miroğlu, İstanbul 1983
• Ali Fuad, Musavver 1293-1294 Osmanlı-Rus seferi, c. 1, İstanbul 1326 EPANCHİN, Nikolai, Operations of General Gurko’s Advance Guard in 1877, Londra 1900
• FULLER, William C., Strategy and Power in Russia 1600-1914, New York 1992
• KÖREMEZLİ, İbrahim, “Osmanlı-Rus Harpleri (1768-1878)”, Osmanlı Askeri Tarihi: Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri 1792-1918, ed. Gültekin Yıldız, İstanbul 2013, s. 249-287
• MAURİCE, Frederick, The Russo-Turkish War, Londra 1905
• Mehmed Hulusi, Niçin Mağlub Olduk 1877-78 Osmanlı Rus Seferi; Avrupa Cihetindeki Harekât, İstanbul 1326
• MERCAN, Evren, “93 Harbi’nin Ortaya Çıkardığı Bir Deniz Harp Stratejisti: Stepan Osipovich Makarov”, Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı 22 (2015), s. 133-144
• MERCAN, Evren, 93 Harbi’nde Deniz Harekâtı, İstanbul 2020
• MERCAN, Evren, II. Abdülhamid Dönemi Deniz Stratejisi, İstanbul 2018
• ÖZTÜRK, Mustafa, “1877-1878 Osmanlı-Rus Harbi Belgeleri: Abdi Paşa’nın Muhakemesi”, Belgeler, Sayı 27 (2003), c. 23, s. 117-139
• ÖZCAN, Abdülkadir, “Abdülkerim Nadir Paşa”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, c. 1, İstanbul 1988, s. 253-254
• SEDES, Halil, 1877-1878 Osmanlı-Rus ve Romen Savaşı, c. 2, İstanbul 1936
• SEDES, Halil, 1877-1878 Osmanlı-Rus ve Romen Savaşı, c. 3, İstanbul 1937
• SÜER, Hikmet, 1877-1878 Osmanlı Rus Harbi Rumeli Cephesi, Ankara 1993
• TACAN, Necati, “1877-1878 Osmanlı-Rus Seferinde Türk Sevk ve İdaresinde Sevkulceyşi Hatalar: Başkomutanlık”, Askeri Mecmua, Sayı 107 (Aralık 1937), c. 8, s. 757
• UYAR, Mesut ve Edward J. Erickson, A Military History of the Ottomans: From Osman to Atatürk, Santa Barbara 2009
• YILDIZ, Gültekin, “Kara Kuvvetleri”, Osmanlı Askeri Tarihi: Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri 1792-1918, ed. Gültekin Yıldız, İstanbul 2013, s. 47-113