Büyük Taarruz Öncesinde Bir Dezenformasyon Başarısı: ‘Deli’ Halit Bey’in 19. ve 20. Tümenleri

Yıl 2020, Sayı: 1, 73 - 93, 01.06.2020

Selim Erdoğan

Öz

Sakarya Meydan Muharebesi ile Büyük Taarruz arasında geçen 11 aylık sürede her iki tarafın da birbirine yönelik istihbarat faaliyetleri artmıştır. Yunanların ve İngilizlerin istihbarî çalışmaları daha çok siyasi boyutta gerçekleşmiş, Türk ordusuna ilişkin önemli, stratejik bilgilere ulaşamamışlardır. Bununla birlikte, Türk ordusu da taarruz stratejisinin gerektirdiği sayısal üstünlüğü sağlamak için planlı ve uzun vadeli dezenformasyon faaliyetleri yürütmüş, kesin sonuçlu muharebe kesiminde Yunanların güçlü ihtiyat tümenleri toplamasını engellemiştir. 100 yıldır dikkatlerden kaçan, ‘Deli’ Halit Bey komutasındaki Kocaeli Grubu üzerinden yürütülen sistemli dezenformasyon faaliyeti sonuca katkısı açısından en önemli olanlarındandır.

Anahtar Kelimeler

Milli Mücadele, İstihbarat, Dezenformasyon, ‘Deli’ Halit Bey, Kocaeli Grubu, Milli Mücadele, İstihbarat, Dezenformasyon, ‘Deli’ Halit Bey, Kocaeli Grubu

A Disinformation Success before the Great Offensive: 19th and 20th Divisions of ‘Deli’ Halit Bey

Öz

During the eleven months between the Sakarya Pitched Battle and the Great Offensive, the intelligence activities of both sides against each other increased. Activities of the allies took place mostly on a political scale, and they could not reach important and strategic information about the Turkish army. On the other hand, the Turkish army also carried out planned and long-term disinformation activities in order to achieve the numerical superiority required by the offensive strategy. Thus they aimed to prevent the Greeks from collecting their reserve divisions in the section of decisive battle. The systematic disinformation carried out through the Kocaeli Group under the command of “Deli” Halit Bey is one of the most important of such activities in terms of direct contribution to the result.

Anahtar Kelimeler

National Struggle, Intelligence, Disinformation, ‘Deli’ Halit Bey, Kocaeli Group

Kaynakça

• İngiliz Devlet Arşivleri CAB 24-127-68, FO 371-6357-E 13870
• Türk İstiklal Harbi’ne Katılan Tümen ve Daha Üst Kademelerdeki Komutanların Biyografileri, Genelkurmay Basımevi, Ankara 1989 (2. Baskı)
• Türk İstiklal Harbi, Kütahya Eskişehir Muharebeleri (15 Mayıs. 1921- 25 Temmuz 1921), c. 2, Batı Cephesi 4. Kısım, Genelkurmay Başkanlığı Harp Tarihi Dairesi Başkanlığı, Ankara 1973
• Türk İstiklal Harbi, Sakarya Meydan Muharebesi’nden Önceki Olaylar (25 Temmuz 1921-22 Ağustos 1921), c. 2, Batı Cephesi 5. Kısım, 1. Kitap, Genelkurmay Başkanlığı Harp Tarihi Dairesi Başkanlığı, Ankara 1973
• Türk İstiklal Harbi, Sakarya Meydan Muharebesi ve Sonraki Olaylar (23 Ağustos 1921-10 Ekim 1921), c. 2, Batı Cephesi 5. Kısım, 2. Kitap, Genelkurmay Başkanlığı Harp Tarihi Dairesi Başkanlığı, Ankara 1973
• Türk İstiklal Harbi, Büyük Taarruza Hazırlık (10 Ekim 1921-31 Temmuz 1922), c. 2, 6. Kısım 1. Kitap, Genelkurmay Basımevi, Ankara 1967
• Türk İstiklal Harbi, Büyük Taarruz (1-31 Ağustos 1922), c. 2, 6. Kısım 2. Kitap, Genelkurmay Basımevi, Ankara 1968
• A Concise History of the Campaign in Asia Minor 1919-1922, Hellenic Army General Staff, Atina 2003 (2. Baskı)
• “ATASE Arşivinden Seçilmiş Sakarya Meydan Muharebesi’ne Ait Belgeler”, Askeri Tarih Belgeleri Dergisi, Sayı 131 (Temmuz 2013), s. 278-279
• ERDOĞAN, Selim, Sakarya: Türk Bitti Demeden Bitmez, Kronik Yayınevi, İstanbul 2020 (3. Baskı)
• JOWETT, Philip S., Kurtuluş Savaşı’nda Ordular 1919-22, çev. Emir Yener, Osprey Askeri Tarih Dizisi, İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2018
• MACFIE, Alexander Lyon, “British Intelligence and Turkish National Movement 1919-1922”, Middle Eastern Studies, Sayı 37 (2001), c. 1, s. 1-16
• ÖZEL, Sabahattin, “Atatürk’ün Büyük Taarruz Öncesinde Adapazarı- İzmit Gezisi”, Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları Dergisi, Sayı 5 (2012), s. 145-175
• SONYEL, Salahi R., Kurtuluş Savaşı Günlerinde İngiliz İstihbarat Servisi’nin Türkiye’deki Faaliyetleri, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2013 (2. Baskı)
• ŞİMŞİR, Bilal N., İngiliz Belgelerinde Atatürk (1919-1938), c. 3 (Ocak- Eylül 1921), Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2000
• ŞİMŞİR, Bilal N., İngiliz Belgelerinde Atatürk (1919-1938), c. 4 (Ekim 1921-Ekim 1922), Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2000
• TOKER, Hülya, Birinci Dünya Savaşı’nda Galiçya Cephesi: 15. Kolordunun Harekatı, ATASE Daire Başkanlığı Yayınları, Ankara 2016
• UYAR, Mesut ve Edward J. ERİCKSON, Osmanlı Askeri Tarihi, İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara 2013
• MEHTIDIS, Alexis, The Greek Army in Asia Minor, May 1919-August 1921. Part II Orders of Battle, Strength, https://www. https://www.academia.edu/42049825/THE_GREEK_ARMY_IN_ASIA _MINOR_MAY_1919_AUGUST_1921_Part_II_Orders_of_Battle_Str engths (Erişim tarihi 14.01.2020).