Bozkır Savaş Sanatı: Brenta Savaşı’nın Stratejik ve Taktik İncelemesi

Yıl 2021, Sayı: 3, 83 - 114, 28.06.2021

Umut Badakoğlu

Öz

Uluslar, halk oluşumunda yer alan unsurların şekillendiği kültürel coğrafyadan meydana gelirler. Bugün modern bilimin de yardımıyla, Türk ve Macar halklarının oluşumunda yer alan unsurların aynı kökenden geldiği açıkça ifade edilmektedir. O halde Macarların Avrupa fethi döneminin stratejik ve taktiksel araştırması, Türk idarî ve ordu kültürünün kökenlerinin anlaşılmasında yardımcı olabilir. Bugünlerde Türk tarihi üzerine çok farklı akademik çalışmalar görülmektedir. Buna rağmen eski Türk tarihinin stratejik ve taktiksel araştırmaları çok yeterli değildir. Buna inanarak, bu makale bu boşluğu doldurmayı hedeflemektedir. Bu makalede, Macarların döneme ait herhangi bir birinci el kaynakları olmamasından dolayı Avrupalı birinci el kaynaklar kullanılmıştır. Bu dönemdeki Macarların sosyal ve ekonomik yapıları, Annales ekolüne uyumlu bir şekilde açıklanmaya çalışılmıştır. Birinci el ana kaynakların verdiği bilgiler, uydu görüntüleri ve ölçümleri gibi modern tekniklerle yorumlanmıştır. Avrupalı birinci el ana kaynakların Ortaçağ dönemi hakkındaki taraflı bilgilerine rağmen, analizler bize Macarların savaşı, gereklilikten doğan son çare yiğitlikleriyle değil, kadim göçebe sahte ricat taktiği, iyi planlanmış pusu, baskın ve bugünlerde dolaylı tutum konsepti diye anılan strateji ile kazandıklarını göstermektedir. Brenta Savaşı’nın araştırması, Turani halkın profesyonelliğini, zekice stratejisini ve yerleşik yaşam süren, Avrupa kültürünün, nasıl onların stratejik dehalarını anlamadıklarını, yanlış yorumladıklarını bu nedenle onlara sayıca üçe bir üstün gelmelerine rağmen savaşı kaybettiklerini açıkça göstermektedir

Anahtar Kelimeler

Macar Stratejisi, Türk Strateji, Brenta Savaşı, Sahte Ricat, Dolaylı Tutum Konsepti

Kaynakça

• Liudprand, The Works of Liudprand of Cremona, çev. F. A. Wright, George Routledge & Sons LTD, Londra 1930
• Regino ve Adalbert, History and Politics in Late Carolingian and Ottonian Europe The Chronicle of Regino of Prüm and Adalbert of Magdeburg, çev. Simon Maclean, Manchester University Press, Manchester 2009
• ATATÜRK, Mustafa Kemal, Nutuk, Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara 2009
• BEELER, John, Warfare in Feudal Europe 730-1200, Cornell University Press, Londra 1971
• CLAUSEWITZ, Carl von, Savaş Üzerine, çev. H. Fahri Çeliker, Özne Yayınları, İstanbul 1999
• COMYN, Robert Buckley, The History of Western Empire From Its Restoration by Charlemagne to The Accession of Charles V, c. 1, W. H. Allen & CO, Londra 1841
• ERICKSON, Edward, Büyük Hezimet Balkan Harpleri’nde Osmanlı Ordusu, çev. Gül Çağalı Güven, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2013
• ESLEN, Nejat, Tarih Boyu Savaş ve Strateji, IQ Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul 2018 HEATH, Ian, Armies of The Dark Ages 600-1066, Wargames Research Group Ltd, Cambridge 2015
• HEATHER, Peter, Empires and Barbarians The Fall of Rome and the Birth of Europe, Oxford University Press, New York 2010
• KARATAY, Osman, “Doğu Avrupa Türk Tarihinin Anahatları, Altın Orda Öncesi Dönem”, Karadeniz Araştırmaları Dergisi, Sayı 3 (2004), c. 1, s. 1-70
• KARATAY, Osman, Macarlar Kökler ve Türkler, Ötüken Neşriyat, İstanbul 2020 LEE, Wayne, Waging War Conflict, Culture and Innovation in World History, Oxford University Press, New York 2015
• MANN, Horace Kinder, The Lives of the Popes in the Early Middle Ages, c. 4, Kegan Paul, Trench, Trübner, & Co LTD, Londra 1910
• Maurice, Strategikon, Bizans Kültüründe Strateji Sanatı, çev. Volkan Atmaca, Kırmızı Kedi Yayınevi, İstanbul 2010
• NEPARACZKI, Endre vd, “Y-chromosome haplogroups from Hun, Avar and conquering Hungarian period nomadic people of the Carpathian Basin”, Scientific Reports, Sayı 9 (2019), s. 1-18
• ONAY, İbrahim, “İslam Öncesi Türk Kültüründe Avcılığın Temelleri ve İktisadi, Askeri, Dini Değeri”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Sayı 41 (2015), c. 8, s. 516-525
• RAO, Krishna, Prepare or Perish A Study of National Security, Lancer Publisher, New Delhi 1991
• Sun Tzu, Savaş Sanatı, çev. Sibel Özbudun ve Zeynep Ataman, Anahtar Kitaplar Yayınevi, İstanbul 1996
• United States Government US Army, Joint Publication JP 5-0 Joint Operation Planing 11 August 2011, CreateSpace Independent Publishing Platform, California 2012
• ZEKİYEV, Mirfatih, Türklerin ve Tatarların Kökeni, çev. Ahsen Batur, Selenge Yayınları, İstanbul 2007