Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Yüzelli Yıla Yakın Süredir Kayıp Bir Taksonun Yeniden Keşfi: Campanula ptarmicifolia var. capitellata’nın Lokasyon Bilmecesi

Yıl 2022, Sayı: 2, 27 - 33, 11.01.2023

Tuğkan Özdöl Yusuf Altıoğlu Hasan Yıldırım

https://doi.org/10.26650/HT.2022.1204049

Öz

Türkiye barındırdığı yarısından fazlası endemik Campanula türleri ile Akdeniz Havzası’ndaki Campanula çeşitliliğinde anahtar ülkelerden biridir. Campanula ptarmicifolia var. capitellata morfolojik özelliklerine göre Campanula subgen. Campanula sect. Platysperma’ya aittir. Sect. Platysperma çoğunlukla çok yıllık polikarpik veya çok yıllık monokarpik kazmofit türlerden oluşmaktadır. Campanula ptarmicifolia var. capitellata taksonu C. ptarmicifolia var. ptarmicifolia, C. munzurensis, C. trachyphylla, C. oligosperma ve C. ovacikensis ile morfolojik olarak yakından ilişkilidir. Bu takson tüy tipi, çiçek morfolojisi, yaprak morfolojileri ve çiçek durumları ile yakın akraba taksonlardan kolayca ayrılır. Makalenin konusu olan C. ptarmicifolia var. capitellata’nın tip lokasyonu bu güne kadar Malatya Göldağı olarak bilinmekteydi. Ancak yazarlar tarafından 2014-2018 yılları arasında gerçekleştirilen TUBİTAK projesi esnasında bu lokasyonun esasen Sivas “Göl Dağı” olduğu keşfedilmiştir. Arazi ve herbaryum örnekleri üzerinden yapılan çalışmada bu güne kadarki bilinen lokasyonları yeniden değerlendirilmiş ve yayılışı güncellenmiştir. Bu çalışma ile birlikte bu varyetenin yayılış alanı Türkiye’de iki noktadan (Sivas ve Erzincan) olduğuna kanaat getirilmiştir. Ayrıca türün teşhis karakterleri, tam tanımı ve kapsamlı fotoğraflar burada verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Campanulaceae Campanula sect. Platysperma endemik taksonomi Türkiye yeniden keşif

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK; Ege Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi

Proje Numarası

113Z072; FGA-2020-22202

Teşekkür

Koleksiyonlarındaki Campanula örneklerini incelememize izin veren AEF, ANK, E, EGE, G, GAZI, HUB, K, VANF, WU ve W herbaryumlarının yönetici ve çalışanları ile projeye maddi destek veren TÜBİTAK (KBAG-113Z072) ve Ege Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğüne (FGA-2020-22202) çok teşekkür ederiz. AYRICA Berlin Herbaryumu (B)’na dijitalize edilmiş tip örneğini kullanamamıza izin verdiği için teşekkür ederiz.

Kaynakça

  • Alçıtepe, E., Everest, A. & Sungur, M. A. (2011). Some soil parameters in Campanula species (sect. Quinqueloculares) from Mediterranean climate areas in Turkey. African Journal of Agricultural Research, 6(7), 1735-1743. google scholar
  • Boissier, P. É. (1875). Flora Orientalis, vol. 3. Geneva & Basel:.H.Georg Borsch, T., Korotkova, N., Raus, T., Lobin, W. & Lohn, C. (2009). The pet D group II intron as a species level marker: utility for tree inference and species identification in the diverse genus Campanula (Campanulaceae). Willdenowia, 39, 7-33. google scholar
  • Coğrafya Harita (2022). http://cografyaharita.com/turkiye-dilsiz-haritalari.html [05.11.2022]. google scholar
  • Contandriopoulos, J. (1984). Differentiation and evolution of the genus Campanula in the Mediterranean region. In Grant, W.F. (Ed.). Plant biosystematics (ss 140-175). Ontario: Academic Press. https://doi.org/10.1016/B978 0-12-295680-5.50014-7 google scholar
  • Damboldt, J. (1965). Zytotaxonomische Revision der isophyllen Campanulae in Europa. Botanische Jahrbücher für Systematik, Pflanzengeschichte und Pflanzengeographie, 84, 302-358. google scholar
  • Damboldt, J. (1976). Materials for a flora of Turkey 32: Campanulaceae. Edinburgh Journal of Botany, 35, 39- 52. google scholar
  • Damboldt, J. (1978). Campanula L. In Davis, P. H. (Ed.). Flora of Turkey and the East Aegean Islands, vol. 6 (ss 2-64). Edinburgh: Edinburgh University Press. google scholar Davis, P. H., Mill, R. R., & Tan, K. (1988). Campanula L. In Davis, P.H., Mill, R.R., & Tan, K. (Eds.). Flora of Turkey and the East Aegean Islands (Suppl. 1), vol. 10 (ss 177-180). Edinburgh: Edinburgh University Press. google scholar
  • Duman, H. (1999). Two new species of Campanula L. (Campanulaceae) from SW Turkey. Edinburgh Journal of Botany, 56, 355-360. google scholar
  • Fedorov, A. (1957). Campanula L. In Komarov, V. L. (Ed.). Flora of the USSR, vol. 24 (ss 126-501). Moscow & Leningrad: Académie des Sciences de l’URSS. google scholar
  • Fedorov, A. A., & Kovanda, M. (1976). Campanula L. In Tutin, T.G., Heywood, V.H., Burges, N.A., & Valentine, D.H. (Eds.). Flora Europaea, vol. 4 (ss 74-93). London: Cambridge University Press. google scholar
  • Google Earth, 6.0. (2016). http://www.google.com/earth/index.html [01.07.2016]. google scholar
  • Güner, A. (1983). New records for the flora of Turkey and two new species from Anatolia. Notes R.B.G. Edinburgh, 41, 287. google scholar
  • Güner, A. & Ekim, T. (Ed.). (2014). Resimli Türkiye Florası Cilt 1, İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları. google scholar
  • Güner, A. (2000). Campanula L. In Güner, A., Özhatay, N., Ekim, T., & Başer, K.H.C. (Eds.). Flora of Turkey and the East Aegean Islands (Suppl. 2.), vol. 11 (ss 171-175). Edinburgh: Edinburgh University Press. google scholar
  • Güner, A., Kandemir, A., Menemen, Y., Yıldırım, H., Aslan, S., Ekşi, G., Güner, I. & Çimen, A.Ö. (Ed.). (2018). Resimli Türkiye Florası Cilt 2. İstanbul: ANG Vakfı Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi Yayınları. google scholar
  • IUCN. (2016). The IUCN red list of threatened species. Version 2016.1. http://www.iucnredlist.org/ [10.10.2022]. google scholar
  • İkinci, N. (2012). Campanula L. In Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M., & Babaç, M.T. (Eds.). Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler) (ss 303-311). Istanbul: Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını. google scholar
  • Khansari, E., Zarrea, S., Alizadehb, K., Attara, F., Aghabeigic, F. & Salmakia, Y. (2011). Pollen morphology of Campanula (Campanulaceae) and allied genera in Iran with special focus on its systematic implication. Flora, 207, 203-211. google scholar
  • Lammers, T. G. (2007). Campanulaceae Jussieu, Gen. Pl. 163 (1789), nom. Cons. In Kadereit, J.W. & Jeffrey, C. (Eds.). The families and genera of vascular plants, Vol. VIII, Asterales (ss 26-57). Springer. google scholar
  • Mutlu, B. & Karakuş, Ş. (2015). “A new species of Campanula (Campanulaceae) from Turkey” Phytotaxa, 234(3), 287-293. google scholar
  • Özdöl, T., Altıoğlu, Y. & Yıldırım, H. (2022a). Türkiye’den Campanula (Campanulaceae) İçin Yeni Bir Varyete. Türler ve Habitatlar, 3(1), 7-16. https://doi.org/10.53803/turvehab.1102036. google scholar
  • Özdöl, T., Altıoğlu, Y., Deniz, I. G. & Yıldırım, H. (2022b). A new variety of Campanula myrtifolia (Campanulaceae) from South Anatolia, Turkiye. Herbarium Turcicum, 1, 37-43. https://doi. org/10.26650/HT.2022.1204. google scholar
  • Özdöl, T., Güner, Ö., Sefalı, A., Akçiçek, E., Dirmenci, T., & Yıldırım, H. (2022c). Three new records for the flora of Turkey: Campanula lyrata subsp. icarica (Campanulaceae), Erysimum aureum (Brassicaceae) and Stachys benthamiana (Lamiaceae). Phytotaxa, 531(2), 147-150. google scholar
  • POWO. (2020). Plants of the World Online. Facilitated by the Royal Botanic Gardens, Kew. Available from: http://www. plantsoftheworldonline.org/ [10.10.2022]. google scholar Rechinger, K. H., & Schiman-Czeika, H. (1965). Campanula L. In Rechinger, K.H., & Schiman-Czeika, H. (Eds.). Flora Iranica, vol. 13. (ss 7-38). Graz: Akademische Verlag und Gesellschaft. google scholar
  • Thiers, B. (2020). Index Herbariorum: A global directory of public herbaria and associated staff New York Botanical Garden’s Virtual Herbarium. Available from: http://sweetgum.nybg.org/ ih/ [10.10.2022]. google scholar
  • Yıldırım, H. (2013). Campanula mugeana sp. nov. (Campanulaceae) from western Anatolia, Turkey. Nord. J. Bot., 31, 419-425. google scholar
  • Yıldırım, H. (2018). Campanula leblebicii (Campanulaceae), a new chasmophyte species from western Turkey. Phytotaxa, 376(2), 114-122. google scholar
  • Yıldırım H. & Şenol, S.G. (2014). “Campanula alisan-kilincii (Campanulaceae), a new species from eastern Anatolia, Turkey. Turkish Journal of Botany, 38(1), 22-30. google scholar
  • Yıldırım, H. & Özdöl, T. (2019). A new suggestion IUCN threat category for Campanula peshmenii Güner (Campanulaceae). Acta Biologica Turcica, 32(3), 168-173. google scholar
  • Yıldırım, H., Şentürk, O., Özdöl, T. & Pirhan, A.F. (2019). A new bellflower, Campanula phitosiana sp. nov. (Campanulaceae) from Western Anatolia, Turkey. Phytotaxa, 399(1), 25-36. 10.11646/phytotaxa.399.1.3. google scholar
  • Yıldırımlı, Ş. (2010). Some new taxa, records and taxonomic treatments from Turkey. Ot Sistematik Botanik Dergisi, 17(2), 1-114. google scholar
  • Yıldız, K., & Alçıtepe, E. (2010). Taxonomy of Campanula tomentosa Lam. and C. vardariana Bocquet from Turkey. Turkish Journal of Botany, 34, 191-200. google scholar

Rediscovery of a Taxon Lost for Nearly One Hundred and Fifty Years: The Puzzle of the Location of Campanula ptarmicifolia var. capitellata

Yıl 2022, Sayı: 2, 27 - 33, 11.01.2023

Tuğkan Özdöl Yusuf Altıoğlu Hasan Yıldırım

https://doi.org/10.26650/HT.2022.1204049

Öz

Türkiye is one of the key countries in Campanula diversity in the Mediterranean Basin, holding more than half of the basin’s endemic Campanula species. According to its morphological features, Campanula ptarmicifolia var. capitellata belongs to Campanula subgen. Campanula sect. Platysperma. Sect. Platysperma is mostly composed of perennial polycarpic or perennial monocarpic casmophyte species. Campanula ptarmicifolia var. capitellata is morphologically closely related to C. ptarmicifolia var. ptarmicifolia, C. munzurensis, C. trachyphylla, C. oligosperma and C. ovacikensis. It can be easily distinguished from these taxa by its indumentum, flower morphology, leaf morphology and inflorescence. The type location of C. ptarmicifolia var. capitellata, which is the subject of the article, was until today known to be in Malatya. However, during the TUBITAK project carried out by the authors between 2014-2018, it was discovered that it is, in fact, located in Sivas. In the study conducted on field and herbarium samples, the known locations to this day were re-evaluated and its distribution was updated. With this study, it was concluded that the distribution area of this variety is from two locations in Türkiye: Sivas and Erzincan. Additionally, the identification characters of the species, full description and comprehensive photographs are given here.

Anahtar Kelimeler

Campanula sect. Platysperma Campanulaceae endemic rediscovery taxonomy Türkiye

Proje Numarası

113Z072; FGA-2020-22202

Kaynakça

  • Alçıtepe, E., Everest, A. & Sungur, M. A. (2011). Some soil parameters in Campanula species (sect. Quinqueloculares) from Mediterranean climate areas in Turkey. African Journal of Agricultural Research, 6(7), 1735-1743. google scholar
  • Boissier, P. É. (1875). Flora Orientalis, vol. 3. Geneva & Basel:.H.Georg Borsch, T., Korotkova, N., Raus, T., Lobin, W. & Lohn, C. (2009). The pet D group II intron as a species level marker: utility for tree inference and species identification in the diverse genus Campanula (Campanulaceae). Willdenowia, 39, 7-33. google scholar
  • Coğrafya Harita (2022). http://cografyaharita.com/turkiye-dilsiz-haritalari.html [05.11.2022]. google scholar
  • Contandriopoulos, J. (1984). Differentiation and evolution of the genus Campanula in the Mediterranean region. In Grant, W.F. (Ed.). Plant biosystematics (ss 140-175). Ontario: Academic Press. https://doi.org/10.1016/B978 0-12-295680-5.50014-7 google scholar
  • Damboldt, J. (1965). Zytotaxonomische Revision der isophyllen Campanulae in Europa. Botanische Jahrbücher für Systematik, Pflanzengeschichte und Pflanzengeographie, 84, 302-358. google scholar
  • Damboldt, J. (1976). Materials for a flora of Turkey 32: Campanulaceae. Edinburgh Journal of Botany, 35, 39- 52. google scholar
  • Damboldt, J. (1978). Campanula L. In Davis, P. H. (Ed.). Flora of Turkey and the East Aegean Islands, vol. 6 (ss 2-64). Edinburgh: Edinburgh University Press. google scholar Davis, P. H., Mill, R. R., & Tan, K. (1988). Campanula L. In Davis, P.H., Mill, R.R., & Tan, K. (Eds.). Flora of Turkey and the East Aegean Islands (Suppl. 1), vol. 10 (ss 177-180). Edinburgh: Edinburgh University Press. google scholar
  • Duman, H. (1999). Two new species of Campanula L. (Campanulaceae) from SW Turkey. Edinburgh Journal of Botany, 56, 355-360. google scholar
  • Fedorov, A. (1957). Campanula L. In Komarov, V. L. (Ed.). Flora of the USSR, vol. 24 (ss 126-501). Moscow & Leningrad: Académie des Sciences de l’URSS. google scholar
  • Fedorov, A. A., & Kovanda, M. (1976). Campanula L. In Tutin, T.G., Heywood, V.H., Burges, N.A., & Valentine, D.H. (Eds.). Flora Europaea, vol. 4 (ss 74-93). London: Cambridge University Press. google scholar
  • Google Earth, 6.0. (2016). http://www.google.com/earth/index.html [01.07.2016]. google scholar
  • Güner, A. (1983). New records for the flora of Turkey and two new species from Anatolia. Notes R.B.G. Edinburgh, 41, 287. google scholar
  • Güner, A. & Ekim, T. (Ed.). (2014). Resimli Türkiye Florası Cilt 1, İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları. google scholar
  • Güner, A. (2000). Campanula L. In Güner, A., Özhatay, N., Ekim, T., & Başer, K.H.C. (Eds.). Flora of Turkey and the East Aegean Islands (Suppl. 2.), vol. 11 (ss 171-175). Edinburgh: Edinburgh University Press. google scholar
  • Güner, A., Kandemir, A., Menemen, Y., Yıldırım, H., Aslan, S., Ekşi, G., Güner, I. & Çimen, A.Ö. (Ed.). (2018). Resimli Türkiye Florası Cilt 2. İstanbul: ANG Vakfı Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi Yayınları. google scholar
  • IUCN. (2016). The IUCN red list of threatened species. Version 2016.1. http://www.iucnredlist.org/ [10.10.2022]. google scholar
  • İkinci, N. (2012). Campanula L. In Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M., & Babaç, M.T. (Eds.). Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler) (ss 303-311). Istanbul: Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını. google scholar
  • Khansari, E., Zarrea, S., Alizadehb, K., Attara, F., Aghabeigic, F. & Salmakia, Y. (2011). Pollen morphology of Campanula (Campanulaceae) and allied genera in Iran with special focus on its systematic implication. Flora, 207, 203-211. google scholar
  • Lammers, T. G. (2007). Campanulaceae Jussieu, Gen. Pl. 163 (1789), nom. Cons. In Kadereit, J.W. & Jeffrey, C. (Eds.). The families and genera of vascular plants, Vol. VIII, Asterales (ss 26-57). Springer. google scholar
  • Mutlu, B. & Karakuş, Ş. (2015). “A new species of Campanula (Campanulaceae) from Turkey” Phytotaxa, 234(3), 287-293. google scholar
  • Özdöl, T., Altıoğlu, Y. & Yıldırım, H. (2022a). Türkiye’den Campanula (Campanulaceae) İçin Yeni Bir Varyete. Türler ve Habitatlar, 3(1), 7-16. https://doi.org/10.53803/turvehab.1102036. google scholar
  • Özdöl, T., Altıoğlu, Y., Deniz, I. G. & Yıldırım, H. (2022b). A new variety of Campanula myrtifolia (Campanulaceae) from South Anatolia, Turkiye. Herbarium Turcicum, 1, 37-43. https://doi. org/10.26650/HT.2022.1204. google scholar
  • Özdöl, T., Güner, Ö., Sefalı, A., Akçiçek, E., Dirmenci, T., & Yıldırım, H. (2022c). Three new records for the flora of Turkey: Campanula lyrata subsp. icarica (Campanulaceae), Erysimum aureum (Brassicaceae) and Stachys benthamiana (Lamiaceae). Phytotaxa, 531(2), 147-150. google scholar
  • POWO. (2020). Plants of the World Online. Facilitated by the Royal Botanic Gardens, Kew. Available from: http://www. plantsoftheworldonline.org/ [10.10.2022]. google scholar Rechinger, K. H., & Schiman-Czeika, H. (1965). Campanula L. In Rechinger, K.H., & Schiman-Czeika, H. (Eds.). Flora Iranica, vol. 13. (ss 7-38). Graz: Akademische Verlag und Gesellschaft. google scholar
  • Thiers, B. (2020). Index Herbariorum: A global directory of public herbaria and associated staff New York Botanical Garden’s Virtual Herbarium. Available from: http://sweetgum.nybg.org/ ih/ [10.10.2022]. google scholar
  • Yıldırım, H. (2013). Campanula mugeana sp. nov. (Campanulaceae) from western Anatolia, Turkey. Nord. J. Bot., 31, 419-425. google scholar
  • Yıldırım, H. (2018). Campanula leblebicii (Campanulaceae), a new chasmophyte species from western Turkey. Phytotaxa, 376(2), 114-122. google scholar
  • Yıldırım H. & Şenol, S.G. (2014). “Campanula alisan-kilincii (Campanulaceae), a new species from eastern Anatolia, Turkey. Turkish Journal of Botany, 38(1), 22-30. google scholar
  • Yıldırım, H. & Özdöl, T. (2019). A new suggestion IUCN threat category for Campanula peshmenii Güner (Campanulaceae). Acta Biologica Turcica, 32(3), 168-173. google scholar
  • Yıldırım, H., Şentürk, O., Özdöl, T. & Pirhan, A.F. (2019). A new bellflower, Campanula phitosiana sp. nov. (Campanulaceae) from Western Anatolia, Turkey. Phytotaxa, 399(1), 25-36. 10.11646/phytotaxa.399.1.3. google scholar
  • Yıldırımlı, Ş. (2010). Some new taxa, records and taxonomic treatments from Turkey. Ot Sistematik Botanik Dergisi, 17(2), 1-114. google scholar
  • Yıldız, K., & Alçıtepe, E. (2010). Taxonomy of Campanula tomentosa Lam. and C. vardariana Bocquet from Turkey. Turkish Journal of Botany, 34, 191-200. google scholar
Toplam 32 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Bitki Bilimi
Bölüm Araştırma Makaleleri
Yazarlar

Tuğkan Özdöl 0000-0003-2109-861X

Yusuf Altıoğlu 0000-0003-4277-7005

Hasan Yıldırım 0000-0003-3951-4343

Proje Numarası 113Z072; FGA-2020-22202
Yayımlanma Tarihi 11 Ocak 2023
Yayımlandığı Sayı Yıl 2022 Sayı: 2

Kaynak Göster

APA Özdöl, T., Altıoğlu, Y., & Yıldırım, H. (2023). Yüzelli Yıla Yakın Süredir Kayıp Bir Taksonun Yeniden Keşfi: Campanula ptarmicifolia var. capitellata’nın Lokasyon Bilmecesi. Herbarium Turcicum(2), 27-33. https://doi.org/10.26650/HT.2022.1204049
AMA Özdöl T, Altıoğlu Y, Yıldırım H. Yüzelli Yıla Yakın Süredir Kayıp Bir Taksonun Yeniden Keşfi: Campanula ptarmicifolia var. capitellata’nın Lokasyon Bilmecesi. Herbarium Turcicum. Ocak 2023;(2):27-33. doi:10.26650/HT.2022.1204049
Chicago Özdöl, Tuğkan, Yusuf Altıoğlu, ve Hasan Yıldırım. “Yüzelli Yıla Yakın Süredir Kayıp Bir Taksonun Yeniden Keşfi: Campanula Ptarmicifolia Var. Capitellata’nın Lokasyon Bilmecesi”. Herbarium Turcicum, sy. 2 (Ocak 2023): 27-33. https://doi.org/10.26650/HT.2022.1204049.
EndNote Özdöl T, Altıoğlu Y, Yıldırım H (01 Ocak 2023) Yüzelli Yıla Yakın Süredir Kayıp Bir Taksonun Yeniden Keşfi: Campanula ptarmicifolia var. capitellata’nın Lokasyon Bilmecesi. Herbarium Turcicum 2 27–33.
IEEE T. Özdöl, Y. Altıoğlu, ve H. Yıldırım, “Yüzelli Yıla Yakın Süredir Kayıp Bir Taksonun Yeniden Keşfi: Campanula ptarmicifolia var. capitellata’nın Lokasyon Bilmecesi”, Herbarium Turcicum, sy. 2, ss. 27–33, Ocak 2023, doi: 10.26650/HT.2022.1204049.
ISNAD Özdöl, Tuğkan vd. “Yüzelli Yıla Yakın Süredir Kayıp Bir Taksonun Yeniden Keşfi: Campanula Ptarmicifolia Var. Capitellata’nın Lokasyon Bilmecesi”. Herbarium Turcicum 2 (Ocak 2023), 27-33. https://doi.org/10.26650/HT.2022.1204049.
JAMA Özdöl T, Altıoğlu Y, Yıldırım H. Yüzelli Yıla Yakın Süredir Kayıp Bir Taksonun Yeniden Keşfi: Campanula ptarmicifolia var. capitellata’nın Lokasyon Bilmecesi. Herbarium Turcicum. 2023;:27–33.
MLA Özdöl, Tuğkan vd. “Yüzelli Yıla Yakın Süredir Kayıp Bir Taksonun Yeniden Keşfi: Campanula Ptarmicifolia Var. Capitellata’nın Lokasyon Bilmecesi”. Herbarium Turcicum, sy. 2, 2023, ss. 27-33, doi:10.26650/HT.2022.1204049.
Vancouver Özdöl T, Altıoğlu Y, Yıldırım H. Yüzelli Yıla Yakın Süredir Kayıp Bir Taksonun Yeniden Keşfi: Campanula ptarmicifolia var. capitellata’nın Lokasyon Bilmecesi. Herbarium Turcicum. 2023(2):27-33.
 Kapak Resmi İndir