COVID-19 PANDEMİSİ SEBEBİYLE EV KARANTİNASI UYGULANAN İLERİ YAŞTAKİ BİREYLERDE DİSPNE ALGISININ İNCELENMESİ

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 1, 35 - 47, 31.01.2021

Buket Akıncı , Sena Karaduman Sümeyye Seferoğlu Rauf Yalçın Buse Özenç Özgenur Şahin Büşra Öztürk Eda Özkan

https://doi.org/10.48124/husagbilder.798632

Öz

Amacımız COVID-19 pandemisi sürecinde ev karantinası uygulanan 65 yaş ve üstü bireylerin dispne algılarını belirlemek, dispnenin anksiyete, fiziksel aktivite ile ilişkisini araştırmak ve bireylerin dispne algısını sosyodemografik özelliklere göre karşılaştırmaktır. ‘’SurveyMonkey’’ internet sitesi aracılığı ile hazırlanan bir anket, 65 yaş ve üstü 191 birey tarafından cevaplandı. Bireylerin dispne algıları Modifiye Medical Araştırma Kurulu Ölçeği (mMRC) ve Dispne-12 Ölçeği ile, endişe ve anksiyete durumları Endişe ve Anksiyete Ölçeği (EAÖ) ile, fiziksel aktivite seviyeleri Uluslararası Fiziksel Aktivite-Kısa Form (UFAA-KF) ile değerlendirildi ve bireylerin ölüm korkusu sorgulandı. Sonuç olarak, Dispne-12 puanı, EAÖ puanı ve sedanter geçirilen zaman ile ilişki bulundu. mMRC Evre 0 veya 1 olan olgularda EAÖ puanı ve sedanter geçirilen zaman Evre 2 ve üzeri olan bireylerde daha düşüktü. mMRC Evre 2 ve üzeri olan bireylerde ölüm korkusu Evre 0’a göre daha yüksekti. Üniversite mezunlarının Dispne-12 puanı, ilkokul veya ortaöğretim mezunlarına göre daha düşüktü (p<0,05). Bu sonuçlar dispne algısının endişe ve anksiyete ilişkili olduğunu, eğitim düzeyi düşük bireylerde dispne algısının daha fazla olduğunu göstermiştir. Ayrıca dispne ile efor kısıtlanması yaşayan bireylerde pandemi sürecinde sedanter geçirilen zaman ve ölüm korkusu artmıştır.

Anahtar Kelimeler

dispne, koronavirüs, pandemi, yaşlı

Teşekkür

Bu çalışmanın veri toplama aşamasında yaptıkları katkılardan ötürü Sibel Bayutku, Enes Furkan Baguç, Serdar Çiftel, Gkiolsoum Chaliloglou vee Eray Demir’e teşekkür ederiz.

Kaynakça

• 1. Li Q, Guan X, Wu P, Wang X, Zhou L, Tong Y, et al. Early transmission dynamics in Wuhan, China, of novel coronavirus–infected pneumonia. New England Journal of Medicine. 2020; 13:1199-1207
• 2. WHO Director-General’s opening remarks at the media briefing on COVID-19. 2020. https://www.who.int/dg/speeches/detail/who-director-general-s-opening-remarks-at-the-media-briefing-on-COVID-19--11-march-2020, Erişim Tarihi: 11.03.2020
• 3. Bostan S, Erdem R, Öztürk YE, Kılıç T, Yılmaz A. The Effect of COVID-19 Pandemic on the Turkish Society. Electron J Gen Med. 2020; 17(6):em237.
• 4. Huang C, Wang Y, Li X, Ren L, Zhao J, Hu Y, et al. Clinical features of patients infected with 2019 novel coronavirus in Wuhan,China. The Lancet. 2020; 395(10223):497-506.
• 5. Chen N, Zhou M, Dong X, Qu J, Gong F, Han Y, et al. Epidemiological and clinical characteristics of 99 cases of 2019 novel coronavirus pneumonia in Wuhan, China: a descriptive study. The Lancet. 2020; 395(10223): 507-513.
• 6. T.C. İçişleri Bakanlığı, 65 Yaş ve Üstü ile Kronik Rahatsızlığı Olanlara Sokağa Çıkma Yasağı Genelgesi. 2020. Erişim adresi: https://www.icisleri.gov.tr/65-yas-ve-ustu-ile-kronik-rahatsizligi-olanlara-sokaga-cikma-yasagi-genelgesi. Erişim Tarihi: 21.03.2020.
• 7. T.C. İçişleri Bakanlığı, 65 Yaş ve Üzeri/20 Yaş Altı/Kronik Rahatsızlığı Bulunan Kişilerin Sokağa Çıkma Kısıtlaması İstisnası Genelgesi. 2020. Erişim adresi: https://www.icisleri.gov.tr/65-yas-ve-uzeri20-yas-altikronik-rahatsizligi-bulunan-kisilerin-sokaga-cikma-kisitlamasi-istisnasi-genelgesi. Erişim Tarihi: 06.05.2020.
• 8. Perrin PC, McCabe OL, Everly GS, Links JM. Preparing for an influenza pandemic: mental health considerations. Prehospital and Disaster Medicine. 2009; 24(3):223–230.
• 9. Torales J, O’Higgins M, Castaldelli-Maia JM, Ventriglio A. The outbreak of COVID-19 coronavirus and its impact on global mental health. International Journal of Social Psychiatry. 2020; 66(4):317–320.
• 10. Perissinotto C, Holt-Lunstad J, Periyakoil VS, Covinsky K. A practical approach to assessing and mitigating loneliness and isolation in older adults. J Am Geriatr Soc. 2019; 67(4):657-662.
• 11. Holt-Lunstad J, Smith TB, Baker M, Harris T, Stephenson D. Loneliness and social isolation as risk factors for mortality: a meta-analytic review. Perspectives on psychological science. 2015; 10(2):227-237.
• 12. Eakin EG, Resnikoff PM, Prewitt LM, Ries AL, Kaplan RM. Validation Of A New Dyspnea Measure: The Ucsd Shortness Of Breath Questionnaire. Chest. 1998; 113(3):619-624.
• 13. American Thoracic Society. Dyspnea Mechanisms, Assessment, And Management A Consensus Statement. American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine. 1999; 159:321-340.
• 14. Mahler DA, Fierro-Carrion G, Baird, JC. Evaluation of dyspnea in the elderly. Clinics in geriatric medicine. 2003; 19(1):19-33.
• 15. Petersen S, von Leupoldt A, Van den Bergh O. Geriatric dyspnea: doing worse, feeling better. Ageing research reviews. 2014; 15:94-99.
• 16. Bestall JC, Paul EA, Garrod R, Garnham R, Jones, PW, Wedzicha JA. Usefulness of the Medical Research Council (MRC) Dyspnoea scale As a measure of disability in patients with chronic obstructive pulmonary disease. Thorax. 1999; 54(7):581-586.
• 17. Yorke J, Moosavi SH, Shuldham C, Jones PW. Quantification of dyspnoea using descriptors: development and initial testing of the Dyspnoea-12. Thorax. 2010; 65(1):21-26.
• 18. Gök Metin Z, Helvacı A. Dispne-12 Ölçeğinin Türkçe Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Journal of Hacettepe University Faculty of Nursing. 2018;5(2):18-31.
• 19. Dugas MJ, Freeston MH, Provencher MD, Lachance S, Ladouceur R, Gosselin P. Le Questionnaire sur l'Inquiétude et l'Anxiété. Validation dans des échantillons non cliniques et cliniques. [The worry and anxiety Questionnaire: Validation in clinical and nonclinical samples.] Journal de thérapie comportementale et cognitive. 2001; 11(1):31-36.
• 20. Akyay A. Endişe ve Anksiyete Ölçeği, Problemlere Karşı Olumsuz Tutum Ölçeği ve Bilişsel Kaçınma Ölçeği, Türkçe uyarlanması, geçerliliği ve güvenirliliği. Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2016.
• 21. Craig CL, Marshall AL, Sjorstrom M, Bauman AE, Booth ML, Ainsworth BE, et al. International physical activity questionnaire: 12-country reliability and validity. Medicine and Science in Sports and Exercise. 2003; 35(8):1381-1395.
• 22. Saglam M, Arikan H, Savci S, Inal-Ince, D, Bosnak-Guclu, M, Karabulut E, et al. International physical activity questionnaire: reliability and validity of the Turkish version. Perceptual and motor skills. 2010; 111(1):278-284.
• 23. Parshall MB, Schwartzstein RM, Adams L, Banzett RB, Manning HL, Bourbeau J, et al. An official American Thoracic Society statement: update on the mechanisms, assessment, and management of dyspnea. American journal of respiratory and critical care medicine. 2012; 185(4):435-452.
• 24. Berraho M. Dyspnea: A Strong Independent Factor for Long-Term Mortality in the Elderly. J Nutr Health Aging, 2013; 17(10):908-12.
• 25. Laviolette L, Laveneziana P, ERS Research Seminar Faculty. Dyspnoea: a multidimensional and multidisciplinary approach. Eur Respir J. 2014; 43:1750-1762.
• 26. Lee S, Lee JS, Song JW, Choi CM, Shim TS, Kim TB, et al. Validation of the Korean version of chronic obstructive pulmonary disease assessment test (CAT) and Dyspnea-12 questionnaire. Tuberculosis and Respiratory Diseases. 2010; 69(3):171-176.
• 27. Beaumont M, Couturaud F, Jego F, Pichon R, Le Ber C, Peran L, et al. Validation of the French version of the London Chest Activity of Daily Living scale and the Dyspnea-12 questionnaire. Int J Chron Obstruct Pulmon Dis. 2018; 13:1399-1405.
• 28. Melani AS, Ciarleglio G, Pirrelli M, Sestini P. Perception of dyspnea during exercise-induced bronchoconstriction. Respiratory Medicine. 2003;97(3):221-227.
• 29. Ho SF, O'Mahony MS, Steward JA, Breay P, Buchalter M, Burr ML. Dyspnoea and quality of life in older people at home. Age and Ageing. 2001; 30(2):155-159.
• 30. Torales J, O'Higgins M, Castaldelli-Maia JM, Ventriglio A. The outbreak of COVID-19 coronavirus and its impact on global mental health. Int J Soc Psychiatry. 2020; 66(4):317-320.
• 31. Qiu J, Shen B, Zhao M, Wang Z, Xie B, Xu Y. A nationwide survey of psychological distress among Chinese people in the COVID-19 epidemic: implications and policy recommendations. General psychiatry. 2020; 33(2):e100213
• 32. Özdin S, Bayrak Özdin ŞB. Levels and predictors of anxiety, depression and health anxiety during COVID-19 pandemic in Turkish society: The importance of gender. International Journal of Social Psychiatry. 2020; 66(5):504-511.
• 33. Brenes GA. Anxiety and chronic obstructive pulmonary disease: prevalence, impact, and treatment. Psychosomatic Medicine. 2003; 65(6):963-970.
• 34. Nowobilski R, Furga M, Czyz P, Barbaro B, Polczyk R, Bochenek G, et al. Psychopathology and Personality Factors Modify the Perception of Dyspnea in Asthmatics. Journal of Asthma. 2007; 44:203–207.
• 35. Voogdab JN, Sandermanb R, Postemaa K, Sonderenb E, Wempeac JB. Relationship between anxiety and dyspnea on exertion in patients with chronic obstructive pulmonary disease. Anxiety, Stress, Coping. 2010; 1:1-11.
• 36. Zhang Y, Ma ZF. Impact of the COVID-19 Pandemic on Mental Health and Quality of Life among Local Residents in Liaoning Province, China: A Cross-Sectional Study. International Journal of Environmental Research and Public Health. 2020; 17(7):2381.
• 37. TÜİK, İllerde Yaşam Endeksi 2015. 22 Ocak 2016 tarih ve 24561 sayılı Haber Bülteni, http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=24561, Erişim tarihi: 06.11.2016.