Jine-onkolojik Hastalarda Kemoterapi Sürecindeki Uğraş Seçimlerinin Günlük Yaşam Aktiviteleri, Anksiyete ve Depresyon Üzerine Etkisi

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 1, 65 - 76, 31.01.2021

Kübra Özcan Gül Pınar

https://doi.org/10.48124/husagbilder.801214

Cited By: 3

Öz

Araştırma Başkent Üniversitesi Hastanesi Jinekoloji Onkoloji Kemoterapi Ünitesi’nde jinekolojik kanser tedavisi gören bireylerin uğraş seçimlerinin günlük yaşam aktiviteleri, anksiyete ve depresyon üzerine olan etkisini incelemek amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Çalışmanın örneklemini 296 kişi oluşturmuştur. Verilerin toplanmasında Anket Formu, Hastane Anksiyete- Depresyon Ölçeği ve Günlük Yaşam Aktiviteleri Ölçeği uygulanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde Mann Whitney U Testi, Kruskal Wallis H Testi, Ki-Kare ve Korelasyon testinden yararlanılmıştır. Anlamlılık düzeyi p<0.05 olarak kullanılmıştır. Hastaların yaş ortalaması 56.8±10.5’dir. Kemoterapi sürecinde hastaların %87’sinin herhangi bir uğraşla ilgilendikleri; sıklıkla dizi-sinema izleme (%51.3), hayal kurma (%32.7), müzik dinleme (%26.6), arkadaş-akraba ziyareti (%19.6), çiçek yetiştirme (%14) ve yürüyüş-egzersiz yaptıkları (%14) belirlenmiştir. Hastaların %53’ünde anksiyete ve %68’inde depresyon saptanmıştır. Kemoterapi sürecinde uğraş sayısı arttıkça hastaların anksiyete ve depresyon oranı azalmakta ve günlük yaşam aktivite skoru artmaktadır (p<0.05). Çalışmanın sonucunda, uğraş durumunun kanser hastalarının hem psikolojilerini hem de bağımsızlık düzeylerini olumlu yönde etkilediği gösterilmiştir. Bu açıdan, jinekolojik kanserli hastaların aktivite performanslarının değerlendirilerek bireylerin uğraş terapisine katılımının sağlanması ve bu konuyla ilgili ileri çalışmaların yapılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Jinekolojik kanser, uğraş terapisi, anskiyete, depresyon

Kaynakça

• 1. Ferlay J, Colombet M, Soerjomataram I, Mathers C, Parkin DM, Piñeros M, et al. Estimating the global cancer incidence and mortality in 2018: GLOBOCAN sources and methods. Int J Cancer. 2019; 144 (8): 1941-53.
• 2. Baxter MF, Dulworth AN, Smith TM. Identification of mild cognitive impairments in cancer survivors. Occupational therapy in health care. 2011; 25(1): 26-37.
• 3. Pekçetin S, Bumin G, Güngör T, Tunç S. Kemoterapi alan jinekolojik kanserli hastalarda algılanan aktivite performansının toplumsal katılım ve yaşam kalitesi üzerine olan etkisi. Ergoterapi ve Rehabilitasyon Dergisi. 2013; 1(2): 31–40.
• 4. Hunter E, Baltisberger J. Functional outcomes by age for ınpatient cancer rehabilitation: a retrospective chart review. Journal of Applied Gerontology. 2013; 32(4): 443–456.
• 5. Thorsen L, Gjerset GM, Loge JH, Kiserud CE, Skovlund E, Fløtten T, Fosså SD. Cancer patients' needs for rehabilitation services. Acta Oncol. 2011;50(2):212-22.
• 6. Fitzpatrick TR, Remmer J. Needs, Expectations and attendance among participants of a cancer wellness centre in montreal, quebec. Journal of Cancer Survivorship. 2011; 5(3): 235-246.
• 7. American Occupational Therapy Association. (2014). Occupational therapy practice framework: domain and process (3rd edition). American Journal of Occupational Therapy. 2014; 68: 1–48.
• 8. Bolt M, Ikking T, Baaijen R, Saenger S. Occupational therapy and primary care. Prim Health Care Res Dev. 2019; 20: e27.
• 9. Donnelly C, Brenchley C, Crawford C Letts L. The emerging role of occupational therapy in primary care. Canadian Journal of Occupational Therapy. 2014; 81: 51–61.
• 10. Wong SR & Fisher G. Comparing and using occupation focused models. Occ Therap Healtcare. 2015; 29(3): 297-315.
• 11. Tinelly M Byrne M. Primary care occupational therapy: exploring the perceptions of therapists’ role and their current practice in Ireland. Irish Journal of Occupational Therapy. 2016; 44:23–31.
• 12. Ikiugu MN & Nissen RM. Intervention strategies used by occupational therapists working in mental health and their theoretical basis. Occupational Therapy in Mental Health. 2016; 32(2): 109-129.
• 13. Arbesman M, Lieberman D, & Metzler CA. Using evidence to promote the distinct value of occupational therapy. American Journal of Occupational Therapy. 2014; 68: 381–385.
• 14. Ikiugu MN. Use of theoretical conceptual practice models by occupational therapists in the US: A pilot survey. International Journal of Therapy and Rehabilitation. 2012; 1(11): 629–636.
• 15. Zigmund AS, Snaith RP. The hospital anxiety and depression scale. Acta Psychiatr Scand. 1983; 67:361-370.
• 16. Aydemir Ö, Güvenir T, Küey L. Validity and realibility of Turkish version of hospital anxiety and depression scale. Turkish Journal of Psychiatry. 1997; 8:280-287.
• 17. Katz S, Ford AB, Moskowitz RW, Jackson BA, Jaffe MW. Studies of illness in the aged. The Index of ADL: A standardized measure of biological and psychosocial function. JAMA. 1963; 185:914-19.
• 18. Kaya E, Özbek S, Tekin A, Ergin S, Yaman A. KOAH’lı yaşlı hastalarda günlük yaşam aktivitelerinin değerlendirilmesi. Turkish Journal of Geriatrics. 2010; 13(2): 111-116.
• 19. Hahn C, Dunn R, Halperin E. Routine screening for depression in radiation oncology patients. Am J Clin Oncol. 2004; 27: 497–499. 20. Çokmert S, Yavuzşen T, Ünek İ. Ayaktan Tedavi Gören Kanser Hastalarının Kemoterapi Sırasında Uğraşı Seçimleri, ACU Sağlık Bil Derg. 2011; 2(1):31-36.
• 21. Riley RG, Manias E. The uses of photography in clinical nursing practice and research: a literature review. J Adv Nurs. 2004; 48: 397-405.
• 22. Stuckey HL, Nobel J. The connection between art, healing, and public health: a review of current literature. Am J Public Health. 2010; 100: 254-63.
• 23. Ferrer AJ. The eff ect of live music on decreasing anxiety in patients undergoing chemotheraphy treatment. J Music Ther 2007; 44(3): 242–255.
• 24. Mustian KM, Sprod LK, Janelsins M, Peppone LJ, Palesh OG, Chandwani K, Morrow GR. Multicenter, randomized controlled trial of yoga for sleep quality among cancer survivors. Journal of Clinical Oncology. 2013; 31(26): 3233–3241.
• 25. Silver JK, Gilchrist LS. Cancer rehabilitation with a focus on evidence-based outpatient physical and occupational therapy interventions. American Journal of Physical Medicine & Rehabilitation. 2011; 90(5): 5-15.
• 26. Lattanzi JB, Giuliano S, Meehan, C, Sander B, Wootten, R, Zimmerman A. Recommendations for physical and occupational therapy practice from the perspective of clients undergoing therapy for breast cancer-related impairments. Journal of Allied Health. 2010; 39(4): 257-264.
• 27. Pergolotti M., Williams G. R., Campbell C., Munoz L. A., Muss H. B. Occupational therapy for adults with cancer: Why it matters. Geriatric Oncology. 2016; 21: 314–319.
• 28. Hinojosa J. The evidence-based paradox. American Journal of Occupational Therapy. 2013; 67:18-23.
• 29. Tomori K., Nagayama H., Ohno K., Nagatani R., Saito Y., Takahashi K., Higashi T. Comparison of occupation-based and impairment-based occupational therapy for subacute stroke: A randomized controlled feasibility study. Clinical Rehabilitation. 2015; 29(8): 752–762.