TARİHSEL SOSYOLOJİ: BÜTÜNÜ GÖREBİLMEK ADINA BİR YÖNTEM

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 1, 177 - 194, 30.09.2018

Şafak Sağlam

Öz

Tarihsel
Sosyoloji sosyal bilimler içerisinde yer alan bir disiplindir. Bu makalede bu
disiplinin tanıtılması ve bu disiplinde yer alan önemli eserlerin derleme
makalesi tarzında incelenmesi hedeflenmektedir. Disiplinin tanıtılmasında bu
alanda önde gelen düşünürlerin görüşlerinden faydalanılacak ve aynı zamanda
bunların eleştirel bir sorgulaması yapılacaktır. Tarihsel sosyolojinin ve
günümüzün sosyal bilimleri ile olan ilişkisi, sosyal bilimlerin geçmişi ve
bugünü bu bağlamda sorgulanacaktır. Tarihsel Sosyolojinin tarih ve sosyolojinin
birleşimini mi yoksa bundan fazlasını mı ifade ettiği tartışılacaktır. Bu bilim
dalı içerisinde kullanın tarihsici yaklaşımlar, karşılaştırmalı metot ve patika
bağımlılığı yaklaşımı incelenecektir. Böylece Tarihsel Sosyolojinin gelişimi,
metotları ve araştırma alanlarına değinilecektir. Sonrasında bu alanın temel
gündemi olan dönüşüm sorunu tanımlanacak ve bu alandaki eserlerden
bahsedilecektir. Dönüşüm sürecini bir bütün halinde ele alan ve bunun belirli
kısımları üzerine değinen eserler açımlanacaktır. Tarihsel Sosyolojinin
tanıtımının ötesinde bu bilim dalının bugünün sosyal bilimleri için yaratacağı
imkânları açığa çıkarmak makalenin amaçları arasındadır.

Anahtar Kelimeler

Tarihsel Sosyoloji, Annales Ekolü, Toplumsal Dönüşümler, Patika Bağımlılığı

Kaynakça

• Barrington Moore. Diktatörlüğün ve Demokrasinin Toplumsal Kökenleri. Çeviren Alaeddin Şenel ve Şirin Tekeli. Ankara: İmge Kitabevi, 2016.Cengiz Kırlı. “Kahvehaneler ve Hafiyeler: 19. Yüzyıl Ortalarında Osmanlı’da Sosyal Kontrol”. Toplum ve Bilim, sayı 83, 2000.Elisabeth Özdalga. “Bir Tasavvur ve Ustalık Olarak Tarihsel Sosyoloji”. Içinde Tarihsel Sosyoloji. Ankara: Doğu Batı Yayınları, 2016.E.P Thompson. İngiliz İşçi Sınıfının Oluşumu. Çeviren Uygur Kocabaşoğlu. İstanbul: Birikim Yayınları, 2012.Eric Hobsbawn. Devrim Çağı (1789-1848). Ankara: Dost Yayınevi, 2013.Ferdan Ergut. “Sosyal Bilimlerde Tartışma Ortamının Kurgulanması ve Tarihsel Sosyoloji İmkanları”. Toplum ve Bilim, sayı 91, 2002.———. “‘Tarihsel Sosyoloji Ne Yapar? Nasıl Yapar?’” Içinde Tarihsel Sosyoloji: Stratejiler, Sorunsallar, Paradigmalar. Ankara: Dipnot Yayınları, 2012.G.W.F. Hegel. Tinin Görüngübilimi. Çeviren Aziz Yardımlı. İstanbul: İdea Yayınları, 2004.Karen Barkey. Eşkıyalar ve Devlet. Çeviren Zeynep Altok. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 1999.Karl Marx, ve Friedrich Engels. Alman İdeolojisi [FEUERBACH]. Çeviren Sevim Belli. Ankara: Sol Yayınları, 2010.Marc Bloch. Feodal Toplum. Çeviren Mehmet Ali Kılıçbay. Ankara: Doğu Batı Yayınları, 2015.Maurice Dobb. Kapitalizmin Gelişmesi Üzerine İncelemeler. İstanbul: Belge Yayınları, 2007.Selim Deringil. İktidarın Sembolleri ve İdeoloji: II. Abdülhamid Dönemi (1876-1909). İstanbul: Doğan Kitap, 2002.Sencer Divitçioğlu. Asya Üretim Tarzı ve Osmanlı Toplumu. İstanbul: Alfa Yayınları, 2015.Theda Skocpol. Devletler ve Toplumsal Devrimler. Çeviren S. Erdem Türközü. Ankara: İmge Kitabevi, 2004.———. “Sosyolojinin Tarihsel İmgelemi”. Içinde Tarihsel Sosyoloji: Bloch’tan Wallerstein’e Görüşler ve Yöntemler. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2014.