Döviz Kuru, Petrol Piyasası Ve Hisse Senedi Piyasası Arasındaki İlişkinin İncelenmesi; Türkiye Örneği

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 1, 43 - 60, 12.05.2021

Merve Arslan

Öz

Petrol piyasası ve döviz kuru, hisse senedi piyasanı etkileyen önemli faktörlerdendir. Bu nedenle petrol fiyatları ve döviz kurlarında meydana gelen bir değişim, hisse senedi piyasası üzerinde doğuracağı etkiyi incelemek amacı ile önemli göstergeler şeklinde karşımıza çıkmaktadır. Petrol fiyatları reel piyasaların işleyişini etkilerken diğer koldan finansal piyasalar ve bu piyasalarda işlem görmekte olan yatırım araçları üzerinde de etkili olmaktadır. Böylelikle finansal piyasalarda işlem görmekte olan başlıca yatırım araçlarından pay senetleri petrol fiyatlarındaki volatiliteye duyarlı hale gelmektedir. Bu çalışma petrol fiyatları, döviz kuru ve hisse senedi fiyatları arasındaki ilişkinin incelenmesi, bir piyasada oluşan fiyat volatilitesinin diğer piyasaları nasıl etkilediğin daha iyi anlaşılması hususunda yardımcı olacaktır. Çalışmada veri seti olarak; Türkiye’de oluşan $/TL kuru, petrol fiyatları ve BIST 100 endeksi kapanış fiyatları, 02/12/2002-01/01/2021 dönemi günlük verileri kullanılmıştır. VAR analizi, Granger Nedensellik, Etki-Tepki Analizi söz konusu değişkenler arasındaki ilişkinin araştırılmasında yöntem olarak uygulanmıştır. Analiz sonuçlarına göre Türkiye piyasalarında 2002-2021 döneminde petrol fiyatları ile hisse senedi piyasası arasından bir nedensel ilişkiye rastlanmamıştır. Ancak $/TL kurundan, hisse senedi piyasalarına doğru işleyen tek yönlü nedensellik tespit edilmiştir. Yani Türkiye hisse senedi piyasaları, $/TL kurunda yaşanan bir değişimden, istatistiksel olarak etkilenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Döviz Kuru,, Hisse Senedi Piyasası, Petrol Fiyatları, VAR Analizi

Kaynakça

• Ajayi, R.A., Friedman, J. ve Mehdian, A.M. (1998). On the Relationship between Stock Returns and Exchange Rates: Test of Granger Causality. Global Finance Journal, 9(2), 241-251.
• Bali, Turan G. ve Zhou, Hao. Risk, Uncertainty ve Expected Returns. Georgetown McDonough School of Business Research Paper, No. 1993304, 707-735.
• Baum. C. F., Çağlayan, M, Özkan, N. (2004), “Nonlinear Effects of Exchange Rate Volatility on the Volume of Bilateral Exports”, Journal of Applied, Vol.19, s. 1-23.
• Beer, F. and Hebeın, F. (2008). An Assessment of the Stock Market and Exchange Rate Dynamics inIndustrialized and Emerging Markets. International Business and Economics Research Journal, 7(8), 59-70.
• Berke, B. (2012). Döviz Kuru ve İMKB100 Endeksi İlişkisi: Yeni Bir Test. Maliye Dergisi, 243-57.
• Canova, F. ve DeNicolo, G. (1995). Stock Markets and Real Activity: A Structural Approach. European Economic Review, 39, 981-1015.
• Cornell, B. (1983). The Money Supply Announcement Puzzle: Review and Interpretation. American Economic Review, 73, 644-657.
• Davidson, R. ve Mackinnon, J. G. (1999). Econometric Theory and Methods. England, Oxfor University Press.
• Duygulu, A., A. (1998). Döviz Kuru İstikrarının Ekonomik İstikrar Açısından Değerlendirilmesi. D.E.Ü.İ.İ.B.F.Dergisi, Cilt:13, Sayı:I, 107-118.
• Enders, W. (1995). Applied Econometric Time Series. New York, Lowa State University.
• Gujarati, D. N. (2009). Temel Ekonometri. İstanbul, Literatür Yayıncılık.
• Erdem, C., Arslan, C. K., ve Erdem, M. S. (2005). Effects of Macroeconomics Cariables on Istanbul Stock Exchange Indexes. Applied Financial Economics, 987-994.
• Gay, R. D. (2008). Effect of Macroeconomic Variables On Stock Market Returns For Four Emerging Economies: Brazil, Russia, India and China. International Business and Economics Research Journal, 7(3), 1-8.
• Güler, S. ve Nalın, H. T. (2013). Petrol Fiyatlarının İMKB Endeksleri Üzerindeki Etkisi. AİBÜ-İİBF Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(2), 79-97.
• Karamustafa, O. ve Küçükkale, Y. (2002). Hisse Senedi Getirileri ve Makroekonomik Değişkenlerin Koentegrasyon ve Nedensellik İlişkileri. 6. Türkiye Finans Eğitimi Sempozyumu, Isparta.
• Park, J., ve Ratti, R. A. (2008). Oil Price Shocks and Stock Markets in The US and 13 European Countries. Energy Economics, 2587-2608., 30(5), 2587-2608.
• Phylaktis, K. ve Ravazzolo, F. (2005). Stock Prices and Exchange Rate Dynamics. Journal of International Money and Finance, 24, 1031-1053.
• Polat, F., Y. (2015), Döviz Kurları, Ülke Ekonomisi İçin Önemi ve Kur Savaşları. (Yüksek Lisan Tezi), Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Anabilim Dalı Çorum. Roll, R. (1992), “Industrial Structure and the Comparative Behaviour of International Stock Market Indices”, Journal of Finance, 47, 3-41.
• Sarıkovanlık, V.,Koy A., Akkaya M., Yıldırım H.H. ve Kantar L. (2019). Finans Biliminde Ekonometri Uygulamaları. Ankara, Seçkin Yayıncılık.
• Schwert, G.W. (1990). Stock Returns and Real Activity: A Century of Evidence. Journal of Finance, 45, 1237-1257.
• Telçeken, N. (2014). Volatilite Endeksleri, Önemi ve Türkiye Volatilite Endeksi. Ekonomi, Politika & Finans Araştırmaları Dergisi, 4(2): 204-228.
• Wolff, C.C.P. (1988). Exchange Rates, Innovations and Forecasting. Journal of International Money and Finance, 7, 49-61.
• Yoon, O. J. ve Kang, K. H. (2007). Volatility Spillovers in Korean Financial Markets. Bank of Korea Economic Papers, 88-106.