Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Çocuklarda Beslenme Aktivitesinin İncelenmesi

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 3, 232 - 242, 30.12.2019

Sinem Kars , Hatice Abaoğlu , Meral Huri

https://doi.org/10.21020/husbfd.650711

Öz

Amaç: Sağlıklı beslenme çocukların gelişimi için önemlidir. Sağlıksız beslenme
engelli çocuklarda sıklıkla görülmektedir. Özellikle otizm spektrum bozukluğu (OSB)
olan çocuklarda yemek yeme aktivitesinin sıklıkla etkilendiği belirtilmektedir.
Bu nedenle bu çalışmada OSB’li çocukların yeme davranışlarının incelenmesi
amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Çalışmada veri toplama aracı olarak
sosyodemografik bilgi formu, Otizm Öğün Davranışı Kısa Formu ve Duyu Profili
Oral Duyusal İşlem alt parametresi kullanıldı. Sosyodemografik bilgi formunda
ebeveyn yaşı, mesleği, eğitim düzeyi, aile yapısı, Engelli Sağlık Kurulu
Raporu’nda yer alan tanı(lar), yemek yeme davranışını etkileyebilecek diğer
faktörler (kabızlık, çiğneme-yutma problemi, vb.) ve ebeveyn tutumları
kaydedildi. Veriler frekans, yüzde, aritmetik ortalama ve standart sapma ile
verildi. Bulgular: OSB’li çocuklarda yemek çeşitliliğinde kısıtlılık
olduğu, oral duyusal işlemlemede zorluk yaşadıkları, yemek yeme saatlerinin
belli olmadığı, yemek yeme sırasında genellikle görsel uyaranların
kullanıldığı, ebeveynlerin çocuklarını bağımsız bir şekilde yemek yemesi için
teşvik etmediği, OSB’de uygulanan diyetler konusunda bilgi sahibi olduğu ve bu
diyetleri uygulamaya çalıştığı saptandı. Sonuç: OSB’li bireylerde yemek
yeme aktivitesinde problem olduğu, bu problemin ailenin yaşam kalitesine etki
edebileceği ve bu nedenle OSB’li bireylerle çalışan profesyonellerin gerekli durumlarda
gerekli yönlendirmeleri yapmasının önemli olduğunu ve ailelere çocuk beslenmesi
konusunda eğitim verilebileceğini düşünmekteyiz.

Anahtar Kelimeler

Otizm spektrum bozukluğu, ebeveyn davranışı, beslenme davranışı, ebeveyn davranışı, diyet, diyet

Investigation of Feeding Activities in Children with Autism Spectrum Disorders

Öz

Objectives: Healthy nutrition is important for the development of children.
Nutritional disorders are frequently seen in children with disabilities. It is
reported that eating activity is frequently affected especially in children
with autism spectrum disorder (ASD). Therefore, this study aimed to investigate
the eating behaviors of children with ASD and their parents’ attitude. Materials
and Methods: Sociodemographic information form, Brief Autism Mealtime
Behavior Inventory and Sensory Profile Oral Sensory Processing section were
used as data collection tools. Semi-structured interviews were conducted with
the parents about other factors (constipation, chewing-swallowing problem,
etc.) that might affect the child-feeding behavior. Data were given with
frequencies, percents, arithmetic means and standard deviations. Results: It
is found that children with ASD had limited food diversity (47.22%, n:17),
difficulty in oral sensory processing (63.88%, n:23), and uncertain meal times
(47.22%, n:17). The findings showed that parents generally used visual stimuli
during feeding time (50%, n:18), did not encourage their children to eat
independently (47.22%, n:17), had information about diets applied in ASD
(80.55%, n:29) and tried to apply these diets (30.55%, n:11). Conclusion: It
is thought that there is probably a problem in eating activity in children with
ASD and therefore it is important for professionals working with children with
ASD to make the necessary referrals.

Anahtar Kelimeler

Autism spectrum disorders, feeding behaviour, paternal behaviour, diet, diet

Kaynakça

• Aktitiz, S., Yalçın, E., & Göktaş, Z. (2019). Otizm spektrum bozuklukları tedavisinde beslenme yaklaşımları. Sağlık Akademisi Kastamonu, 4(2), 53-69.
• Bandini, L. G., Anderson, S. E., Curtin, C., Cermak, S., Whitney Evans, E., Scampini, R. ve diğerleri. (2010). Food selectivity in children with autism spectrum disorders and typically developing children. The Journal of Pediatrics, 157(2), 259-264. doi: 10.1016/j.jpeds.2010.02.013
• Beighley, J. S., Matson, J. L., Rieske, R. D., & Adams, H. L. (2013). Food selectivity in children with and without an autism spectrum disorder: Investigation of diagnosis and age. Research in Developmental Disabilities, 34(10), 3497-3503. doi: 10.1016/j.ridd.2013.07.026
• Bicer, A. H., & Alsaffar, A. A. (2013). Body mass index, dietary intake and feeding problems of Turkish children with autism spectrum disorder (ASD). Research in Developmental Disabilities, 34(11), 3978-3987. doi: 10.1016/j.ridd.2013.08.024
• Case-Smith, J., Weaver, L. L., & Fristad, M. A. (2015). A systematic review of sensory processing interventions for children with autism spectrum disorders. Autism, 19(2), 133-148. doi: 10.1177/1362361313517762
• Cermak, S. A., Curtin, C., & Bandini, L. G. (2010). Food selectivity and sensory sensitivity in children with autism spectrum disorders. American Dietetic Association, 110(2), 238-246. doi: 10.1016/j.jada.2009.10.032
• Curtiss, S. L., & Ebata, A. T. (2019). The nature of family meals: A new vision of families of children with autism. Journal of Autism and Developmental Disorders, 49(2), 441-452. doi: 10.1007/s10803-018-3720-9
• De Moor, J., Didden, R., & Korzilius, H. (2007). Behavioural treatment of severe food refusal in five toddlers with developmental disabilities. Child: Care, Health and Development, 33(6), 670-676. doi: 10.1111/j.1365-2214.2007.00734.x
• Dunn, W. (1999). Sensory Profile: User's Manual. San Antonio, TX: Psychological Corporation.
• Engel-Yeger, B., Hardal-Nasser, R., & Gal, E. (2016). The relationship between sensory processing disorders and eating problems among children with intellectual developmental deficits. British Journal of Occupational Therapy, 79(1), 17-25. doi: 10.1177/0308022615586418
• Girli, A., Özgönenel, S. Ö., Sarı, H. Y., & Ardahan, E. (2016). Otizmi olan çocukların beslenme durumunun değerlendirilmesi. Çocuk ve Medeniyet Dergisi, 1(1), 87-99.
• Kaleli, S., Kılıç, N., Balçin, D., Bingöllü, E., & Açıcı, N. (2017). Sakarya Özel Eğitim Kurumunda eğitim gören çocukların beslenme tarzında ebeveynlerin bilgi ve tutumlarının incelenmesi. Online Türk Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(2), 19-26.
• Kayihan, H., Akel, B. S., Salar, S., Huri, M., Karahan, S., Turker, D. ve diğerleri. (2015). Development of a Turkish version of the sensory profile: Translation, cross-cultural adaptation, and psychometric validation. Perceptual and Motor Skills, 120(3), 971-986. doi: 10.2466/08.27.PMS.120v17x8
• Kodak, T., & Piazza, C. C. (2008). Assessment and behaviroral treatment of feeding and sleeping disorders in children with autism spectrum disorders. Child and Adolescent Psychiatric Clinics of North America, 17(4), 887-905. doi: 10.1016/j.chc.2008.06.005
• Köksal Akyol, A., & Didin, E. (2019). Algısal Gelişim. İçinde A. Köksal Akyol (Ed.), Erken Çocukluk Döneminde Gelişim I (2. Baskı, pp. 298-318). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Köksal, G. (2008). Engellilerde beslenme. Ankara: TC Sağlık Bakanlığı, Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Beslenme ve Fiziksel Aktiviteler Daire Başkanlığı.
• Kral, T. V., Eriksen, W. T., Souders, M. C., & Pinto-Martin, J. A. (2013). Eating behaviors, diet quality, and gastrointestinal symptoms in children with autism spectrum disorders: A brief review. Journal of Pediatric Nursing, 28(6), 548-556. doi: 10.1016/j.pedn.2013.01.008
• Lukens, C. T., & Linscheid, T. R. (2008). Development and validation of an inventory to assess mealtime behavior problems in children with autism. Journal of Autism and Developmental Disorders, 38(2), 342-352. doi: 10.1007/s10803-007-0401-5
• Matson, J. L., & Fodstad, J. C. (2009). The treatment of food selectivity and other feeding problems in children with autism spectrum disorders. Research in Autism Spectrum Disorders, 3(2), 455-461. doi: 10.1016/j.rasd.2008.09.005
• Matson, J. L., Hattier, M. A., & Belva, B. (2012). Treating adaptive living skills of persons with autism using applied behavior analysis: A review. Research in Autism Spectrum Disorders, 6(1), 271-276. doi: 10.1016/j.rasd.2011.05.008
• Meral, B. F. (2017). Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklarda beslenme problemleri ve bilimsel dayanaklı davranışsal müdahaleler. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 18(03), 493-508. doi: 10.21565/ozelegitimdergisi.323301
• Meral, B. F., & Fidan, A. (2014a). Psychometric properties of the screening tool of feeding problems (STEP) in Turkish children with ASD. Research in Developmental Disabilities, 35(4), 908-916. doi: 10.1016/j.ridd.2014.01.008
• Meral, B. F., & Fidan, A. (2014b). A study on Turkish adaptation, validity and reliability of the Brief Autism Mealtime Behavior Inventory (BAMBI). Procedia-Social and Behavioral Sciences, 116, 403-408. doi: 10.1016/j.sbspro.2014.01.230
• Meral, B. F., & Fidan, A. (2015). Measuring the impact of feeding covariates on health-related quality of life in children with autism spectrum disorder. Research in Autism Spectrum Disorders, 10, 124-130. doi: 10.1016/j.rasd.2014.11.009
• Moh, T. A., & Magiati, I. (2012). Factors associated with parental stress and satisfaction during the process of diagnosis of children with autism spectrum disorders. Research in Autism Spectrum Disorders, 6(1), 293-303. doi: 10.1016/j.rasd.2011.05.011
• Noğay, N. H. (2012). Beslenmenin beyin gelişimi üzerindeki etkisi. Ejovoc (Electronic Journal of Vocational Colleges), 2(2), 42-45.
• Öz, N. S. (2019). Tipik gelişen ve otizm spektrum bozukluğu olan çocukların yeme davranışları ve ebeveynlerin yemek zamanı tutumlarının arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Posar, A., & Visconti, P. (2018). Sensory abnormalities in children with autism spectrum disorder. Jornal de Pediatria (Versão em Português), 94(4), 342-350. doi: 10.1016/j.jped.2017.08.008
• Prado, E., & Dewey, K. (2012). Nutrition and brain development in early life. A&T Technical Brief, 4, 1- 14.
• Schaaf, R. C., Toth-Cohen, S., Johnson, S. L., Outten, G., & Benevides, T. W. (2011). The everyday routines of families of children with autism: Examining the impact of sensory processing difficulties on the family. Autism, 15(3), 373-389. doi: 10.1177/1362361310386505
• Schreck, K. A., & Williams, K. (2006). Food preferences and factors influencing food selectivity for children with autism spectrum disorders. Research in Developmental Disabilities, 27(4), 353-363. doi:10.1016/j.ridd.2005.03.005
• Schreck, K. A., Williams, K., & Smith, A. F. (2004). A comparison of eating behaviors between children with and without autism. Journal of Autism and Developmental Disorders, 34(4), 433-438. doi: 10.1023/B:JADD.0000037419.78531.86
• Vissoker, R. E., Berger, D., Latzer, Y., & Gal, E. (2018). Food selectivity, gastrointestinal symptoms and urine organic acids in autism spectrum disorder: A pilot study. Current Nutrition & Food Science, 14(2), 171-179. doi: 10.2174/1573401313666170525133604