Onkoloji Hastalarının Kanser Türlerine Göre Yaşam Kalitesi, Kaygı ve Antropometrik Ölçümlerinin Değerlendirilmesi

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 3, 345 - 368, 31.12.2020

Gözde Özgün , Perim Fatma Türker Bektaş Kaya

https://doi.org/10.21020/husbfd.663720

Öz

Amaç: Bu çalışmanın amacı yetişkin onkoloji hastalarında kanser türlerine göre yaşam kalitesi, kaygı, depresyon ve bazı antropometrik ölçümlerin değerlendirilmesidir.
Gereç ve Yöntem: Çalışma 18-64 yaş arası 99 erkek, 102 kadın olmak üzere toplam 201 gönüllü onkoloji hastası ile gerçekleştirilmiştir. Hastaların sosyo-demografik özellikleri, hastalık ve antropometrik ölçümlere ilişkin bilgileri anket formuyla kaydedilmiştir. Hastaların yaşam kalitesi “Avrupa Kanser Tedavi ve Organizasyon Komitesi Yaşam Kalitesi Ölçeği’’ (EORTC QLQ-C30), anksiyete ve depresyon durumu “Hastane Anksiyete ve Depresyon Ölçeği’’ (HAD) kullanılarak değerlendirilmiştir.
Bulgular: GİS kanseri olan erkek hastalar GİS dışı kanser türlerine göre daha düşük vücut ağırlığı, BKİ, üst orta kol çevresi, bel ve kalça çevresi ile bel/kalça ve bel/boy oranı ortalamalarına sahiptir (p<0.05). Anksiyete riski bulunduranların %60.5’i kadın, %39.5’i erkektir. Depresyon riski bulunduranların ise %60.3’ü kadın, %39.7’si erkektir (p>0.05). Depresyon ve kaygı ile kanser türleri arasında önemli bir fark bulunmamıştır (p>0.05). Hastaların genel sağlık durumu puan ortalaması 53.7±21.9’dur. Fonksiyonel ölçeklerde en yüksek puanı bilişsel, en düşük puanı da sosyal fonksiyondan aldıkları saptanmıştır. Semptom ölçeğinde en yüksek puan ortalaması yorgunluk maddesinde görülürken en yoğun görülen dört semptom yorgunluk, mali sorunlar, uyku bozukluğu ve ağrı olarak saptanmıştır. Kadınlar erkeklere göre daha düşük fonksiyonel ölçek ve fiziksel fonksiyon ölçek puanlarına ve daha yüksek yorgunluk, bulantı kusma puanlarına sahiptir (p<0.05). Prostat kanseri hastaların baş-boyun, akciğer, meme kanseri ve diğer kanser türleri olan hastalara göre genel sağlık durumu/yaşam kalitesi puanları yüksektir (p<0.05).
Sonuç: Tedavi süreci hastaların beslenme durumunu, depresyon ve kaygı düzeyleri ile yaşam kalitelerini olumsuz etkilemektedir. Hastaların düzenli aralıklarla bu semptomları takip edilmeli gerektiğinde önlemler alınmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Kanser, yaşam kalitesi, kaygı, depresyon

Destekleyen Kurum

Başkent Üniversitesi

Proje Numarası

KA18/439

Assesment of Quality of Life, Anxiety and Anthropometric Measurements of Oncology Patients According to Cancer Types

Öz

Objectives: The aim of this study was to evaluate quality of life, anxiety, depression and some anthropometric measures in adult oncology patients according to cancer types.
Materials and Methods: This study conducted with total 201 volunteer oncology patients; 99 male and 102 female aged between 18-64 years. The information about socio-demographichs, medical status and antropometric measurements are collected via surveys. Quality of life of the patients, are evaulated with “ European Organization for the Research and Treatment of Cancer Quality of Life Questionnaire’’ (EORTC QLQ-C30), while anxiety and depression states are eavulated by “Hospital Anxiety And Depression Scale’’’’ (HADS).
Results: The male patients who has GIS cancer, have lower body weight, BMI, mid-upper arm circumferences, waists circumference, hips circumference, waist–hip ratio and waist-height ratio average than patients who has cancer apart from GIS (p<0.05). 60.5% of those who are at risk of anxiety are women and 39.5% are men. 60.3% of the patients at risk of depression were female and 39.7% were male (p> 0.05). There was no significant difference between depression and anxiety and cancer types (p> 0.05). The global health status point average for patients is 53.7±21.9. 9. It is stated that patients have highest point for cognitive function and have the lowest one for the social functions. The highest average point for the symptom scale is found that fatigue, while the most common ones are fatigue, financial issues, sleep disturbances and pain. Female patients have lower functional and pyhsical scale points and higher fatigue and nausea points (p<0.05) The patients who has prostate cancer have higher points in terms of global health status and quality of life when compared to head and neck cancer ,lung cancer,breast cancer and other types of cancers (p<0.05).
Conclusion: The treatment process affects nutritional status, depression, anxiety levels and quality of life of the patients. These symptoms should follow and necessary precautions should be taken.

Anahtar Kelimeler

Cancer, quality of life, anxiety, depression

Proje Numarası

KA18/439

Kaynakça

• Aapro, M., Arends, J., Bozzetti, F., Fearon, K., Grunberg, S. M., Herrstedt, J. ve diğerleri (2014). Early recognition of malnutrition and cachexia in the cancer patient: a position paper of a European School of Oncology Task Force. Annals of Oncology, 25(8), 1492-1499.
• Aaronson, N. K., Ahmedzai, S., Bergman, B., Bullinger, M., Cull, A., Duez, N. J. ve diğerleri. (1993). The European Organization for Research and Treatment of Cancer QLQ-C30: a quality-of-life instrument for use in international clinical trials in oncology. JNCI: Journal of the National Cancer Institute, 85(5), 365-376.
• Aktas, A., Walsh, D., Galang, M., O’Donoghue, N., Rybicki, L., Hullihen, B. ve diğerleri (2017). Underrecognition of malnutrition in advanced cancer: the role of the dietitian and clinical practice variations. American Journal of Hospice and Palliative Medicine, 34(6), 547-555
• Altıparmak, S., Fadıloğlu, Ç., Gürsoy, S. T., Altıparmak, O. (2011). Kemoterapi Tedavisi Alan Akciğer Kanserli Hastalarda Öz Bakım Gücü ve Yasam Kalitesi İlişkisi. Ege Tıp Dergisi, 50(2): 95-102.
• Andersen, B. L., DeRubeis, R. J., Berman, B. S., Gruman, J., Champion, V. L., Massie, M. J. ve diğerleri. (2014). Screening, assessment, and care of anxiety and depressive symptoms in adults with cancer: an American Society of Clinical Oncology guideline adaptation. Journal of Clinical Oncology, 32(15), 1605.
• Aydemir, Ö. (1997). Hastane anksiyete ve depresyon ölçeği Türkçe formunun geçerlilik ve güvenilirliği. Türk Psikiyatri Dergisi, 8, 187-280.
• Berard, R. M. (2001). Depression and anxiety in oncology: the psychiatrist's perspective. The Journal of Clinical Psychiatry, 62, 58-61.
• Bray, F., Ferlay, J., Soerjomataram, I., Siegel, R. L., Torre, L. A., & Jemal, A. (2018). Global cancer statistics 2018: GLOBOCAN estimates of incidence and mortality worldwide for 36 cancers in 185 countries. CA: a cancer journal for clinicians, 68(6), 394-424.
• Bressan, V., Bagnasco, A., Aleo, G., Catania, G., Zanini, M. P., Timmins, F. ve diğerleri. (2017). The life experience of nutrition impact symptoms during treatment for head and neck cancer patients: a systematic review and meta-synthesis. Supportive Care in Cancer, 25(5), 1699-1712.
• Capra, S., Ferguson, M., & Ried, K. (2001). Cancer: impact of nutrition intervention outcome—nutrition issues for patients. Nutrition, 17(9), 769-772.
• Carlson, L. E., Angen, M., Cullum, J., Goodey, E., Koopmans, J., Lamont, L. ve diğerleri. (2004). High levels of untreated distress and fatigue in cancer patients. British journal of cancer, 90(12), 2297.
• Cooper, G. M., & Hausman, R. E. (2000). The development and causes of cancer. The cell: A molecular approach, 725-766.
• Çalışkan, E., Gürhan, N., & Tekgündüz, A. İ. E. (2017) Hematolojik Kanserli Hastaların Anksiyete, Depresyon ve Distres Yaşama Durumları. Acta Oncologıca Turcıca, 50(3), 207-217.
• De Graeff, A., De Leeuw, J. R. J., Ros, W. J. G., Hordijk, G. J., Blijham, G. H., & Winnubst, J. A. M. (1999). A prospective study on quality of life of patients with cancer of the oral cavity or oropharynx treated with surgery with or without radiotherapy. Oral oncology, 35(1), 27-32.
• Ertem, G., Kalkım, A., Bulut, S., & Sevil, Ü. (2009). Radyoterapi alan hastaların evde bakım gereksinimleri ve yaşam kaliteleri. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 2(2), 3-12.
• Fayers, P. M., Aaronson, N. K., Bjordal, K., Groenvold, M., Curran, D., & Bottomley, A. (2001). The EORTC QLQ-C30 Scoring Manual. (3rd Edition) Published by: European Organisation for Research and Treatment of Cancer. Brussels.
• Ferlay, J., Soerjomataram, I., Dikshit, R., Eser, S., Mathers, C., Rebelo, M. ve diğerleri (2015). Cancer incidence and mortality worldwide: sources, methods and major patterns in GLOBOCAN 2012. International journal of cancer, 136(5), E359-E386.
• Filipović, B. F., Gajić, M., Milinić, N., Milovanović, B., Filipović, B. R., Cvetković, M. ve diğerleri. (2010). Comparison of two nutritional assessment methods in gastroenterology patients. World Journal of Gastroenterology: WJG, 16(16), 1999-2004.
• Guzelant, A., Goksel, T., Ozkok, S., Tasbakan, S., Aysan, T., & Bottomley, A. (2004). The European Organization for Research and Treatment of Cancer QLQ‐C30: an examination into the cultural validity and reliability of the Turkish version of the EORTC QLQ‐C30. European Journal of Cancer Care, 13(2), 135-144.
• Gültekin, M., & Boztaş, G. (2014). Türkiye kanser istatistikleri. Sağlık Bakanlığı, Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, 43.
• Gültekin, Z., Pinar, G., Pinar, T., Kiziltan, G., Doğan, N., Algier, L. ve diğerleri. (2008). Health-related quality of life and health care services expectations of the patients with lung cancer. International Journal of Hematology and Oncology, 28(4), 99-106.
• Hinz, A., Mehnert, A., Degi, C., Reissmann, D. R., Schotte, D., & Schulte, T. (2017). The relationship between global and specific components of quality of life, assessed with the EORTC QLQ‐C30 in a sample of 2019 cancer patients. European journal of cancer care, 26(2), e12416.
• Kramer, B., Wenzel, A., Boerger, M., Lippert, B., Feist, K., Petrasch, R. ve diğerleri. (2019). Long-Term Quality of Life and Nutritional Status of Patients with Head and Neck Cancer. Nutrition and cancer, 71(3), 424-437.
• Kushi, L. H., Doyle, C., McCullough, M., Rock, C. L., Demark‐Wahnefried, W., Bandera, E. V. ve diğerleri (2012) American Cancer Society 2010 Nutrition and Physical Activity Guidelines Advisory Committee. American Cancer Society Guidelines on nutrition and physical activity for cancer prevention: reducing the risk of cancer with healthy food choices and physical activity. CA: a cancer journal for clinicians, 62(1), 30-67.
• Kutlu, R., Çivi, S., Börüban, M. C., & Demir, A. (2011). Kanserli hastalarda depresyon ve yaşam kalitesini etkileyen faktörler. Selçuk Üniversitesi Tıp Dergisi, 27(3), 149-153.
• Pinar, G., Algier, L., Colak, M., & Ayhan, A. (2008). Quality of life in patients with gynecologic cancer. International Journal of Hematology and Oncology, 28(4), 141-149.
• Pinquart, M., & Duberstein, P. R. (2010). Depression and cancer mortality: a meta-analysis. Psychological medicine, 40(11), 1797-1810. Ravasco, P., Grillo, I. M., & Camilo, M. (2007). Cancer wasting and quality of life react to early individualized nutritional counselling!. Clinical Nutrition, 26(1), 7-15.
• Spiegel, D., & Giese-Davis, J. (2003). Depression and cancer: mechanisms and disease progression. Biological psychiatry, 54(3), 269-282. Su, M., Hua, X., Wang, J., Yao, N., Zhao, D., Liu, W. ve diğerleri. (2019). Health-related quality of life among cancer survivors in rural China. Quality of Life Research, 28(3), 695-702.
• Stepien, M., Chajes, V., & Romieu, I. (2016). The role of diet in cancer: the epidemiologic link. Salud publica de Mexico, 58, 261-273. Stratton, R. J., Green, C. J., & Elia, M. (2003). Disease-related malnutrition: an evidence-based approach to treatment. CABI Publishing, Wallingford Clinical Nutrition, 22(6), 585.
• Şahin Kaya, A. (2015). Farklı Beslenme Tarama Testleri Kullanılarak Ameliyat Öncesi Gastrointestinal Sistem Kanserli Hastaların Beslenme Durumunun Değerlendirilmesi.
• Tokgöz, G., Yaluğ, İ., Özdemir, S., Yazici, A., Uygun, K., & Aker, T. (2008). Kanser hastalarında majör depresyon yaygınlığı ve ilişkili etkenler. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 9, 59-66.
• Von Meyenfeldt, M. (2005). Cancer-associated malnutrition: an introduction. European Journal of Oncology Nursing, 9, S35-S38.
• World Health Organization QoL Group (1995). The World Health Organization quality of life assessment (WHOQOL): position paper from the World Health Organization. Social science & medicine, 41(10), 1403-1409.
• Zigmond, A. S., & Snaith, R. P. (1983). The hospital anxiety and depression scale. Acta psychiatrica scandinavica, 67(6), 361-370.