Doğum Ağrısına Kültürel Yaklaşım

Yıl 2015, 1. Uusal Sağlık Bilimleri Kongre Kitabı, - , 01.01.2015

Roghayyeh Sani

Öz

İnsanlık tarihi kadar eski olan ağrı terimi; mevcut doku yada potansiyel doku hasarı ile birlikte olan ya da böyle bir hasar süresince yaşanan duyusal ve emosyonel deneyim olarak tanımlanır. Latince poena (ceza, intikam, işkence) sözcüğüyle bağlantısı olan ağrı (pain), “hastalık, bedensel yaralanma veya organik bozukluğa bağlı rahatsızlık verici bir duygu” olarak tanımlanır. Ferrell-Torry ve Glick (1993)’in belirttiği gibi, Uluslararası Ağrı Araştırmaları Derneği (UAAD-IASP) ise ağrıyı, “belli bir bölgeden kaynaklanan, doku harabiyetine bağlı olan ya da olmayan, kişinin geçmişteki deneyimleriyle ilişkili, hoş olmayan emosyonel bir duyum” olarak tanımlamaktadır (Ferrell- Torry ve Glick, 1993). Ağrı algısı; çeşitli uyaranlar açısından basitçe tanımlanamamaktadır. Ağrı, büyük ölçüde kültürel öğrenmeye, durumun anlamın ve diğer bireysel faktörlere bağlı kişisel deneyimdir (Andrew ve Boyle, 2008)
Ağrıyı nörofizyolojik, biyokimyasal, psikolojik, etnik kültürel, dinsel, bilişsel, ruhsal ve çevresel durumlar etkileyebilir. Kültürel değerler ve inançlar, hastanın ağrıya yanıtlarını, hasta-hemşire ilişkilerini ve hemşirelerin ağrıya vereceği yanıtı da etkileyebilmektedir (Kuğuoğlu ve Eti- Aslan, 2006). Tarihsel süreçte insanlar kültürel alt yapılarının etkisiyle ağrıyı tanımlamak, açıklamak ve ondan kurtulmak için çeşitli yollara başvurmuşlardır. Ağrıyı kontrol etme de kültüre özgü öğrenilmiş davranışlar arasındadır (Fırat, Sü, ve Sevinç, 2009).
Doğum ağrılı bir deneyimdir. Doğum ağrısı, kadınların hayatındaki en ağrılı deneyim olarak ele alınabilir. Doğum ağrısı fizyolojik, psikososyal, kültürel ve çevresel faktörlerin etkileşimini içeren sübjektif bir deneyimdir. Fizyolojik faktörler doğum kanalına ait dokulara olan basınç ve dokuların gerilmesi ile ilgilidir. Psikososyal faktörler ise doğum sürecindeki korku, anksiyete ve onlarla baş etme yeteneği ile ilgilidir. Ayrıca kültürel değerler ve öğrenilmiş davranışlar da ağrıyı algılamayı ve ağrıya verilen cevabı etkilemektedir (Lowe 2002, Caton et al. 2002, Hodnett 2002, Leeman et al. 2003, Zwelling and Johnson 2006).

Anahtar Kelimeler

-

Kaynakça

• Taşkın L. Doğum ve kadın sağlığı hemşireliği, Sistem Ofset Matbaacılık, Ankara, 2003; 230-1.
• Andrews, M.M.,& Boyle J.S. (2008). Transcultural perspectives in childbearing, transcultural concepts in nursing care, (Fifth. Ed. pp. 85-115). London: Wolter Kluwer Health.
• Ferrell-Torry, A.T. & Glick, O.J. (1993). The use of therapeutic massage as a nursing intervention to modify anxiety and the perception of cancer pain, Cancer Nursing,16(2), 93-101.
• Kuğuoğlu S., & Eti-Aslan F. (2006). Ağrı, doğası ve kontrolü, ağrı algısını etkileyen faktörler. (pp. 51-59). İstanbul: Avrupa tıp kitapçılık ltd. şti.
• Fırat, H., Sü, S., & Sevinç, E.(2009). Ağrı ve kültür, Hemşirelik Ve Ebelikte Kültürlerarası Yaklaşım Sempozyumu (Sempozyum Kitabı). Çanakkale 9 – 11 Nisan, 129.
• Lowe, N.K. (2002). The nature of labor pain. American Journal of Obstetrics and Gynecology, 186(5 Suppl),16-24.
• Zwelling E., Johnson K (2006). How to implement complementary therapies for laboring women. MCN, American Journal of Maternal Child Nursing 31(6): 364-370.
• The CNM Data Group (1998). Midwifery Management of Pain in Labor. Journal of Nurse-Midwifery 43 (2): 77- 82.
• Murray SS, McKinney ES, Gorrie TM (2002). Foundations of Maternal – Newborn Nursing. Third Edition, W.B. Saunders Company, Philadelphia, Pennsylvania, 242- 394.
• Yıldırım G, Hotun Şahin N (2003). Doğum ağrısının kontrolünde hemşirelik yaklaşımı. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi 7 (1): 14-20
• Roberts CL, Raynes Greenow CH, Nassar N et al. (2004). Protocol for a randomised controlled trial of a decision aid for the management of pain in labor and childbirth.
• BMC Pregnancy and Childbirth 4 (1): 24.
• Simkin PP, O’Hara M (2002). Nonpharmacologic relief of pain during labor: systematic reviews of five methods.American Journal of Obstetrics and Gynecology 186 (5): 131-159.
• Taşçı-Duran E, Sevil Ü. Prenatal dönemdeki kadınların sağlık davranışlarının kültürel yaklaşımla irdelenmesi. Tez tanıtımı. Sosyoloji Derg. 2011;23-24:164-9.
• Taşçı-Duran E,& Ünsal-Atan, Ş. (2011). Kadınların sezaryen/vajinal doğuma ilişkin bakış açılarının kalitatif analizi. Genel Tıp Dergisi, 21(3), 83-88.
• Yıldız N.K. (2003). İlaçsız ağrı kontrol yöntemlerinden tens’in doğum ağrısını algılamaya etkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, M.Ü Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul,Türkiye.
• Mamuk R (2008). Vajinal doğumun ikinci aşamasında perineye sıcak uygulama yapmanın perine bütünlüğüne ve ağrıya etkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, M.Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, Türkiye
• Çokle KY (2010). Doğum eyleminde Sp6 noktasına uygulanan basının gebelerde algılanan doğum ağrısına ve doğum eyleminin süresine etkisi, Doktora Tezi, M.Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, Türkiye.
• Özkan Z (2012). Gebelerde uyku kalitesinin travay süresi ve doğum ağrısı üzerine etkisi, İstanbul Üniversitesi Doktora tezi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Sever N. (2011). Doğum ağrısının azaltılmasında trankütanöz elektriksel sinir uyarımı uygulamasının etkinliğinin değerlendirilmesi, GATA, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.