Okul Öncesi Dönem Çocuklarının "Engelli" Kavramına İlişkin Görüşleri

Yıl 2015, Uluslararası Katılımlı 3. Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Kongre Kitabı, - , 24.06.2015

Fatma Ünsal Büşra Şahan

Öz

Amaç: Araştırmanın amacı, 5 yaş çocuklarının “engelli” kavramına ilişkin görüşlerinin alınmasıdır.

Gereç ve Yöntem: Araştırmanın çalışma grubunu 2014-2015 eğitim öğretim yılında M.Ü. A.E.F. Prof. Dr. Ayla Oktay Okul Öncesi Uygulama Birimi’ne devam eden 5 yaş grubu 9’u kız, 9’u erkek; 18 çocuk oluşturmaktadır. Araştırma verileri araştırmacılar tarafından hazırlanan yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığıyla yapılan birebir görüşmelerle elde edilmiştir. Görüşmeler sırasında çocuklardan “engelli” kavramı ile ilgili resim yapmaları ve resimlerini anlatmaları istenmiştir.

Bulgular: Verilerin analizinde nitel araştırma yöntemlerinden betimsel analiz tekniği kullanılmıştır. Araştırma sonucunda çocukların bir çoğunun çevresinde engelli birey görmemesine rağmen engelli kavramını genellikle olumsuz bir şekilde ve fiziksel engel olarak algıladıkları bulgusuna ulaşılmıştır.

Sonuç:  Araştırma  bulguları  doğrultusunda  okul  öncesi  dönem  çocukları  ile engelli  kavramı  hakkında yapılacak çalışmaların artması ve bu sayede çocukların engelli bireylere ilişkin farkındalıklarının arttırılması önerilmektedir.

Anahtar kelimler: 5 yaş çocuklar, engelli kavramı

Anahtar Kelimeler

-

Kaynakça

• Battal, İ. (2007). Sınıf öğretmenlerinin ve branş öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimine ilişkin yeterliliklerinin değerlendirilmesi (Uşak ili örneği). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Uşak Üniversitesi.
• Bıyıklı. L. (1989). Bedensel özürlü çocukların benlik kavramı: aile kabul düzeyi açısından. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2010). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi, Ankara 2010.
• Çolak, A., Vuran, S. ve Uzuner, Y. (2013). Kaynaştırma uygulanan bir ilköğretim sınıfındaki sosyal yeterlik özelliklerinin betimlenmesi ve iyileştirilmesi çalışmaları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 14 (2) 33-49.
• Darıca, N. (1992). Özürlü çocukların eğitiminde entegrasyonun önemi. I. Ulusal Özel Eğitim
• Kongresi (ss. 183-185). İstanbul: Ya-PA Yayınları.
• Diamond, K., Hestenes, L. (1996). Preschool children’s conceptions of disabilities: The salience of disability in children’s ideas about others. Topics in Early Childhood Special Education, 16, 458-475.
• Diamond, K.E., Hestenes, E.S., Carpenter, E.S., & Innes, F. K. (1997). Relationships between enrollment in an inclusive class and preschool children’s ideas about people with disabilities. Topics in Early Childhood Special Education, 17(4), 520-537.
• EŞHİD, (2011) Türkiye’de Engellilere Yönelik Ayrımcılık Ve Hak İhlalleri İzleme Raporu, Eşhid
• Yayınları No: 2 Isbn 978-605-87314-1-7
• Kabasakal, Z.,Girli, A., Okun, B., Çelik, N. ve Vardarlı, G. (2008). Kaynaştırma öğrencileri, akran ilişkileri ve akran istismarı. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 169-176.
• Kaptan, S. (1991). Bilimsel araştırma ve istatistik teknikleri. Güef Yayınları, İstanbul
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Kırcaali-İftar, G. (1998). Özel gereksinimli bireyler ve özel eğitim, S. Eripek (Ed.), Özel Eğitim, (1-14) Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Kuş, E. (2003). Nicel-nitel araştırma teknikleri. sosyal bilimlerde araştırma teknikleri nicel mi? nitel mi?. Anı Yayıncılık, Ankara.
• Milli Eğitim İstatistikleri (2013-2014). Örgün Eğitim.Yayım Tarihi: 28 Mart 2014.
• Orel, A.,Zerey, Z. ve Töret, G. (2004). Sınıf öğretmeni adaylarının kaynaştırmaya yönelik tutumlarının incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5 (1), 23-33.
• Özel eğitim hizmetleri yönetmeliği (2006). Resmî Gazete. Yayım Tarihi: 31.05.2006. Sayısı: 26184
• Sachs, R. (2003). Integrating disability studies into existing curriculum. www.mc.cc.md.us/
• departments/dispsvc/diversity.htm adresinden elde edildi.
• Sucuoğlu, B. ve Özokçu, O. (2005). Kaynaştırma öğrencilerinin sosyal becerilerinin değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 6 (1), 41-57.
• Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenirlik ve geçerlilik. Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Trepanier-Street, M. & Romatowski, J. (1996). Young children’s attitudes toward the disabled: A
• classroom intervention using children’s literature. Early Childhood Education Journal, 24(1), 45-49.
• Van Hooser, K. N., (2009). An investigation of preschool-aged children’s perceptions of their peers with a disability. Graduate Theses and Dissertations. Paper 10972. http://lib.dr.iastate.edu/etd/10972
• Yılmaz, N. (2003). Türkiye’de Okul Öncesi Eğitimi. Gelişim ve Eğitimde Yeni Yaklaşımlar. İstanbul: Morpa Yayınları.
• Yurdugül, H. (2005). Ölçek geliştirme çalışmalarında kapsam geçerliği için kapsam geçerlik indekslerinin kullanılması. XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi
• –30 Eylül 2005, Denizli.