Aşamalı Tümce Geliştirme Uygulamalarının Otizmli Çocukların Cümle Gelişimine Etkisi: Vaka Çalışması

Yıl 2015, Uluslararası Katılımlı 3. Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Kongre Kitabı, - , 24.06.2015

Hazan Oğuz

Öz

Gelişmiş bir tümce, temel öğeler dışında yan öğeleri de içerir. Tümcede bulunan sözcük sayısına ek olarak yapısal açıdan da basit tümce yerine bileşik ya da sıralı tümceler daha gelişmiş olarak kabul edilir. Tümcelerin bu doğrultuda gelişimi, dil gelişiminin bir parçasıdır. İletişimde gelişmiş tümcelerin kullanılması, aktarılan gerçekliğe ilişkin çok boyutlu bilgi içerir. Bu vaka çalışmasının amacı aşamalı tümce geliştirme uygulamalarının otizm tanısı almış yedi yaş çocuğunun tümce gelişimine etkisini ortaya koymaktır. Araştırmanın uygulamaları üç seansı değerlendirme (ön değerlendirme, ara değerlendirme ve son değerlendirme), sekiz seansı uygulama olmak üzere toplamda on bir seans sürmüştür. Araştırmanın veri toplama aracı uzman görüşleri sonucunda geçerliliği ve güvenirliliği belirlenen 12 adet resimli karttan oluşmaktadır. Veriler kartlarda yer alan resimlerin katılımcı tarafından ifade edilmesi yoluyla ve gözlemler yoluyla toplanmıştır. Verilerin çözümlenmesi, katılımcının karttaki resme ilişkin kullandığı tümcede yer alan sözce ve biçim (morfem) sayısının hesaplanması yoluyla gerçekleştirilmiştir. Bulgular; araştırmada aşamalı tümce geliştirme uygulamaları ile otizm tanısı alan çocuğun süreç içinde sözcük ve morfem sayılarının arttığının ve kurdukları tümcelerin daha gelişmiş olmasını sağladığı sonucuna varılmıştır. Bu sonuçlar da, çocuğun aşamalı cümle geliştirme uygulamalarından faydalanarak, olumlu yönde bir gelişim gösterdiği ve yapılan çalışmanın etkili olduğunu ortaya çıkarmıştır.

Anahtar Sözcükler: Aşamalı tümce gelişimi, dil gelişimi, otizm.

Anahtar Kelimeler

-

Kaynakça

• Bartolucci, G., Pierce, S. J. ve Streiner, D. (1980). Crosssectional Studies of Grammatical Morphemes in
• Autistic and Mentally Retarded Children. Journal of Autism and Developmental Disorders, 10 (1),
• –50.
• Darıca, N., Abidoğlu, Ü., Gümüşçü, Ş, “Otizm ve Otistik Çocuklar”, Özgür Yayınları, 2. Baskı, İstanbul, 2000. Ege, P., Acarlar, F. Ve Güleryüz F. (1998). “Türkçe Kazanımda Yaş ve Ortalama Sözce Uzunluğunun İlişkisi”,
• Türk Psikoloji Dergisi, 13 (41), 19-31.
• Fromkin V., Rodman R ve Hyams N. (2003). An Itroduction To Language. USA: Thomsan Wadsworth. Haynes,W.O., oran,J. Ve indzola, H. (2006) Communication disorders in the classroom. (4th ed.). Jones and
• Barlett Publishers:Canada.
• Lovaas, I. O. (2005). Gelişimsel Yetersizliği Olan Çocuklara Öğretme Rehberi Ben Kitabı. İstanbul: Sistem
• Yayıncılık.
• Owens, R. (1999). Language Disorders. A Functioanal Approach to Assessment and Intervention. Ally&Bacon.
• Boston.USA.
• Pry, R., Petersen, A. F. ve Baghdadli, A. M. (2011). On General and Specific Markers of Lexical Development in
• Children with Autism from 5 to 8 Years of Age. Research in Autism Spectrum Disorders, 5 (3), 1243-1252. Sofu, H. Ve Fırat S., (2001). Otistik Çocuklarda Dil Gelişimi. Ekmekçi, Ö., Akıncı S.Z., Aslan N. ve Bulut, T’de
• (Haz.) XVI. Dilbilim Kurultayı Bildirileri. Adana: Çukurova Üniversitesi Vakfı.
• Tager-Flusberg, H., Calkins, S., Nolin, T., Baumberger, T., Anderson, M. Ve Chadwick-Dias, A. (1990).
• A Longitudinal Study of Language Acquisition in Autistic and Downs Syndrome Children, Journal of
• Autism and Developmental Disorder, 20, 1-21.
• Wagner, C. R. ve Nettelbladt, U. (2005). Tor: Case Study of A Boy with Autism Between The Age of Three and
• Eight. Child Language Teaching and Therapy, 21(2), 123–145.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2005). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.