İRAN’DA TÜRKÇENİN DÜNÜ VE BUGÜNÜ

Yıl 2015, Sayı: 2, 95 - 106, 01.02.2015

Fahri Temizyürek Emrah Boylu

Öz

İran coğrafyası tarihin her döneminde Türklerin yoğun olarak yaşadığı bir bölgedir. Günümüzde de İran, Türkiye’den sonra Türk nüfusunun en fazla olduğu bir ülkedir. Bu nedenle İran’da resmî dil olan Farsçadan sonra en çok konuşulan dil de Türkçedir. Fakat Türkçenin İran’daki durumuna baktığımız zaman özellikle Pehlevi Dönemi’nde ülke yönetimi açısından gerçekleştirilmesi önemli bir hedef haline gelen Farslaştırma gayreti, bölgede yasayan Türkler için kimliklerini yeniden düşünme ve rejime karşı ifade etme çabasına neden olmuştur. Bu nedenle İran’da yaşayan Türkler, İran rejiminin kendilerine ve ana dilleri olan Türkçeye karşı uyguladığı baskıcı politikalara karşı çeşitli yayın ve neşriyatlar yaparak tepkilerini ortaya koymuşlardır. Pehlevi rejiminden sonra İran İslam Cumhuriyeti’nin kurulması biraz olsun İran’da yaşayan Türkleri rahatlatmış ve bu dönemde de çeşitli yayın ve neşriyat yapmışlardır. Biz de bu çalışmamızda İran’da Pehlevi Dönemi’nden günümüze kadar Türkçenin durumunu ortaya koymaya çalıştık. Bu bağlamda İran’da Türkçenin durumuna yönelik yazılan makale ve kitaplar incelenmiş ve 1924’ten günümüze kadar İran’da Türkçenin durumu hakkında bilgi verilmiştir

Anahtar Kelimeler

İran, Türkçe öğretimi, Türkçe öğretimi tarihi, İran’da Türkçe öğretimi

The Past and the Present of Turkish in Iran

Öz

Iran geography has been one of the places where Turks lived with intense population in history. Today Iran, following Turkey, is the country which inhabits most Turkish population. For that reason, Turkish is the most widespread language in Iran, following the official language Persian. However, when we look into the position of Turkish in Iran, particularly in Pahlavi period, the attempts of “Persianization” by the government caused Turks to rethink their identities and express themselves against these attempts. Therefore, Turks in Iran have reacted to these oppressive policies by starting some publication activities. After Pahlavi regime, the foundation of The Islamic Republic of Iran relieved the Turks in the least and they have had the opportunity to prepare some publications. In this paper, the status of Turkish in Iran is asserted starting from Pahlavi regime up to the present. In this context, the articles and books on Turkish in Iran have been analyzed and the status of Turkish in Iran has been enlightened from the year 1924 up to today

Anahtar Kelimeler

Iran, teaching Turkish, the history of teaching Turkish, teaching