TÜRK ATASÖZLERİNİN TÜRKİYE’DEKİ BİLİMSEL ETİK EKSİKLİĞİNDEKİ YERİ

Yıl 2018, Sayı: 4, 59 - 71, 16.10.2018

Tarık Demir

Öz

Kültür etkileşimsel süreçler sonucunda
sürekliliğini sağlayan devingen bir yapıdır. Dil, düşünceleri, düşünceler
davranışları, davranışlar toplumu ve kültürü etkiler. Atasözleri dil ve
kültürün kesişim alanlarından biridir. Atasözleri toplumsal deneyimlerin en
yoğun ifade aracıdır. Toplumsal hafızayı koruduğu gibi bireylerin eğitiminde de
önemli bir yere sahiptir. Ancak olumsuz öğretili atasözleri bireyi dolayısıyla
toplumu olumsuz da etkileyebilir. Yanlış davranışları meşrulaştıran bazı
atasözleri toplumun her kesiminden insanı etkilediği gibi bilimle uğraşan
kişileri de etkileyebilecek güce sahiptir. Bilimsel etik eksikliğindeki
etmenlerden birinin de toplumsal öğretiler yani atasözlerinin olabileceği
düşünülmektedir.

Bu çalışmanın
amacı kültür ve davranış arasındaki etkileşime atasözleri ve bilimsel etik
arasındaki ilişki üzerinden değinmektir. Çalışma kapsamında Türk dilinde
bulunan ve toplumda sıklıkla kullanılan bazı olumsuz öğretili atasözleri
belirlenerek bunların bilimsel etik anlayışını zedelemeye ne derece müsait
olduğuna dikkat çekilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Atasözü, bilim, etik, kültür, ahlak, dil

Kaynakça

• Akarsu, B. (1984). Wilhelm Von Humboldt’da Dil-Kültür Bağlantısı. İstanbul: Remzi Kitabevi Yayınları.
• Akçakaya, Ü. (2015, 04 Mart). Düşüncelerinize Dikkat Edin Kaderiniz Olur. 23.05.2018 tarihinde http://blog.milliyet.com.tr/dusuncelerinize-dikkat-edin-kaderiniz-olur/Blog/?BlogNo=491745 adresinden erişildi.
• Aksan, D. (2007). Her Yönüyle Dil Ana Çizgileriyle Dilbilim. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Aksoy, Ö. (1995). Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü. Ankara: İnkılâp Yayınevi.
• Büyüköztürk, Ş. (2013). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Çoştu, Y. (2009). Toplumsallaşma Kavramı Üzerine Sosyolojik Bir Değerlendirme. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, IX, 3, 117-138. 02.01.2018 tarihinde http://ktp.isam.org.tr/pdfdrg/D03296/2009_3/2009_3_COSTUY.pdf adresinden erişildi.
• Gezon, L. ve Kottak, C. (2016). Kültür. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Haviland, W. (2008). Kültürel Antropoloji. İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Humboldt, W. (1908). Gesammelte Schriften, Berlin: Bd. 7, 2.
• İnam, A. (2004). Bilim, Sanat ve Felsefe Dili Olarak Türkçe. Dil ve Dilimiz Türkçe Sempozyumu, 13-14 Kasım 2003, içinde (ss. 104-107). Ankara: Ankara Üniversitesi TÖMER Yayınları. İnci, O. (2009). Bilimsel Yayın Etiği İlkeleri, Yanıltmalar Yanıltmaları Önlemeye Yönelik Öneriler. Sağlık Bilimlerinde Süreli Yayıncılık, 69-90.
• Korkmaz, Z. (2007). Gramer Terimleri Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Köksal, A. (2004). Bilimsel ve Sanatsal Yaratıcılık İçin Anadilinin Önemi. Dil ve Dilimiz Türkçe Sempozyumu, 13-14 Kasım 2003, içinde (s. 56). Ankara: Ankara Üniversitesi TÖMER Yayınları.
• O’brien, J. (2011). The Production of Reality: Essays and Readings on Social Interaction, United States of America. 02.01.2018 tarihinde https://books.google.com.tr/books?hl=tr&lr=&id=8FKzamiVX4sC&oi=fnd&pg=PA126&dq=Charles+Cooley+&ots=13GSXZny7B&sig=tzOEmAeIA3mWrD8WvDRuGQWN7Jk&redir_esc=y#v=onepage&q=Charles%20Cooley&f=false adresinden erişildi.
• Özkan, B. ve Gündoğdu, A. E. (2011). Toplumsal Cinsiyet Bağlamında Türkçede Atasözleri ve Deyimler, Turkish Studies, 6/3, 113-114.
• Pala, İ. (2012). Sözün Özünden Dünden Bugüne Atasözleri. İstanbul: Kapı Yayınları.
• TDK (Türk Dil Kurumu). 23.10.2017 tarihinde http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_atasozleri&view=atasozleri adresinden erişildi.
• TDK (Türk Dil Kurumu). 23.10.2017 tarihinde http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK.GTS.59ee5d6e9b2f27.11089329 adresinden erişildi.
• Topaloğlu, A. (1989). Dil Bilgisi Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Ötüken Yayınevi.
• Toprak, Z. (2017). Türkiye’de Akademik Yazı. Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 34(2).
• TÜBİTAK (Türkiye Bilimsel ve Teknoloji Araştırma Merkezi). 23.10.2017 tarihinde http://journals.tubitak.gov.tr/genel/brosur.pdf adresinden erişildi.
• Uzbay, İ. Z. (2006). Bilimsel Araştırma Etiği. Sağlık Bilimlerinde Süreli Yayıncılık, 19-26. Ankara: TÜBİTAK Matbaası.
• Weisgerber, L. (1950). Die Sprache unter den Kraeften des menschlichen Daseins, Düseldorf. 02.01.2018 tarihinde https://books.google.com.tr/books?id=oJDtIToTmcAC&pg=PA2178&lpg=PA2178&dq=WE%C4%B0SGERBER+Leo,+Die+Sprache+unter+den+Kraeften+des+menschlichen+Daseins,+D%C3%BCseldorf+1950.&source=bl&ots=5hFmXYfBmx&sig=n1fNFy7QMff20VlAILR5oQQ4NKo&hl=tr&sa=X&ved=0ahUKEwjPzYvy-qXaAhUEQZoKHTMgBtAQ6AEIMDAB#v=onepage&q&f=false adresinden erişildi.