Kuruluşundan 1938 Yılına Kadar İzmir Arkeoloji Müzesi

Yıl 2022, Cilt: 8 Sayı: 17, 15 - 40, 30.12.2022

Süleyman Özkan Özkan

Öz

İzmir Arkeoloji Müzesi 1927 yılında kurulmuş olup bugün itibariyle Türkiye'nin en büyük ve eser çeşitliliği açısından tanınmış zengin müzelerimizdendir. Koleksiyonun oluşumunda Osmanlı Döneminde yapılmış kazılar önemli bir yere sahiptir. Önceleri okullardaki eserler ile kazı yerleri ve Ege bölgesinde bulunanların toplanması ile başlanmıştır. Daha sonra yeni yapılan kazılardan eserler gelmiştir. Efes, Manisa, Bergama, Tire müzelerinin kurulmasıyla müzeye gelen eserler azalsa da İzmir ilinde yapılmakta olan kazılarla koleksiyon büyümektedir. Makalemizde müzenin koleksiyonun gelişimini 1938 yılına kadar anlatmaya çalıştık.

Anahtar Kelimeler

İzmir Arkeoloji Müzesi, Sanat Galerisi, arkeolojik kazılar, Aziz Ogan, Selahattin Kantar

Kaynakça

• Akurgal 1945 Ekrem Akurgal, “İzmir ve Dolaylarındaki EskiEserler Hakkında Bir Not”, Arkeoloji Araştırmaları , Ankara, s.1-40.
• Arık 1953 Remzi Oğuz Arık, Türk Müzeciliğine Bir Bakış , İstanbul MEB Yayını.
• Arıkan 2006 Zeki Arıkan, “Felix Sartiaux ve Ömer Özyiğit’in FoçaKazıları”, Toplumsal Tarih 152, 2006, s.74-77.
• Armağan 1946 Vahit Armağan, Manisa Arkeoloji Müzesi Kılavuzu , İstanbul CHP Manisa Halkevi yayını no.14.
• Conze 1898 Al eksander Conze, “Kaiserlich Ottomanischen Museum in Pergamon”, Archäologischer Anzeiger 1898, s.221-223.
• Dedeoğlu 1993 Jale (Öz) Dedeoğlu, İzmir Arkeoloji Müzesi , İstanbul A Turizm Yayınları.
• Dr. Rifat Osman 1989 Dr. Rifat Osman, Edirne Sarayı , Yayınlayan ; Ord. Prof. Dr. Süheyl Ünver, Ankara: TTK Yay. VII. Dizi, Sayı 30 (2. baskı).
• Dugas 1910 Charles Dugas, “Sarcophages de Clazomène”, Bulletin de Correspondance Hellénique 34, s. 469-477.
• Evren 2000 Adil Evren, Efes Müzesi’ndeki Karya Bölgesi Kapları , İzmir (Efes 2000 Vakfı).
• Evren 2017 Adil Evren, Tire Müzesi’nden Seçme Eserler , İzmir(Tire Belediyesi Kültür Yayınları 16).
• Gerçek 1999 Ferruh Gerçek, Türk Müzeciliği , Ankara, T.C. KültürBakanlığı Yayınları No. 2327.
• Goldmann 1923 Hatty Goldmann, “Excavation s of the Fogg Museum at Colophon”, American Journal of Archaeology , 27, s. 67-68.
• Göçmengil 2022 Gönenç Göçmengil, “Anadolu’nun Keşfi”, Atlas sayı346, s. 83 -94.
• Gür 2021 Barış Gür, Smyrna’dan Batı Dünyasına; DünyaMüzelerinin Oluşumunda İzmir’in Arkeolojik Mirası , İstanbul, Arkeoloji veSanat Yayınları IGSK 1-2.
• Helmut Engelmann – Reinhold Merkelbach , DieInschriften von Erythrai und Klazomenai , Bonn 1972-1973. (Inschriften Griechischen Städte aus Kleinasien Band 1 -2).
• IGSK 23-24 Georg Petzl, Die Inschriften von Smyrna , Bonn 1972, 1987, 1990 (Inschriften Griechischen Städte aus Kleinasien Band 23, 24/1 -2).
• İstatistik 1944-45 Milli Eğitim İstatistikleri 1944-1945, Ankara1947, s.96- 97 (TÜİK web sayfasından alınmıştı şimdi yok).
• Koşay vd. 2013 Hamit Zübeyr Koşay, M.E. Zarif Orgun, Sadi Bayram, Erdoğan Tan, Osmanlı İmparatorluğu ve Türkiye Cumhuriyeti Çağlarında Türk Kazı Tarihi, (6 cilt) Ankara TTK Yay.
• Kurt 2015 Selvihan Kurt, The Founding of the İzmir Museum: A Preliminary Narrative Based on Aziz Ogan’s Archive, İstanbul Boğaziçi Üniversitesi SBE Yüksek Lisans Tezi.
• Madran 2009 Burçak Madran, “II. Meşrutiyet’in Toplumsal Müzeleri”, II. Meşrutiyeti Yeniden Düşünmek (Derleyen; Ferdan Ergut) İstanbul, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, s. 181-202.
• Mansel 1948 Arif Müfit Mansel, Türkiye’nin Arkeoloji, Epigrafi ve Tarihi Coğrafyası İçin Bibliografya, Ankara (TTK Yay. XII-1).
• Mendel 1909 Gustave Mendel, “Catalogue des monuments grecs, romains et byzantins du Musée Impérial Ottoman de Brousse”, Bulletin de Correspondance Hellénique. 33, s. 245-435;
• Merrillees 2017 Robert S. Merrillees, “Cypriote antiquities in Late Ottoman Istanbul and Smyrna II: Cypriote antiquities in the Greek Evangelical School Museum and their Trading in Late Ottoman Smyrna (Modern İzmir)”, Cahiers du Centre d’Études Chypriotes 47, s.121-164.
• Miltner ve Kantar 1934 Franz Miltner – Selahattin Kantar, “İzmir’de Roma Devrine Ait Forumda Yapılan Hafriyata Ait Rapor”, TTAED 2, s.219-242.
• Ogan 1938 A. Ogan, “Asar-ı Atika Nizamnamesi ve 1874’den itibaren resmî ruhsat ile yapılan hafriyat”, Yeni Türk, 64, s. 97-103; 65, s.145-158; 66, s.196-207; 67, s.241-252; 68, s. 289-294.
• Ogan 1944 Aziz Ogan, “İzmir Asarı Atika Müzesi Nasıl Kuruldu, Nasıl İnkişaf Etti”, Tarihten Sesler, 20-21, s. 6-10.
• Önder 1982 Mehmet Önder, “Konya Müzeleri”, Müze Özel Sayısı, Konya.
• Özet 2002 M. Aykut Özet (Proje Danışmanı), Türkiye Müzeleri, Ankara.
• Özkan 2019 Süleyman Özkan, Osmanlı Devleti’nde Arkeolojik Kazılar ve Müzecilik, İzmir.
• Öztoprak vd. 2014 İzzet Öztoprak, C. Güler, M. Karataş, G. Şahin, Cumhuriyet’in XV. Yılında Türkiye, 4.Cilt, Ankara; Atatürk Araştırma Merkezi.
• Radt 2010 Wolfgang Radt, “Türk Kültür Politikaları ve TürkAlman İşbirliği Örneği Olarak Bergama Müzesi”, Cumhuriyet Döneminde Geçmişe Bakış Açıları; Klasik ve Bizans Dönemleri, İstanbul, s. 195-219 (Koç Üniv. Yay.)
• Serçe 2002 Erkan Serçe, “İzmir ve Havalisi Âsar-ı Atika Muhibleri Cemiyeti ve İzmir Arkeoloji Müzesi’nin Kuruluşu”, İzmir Kent Kültürü Dergisi 5, 318-328.
• Sezer 2013 S. Sezin Sezer, İzmir Arkeoloji Müzesi Deposundan Heykeltıraşlık Eserleri, İstanbul Ege Yayınları.
• Sezer 2019 S. Sezin Sezer, Smyrna Antik Kenti Heykeltıraşlık Eserleri, İstanbul Ege Yayınları.
• Shaw 2004 Wendy M. K. Shaw, Osmanlı Müzeciliği: Müzeler, Arkeoloji ve Tarihin Görselleştirilmesi, (Çev. Esin Soğancılar) İstanbul, İletişim Yayınları.
• Smyrna/İzmir Smyrna/İzmir; Fransız Koleksiyonları Işığında Bir Kent’in Portresi, İzmir 2006.
• Şapolyo 1936 Enver Behnan Şapolyo, Müzeler Tarihi, İstanbul Remzi Kitapevi. Topal 2010 Efes Müzesi (Selçuk), Önsöz Cengiz Topal.
• Tunç 1972 Sevil Tunç, La Musée Archéologique d’İzmir (Guide), İzmir Tutsak 1996.
• Sadiye Tutsak, İzmir’de Eğitim ve Eğitimciler (1850- 1950), İzmir Ege Üniversitesi SBE Doktora Tezi Uçan 2015.
• Yunus Emre Uçan, “İngiltere Himayesinde Bir Eğitim Müessesesi: İzmir Evangelik Rum Okulu”, The Journal of Academic Social Science Studies 36, s.429-447.
• Uras 1944 Muzaffer Uras, “İzmir Müzesi’nin Kuruluş Tarihçesi İçin Notlar”, Fikirler 276-277, s.13-14, 278-279, s. 13-14.
• Yegül 2010 Fikret K. Yegül, “Akademik Dünyasının Ulvi Salonlarından Anadolu’nun Tozlu tepelerine: Barış ve Savaş Döneminde Birinci Sardis Ekspedisyonu (1909-1926) ve Howard Crosby Butler”, Cumhuriyet Döneminde Geçmişe Bakış Açıları; Klasik ve Bizans Dönemleri, İstanbul, s. 75-125 (Koç Üniv. Yay.)