DEVLET TERÖRİZMİ BAĞLAMINDA TARİHSEL VAKALARIN İÇ VE DIŞ ETKİLERİNİN ANALİZİ: BM GÜVENLİK KONSEYİ ÜYELERİ ÖRNEĞİ

Yıl 2021, Cilt: 13 Sayı: 4, 955 - 980, 01.10.2021

Muhammed Ali Yetgin , Mithat Baştuğ

Öz

İnsan hayatının bir parçası olan terör, bugün ulus devletlerin şekillenmesinde, siyasi, sosyal, ekonomik ve kültürel olarak etkilenmelerine ve ulus devletlerin politikalarına bir araç olan parametre olarak literatürde yerini almıştır. Geçmişten günümüze uluslararası sistemde başat aktör olan devletler terörü kendi iç ve dış politikalarının şekillenmesinde kullanmakta, gelişen kitle iletişim araçlarının yönlendirilmesi ile halka karşı korku ve panik oluşturabilmektedirler. Küresel sistemde etkili olan ulus devletler, terör ile mücadeleden devlet terörizmine geçiş yapmış, bu geçiş için Birleşmiş Milletler gibi organlar kullanılmıştır. Bu durum devletleri acımasız bir terör örgütüne çevirmektedir. Devlet terörizmi, hükümetler tarafından gerçekleştirilen terör eylemleri veya kurulu bir devlet hükümeti tarafından doğrudan yürütülen veya teşvik edilen ve finanse edilen terör eylemleri olarak tanımlanmıştır. Ayrıca bir hükümet tarafından kendi halkına karşı veya uluslararası terörizmi desteklemek için gerçekleştirilen terörizm olarak da tanımlanmıştır. Devlet terörü, silahlı bir çatışma dışında bireylere veya gruplara karşı siyasi veya ideolojik veya dini olarak ilham alan şiddet eylemlerini içermesi bakımından devlet dışı terörizme benzemektedir. Temel fark, devletin ajanlarının şiddeti yürütmesidir. Bu çalışmanın amacı, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi üyesi Amerika Birleşik Devletleri, Çin Halk Cumhuriyeti, İngiltere, Fransa ve Rusya bağlamında devlet terörü kavramının incelenmesi ve kavramın vaka analizleri ile ortaya çıkarılmasıdır. Çalışmada ele alınan devletler nezdinde tarihsel olarak devlet terörü olarak nitelendirdiğimiz vakaların dünü, bugünü ve yarını ele alınmıştır. Bu çalışmadaki araştırmalar tematik içerik analiz yöntemi ile incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Terör, Devlet Terörü, Terörizm

Kaynakça

• Akifoğlu, V. (2019). Fransa'nın Doğu Akdeniz ve Kuzey Afrika politikası (18. yüzyılın ikinci yarısı) (Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Altun, F. M. Çeçen Sorunu ve Rusya’nın Terörle Mücadele Politikaları, s. 1-14.
• Antić, M. (2009). Iraq War (2003-): Was It Morally Justified? Politička misao, 46(01), 88-113.
• Aydın, M. ve Açıkmeşe, S. A. (2015). İslam Örneğinde Küreselleşen Dünyada Kimliğe Dayalı Güvenlik Tehditleri. Uluslararası İlişkilerde Çatışmadan Güvenliğe (2.Baskı) içinde (s. 117-130). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Blakeley, R. (2007). Bringing The State Back İnto Terrorism Studies. European Political Science, 6(3), 228-235.
• Boggs, C., Pollard, T. (2006). Hollywood and the Spectacle of Terrorism. New Political Science, 28 (3), 335-351.
• Bucak, S. (2015). Hindistan Sih Radikalizmi ve Khalistan Zindabad Gücü (Khalistan Zindabad Force- KZF). İ. Çiftçi ve B. Sevinç (Ed.), Uzakdoğu’dan Güney Asya’ya Şiddet ve Terörizm içinde (s. 233-254). Ankara: Karınca Yayınları.
• Buzan, B. (2015). Askeri Güvenliğin Değişen Gündemi. Uluslararası İlişkilerde Çatışmadan Güvenliğe (2.Baskı) içinde (s. 323-334). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Callaway, R. L. and Harrelson-Stephens, J. (2006). Toward a Theory Of Terrorism: Human Security as a Determinant of Terrorism. Studies in Conflict & Terrorism, 29(8), 773-796.
• Carey, J. W. (2011). American Journalism On, Before And After September 11. B. Zelizer and S. Allan (ed.). Journalism after September 11, (pp.85-103). London and New York: Routledge.
• Dağcı, K. ve Keskin, M. (2013). Çin’in Doğu Türkistan Politikası ve Azınlık Hakları Bağlamında Hak İhlalleri. Barış Araştırmaları ve Çatışma Çözümleri Dergisi, 1(2), 11-29.
• Doğan, F. (2017). Çin’in Hegemonik Yükselişi Pax Americana’dan Pax Sinica’ya, Ankara: Orion Kitabevi.
• Dugin, A. (2016). Rus Jeopolitiği Avrasyacı Yaklaşım. İstanbul: Küre Yayınları.
• Ellman, M. (2007). Stalin and the Soviet Famine Of 1932–33 Revisited. Europe-Asia Studies, 59(4), 663-693.
• Fahmy, S. (2010). Contrasting Visual Frames Of Our Times: A Framing Analysis Of English-And Arabic-Language Press Coverage Of War And Terrorism. International Communication Gazette, 72(8), 695-717.
• Falk, R. (2015). Terör ve Devlet Terörizmi Çağında Savaş ve Barış. Uluslararası İlişkilerde Çatışmadan Güvenliğe (2.Baskı) içinde (s. 90-97). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Falk, R. (2002) Ending the death dance. The Nation 29 April, 11–13.
• Fırat, M. (2009). Soğuk Savaş Sonrasında Fransa’nın Dış Politikası. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 64(01), 115-163.
• Gökgöz, T. (2017). Cezayir Kültürel Yaşamında Önemli Bir Âlim: ‘Abdulhamid B. Badis. Al-Farabi. International Journal on Social Sciences, 178-189.
• Imıl, M. (2020). Terörizm ve Bir Meşruiyet Aracı Olarak Din. M. Imıl (ed.), Yeni Nesil Terörizm içinde (s. 135-160). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Kaplan, J. (2016). Waves of political terrorism. In Oxford Research Encyclopedia of Politics, pp. 1-24. doi:10.1093/acrefore/9780190228637.013.24.
• Karagöl, E. T. (2017). Modern İpek Yolu Projesi. Seta Perspektif, 174, 1-7.
• Kedikli, U. (2013). Uluslararası Terörizm ve Devlet Sorumluluğu. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Keskin, F. (2006). İnsancıl Müdahale: 1999 Kosova ve 2003 Irak Sonrası Durum. Uluslararası İlişkiler Dergisi, 3(12), 49-70.
• Köksoy, F. (2019). Çin Halk Cumhuriyeti Merkezli Tayvan, Tibet ve Doğu Türkistan Sorununun Amerika-Çin İlişkilerine Yansıması. Ege Stratejik Araştırmalar Dergisi, 10(2), 83-103.
• Kwan, M. P. (2008). From Oral Histories To Visual Narratives: Re-Presenting The Post-September 11 Experiences Of The Muslim Women in the USA. Social & Cultural Geography, 9(6), 653-669.
• Королев, А. А. (2008). Террор и терроризм в психологическом и идеологическом измерении: история и современность. Московский гуманитарный университет, pp. 1-50.
• Lal, V. (2007). Rwanda and the Desperation of France. Economic and Political Weekly, 42(6), 480.
• Männik, E. (2009). Terrorism: Its Past, Present And Future Prospects. KVÜÕA toimetised, (12), 151-171.
• Nairn, Tom; James, Paul (2005). Global Matrix: Nationalism, Globalism and State-Terrorism. London and New York: Pluto Press.
• Nam, M. (2013). İşgalden İstiklale Cezayir. Tarih Dergisi, (55), 155-187.
• Öncü, Ç. (2019). Kuzey İrlanda Sorunu: Etnik Milliyetçilik Ve Kimlik (Master's thesis, İnönü Üniversitesi).
• Örnek, S. (2012). On bir Eylül Olayları ve Afganistan Operasyonu. Yalova Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 1(1), 107-134.
• Özpek, B. B. (2012). En Uzun On Yıl: 11 Eylül Sonrası Ortadoğu. Ortadoğu Etütleri, 3(2), 183-216.
• Öztürk, G. A. (2013). Uluslararası Çatışma Bölgeleri: Doğu Türkistan ve İnsan Hakları İhlalleri. Barış Araştırmaları ve Çatışma Çözümleri Dergisi, 1(1), s. 67-77.
• Pillar, P. (2001) Terrorism and US Foreign Policy. New York: Columbia University Press.
• Rapoport, D. C. (2002). The Four Waves of Rebel Terror and September. Anthropoetics, 8(1), pp. 1-11.
• Riegler, T. (2010). Through the Lenses of Hollywood: Depictions of Terrorism in American Movies. Perspectives on Terrorism, 4(2), 35-45.
• Rosen, J. (2011). September 11 in the Mind Of American Journalism. Zelizer and S. Allan (ed.). Journalism after September 11, (pp. 35-43). London and New York: Routledge.
• Saraçlı, M. (2007). Uluslararası Hukukta Terörizm. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 11(1), 1049-1078.
• Sarıkoyuncu Değerli, E. (2008). İngiltere’nin Doğu (Şark) Politikası (1882-1914). Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E‐Dergisi, Sayı 14
• Schmid, Alex P. (2011). The Definition of Terrorism. The Routledge Handbook of Terrorism Research. Routledge. p. 39. ISBN 978-0-203-82873-1.
• Serbyn, R. (2009). Lemkin on Genocide of Nations. Journal of International Criminal Justice, 7(1), 123-130.
• Stark, R. (2010). Holodomor, Famine in Ukraine 1932-1933: A Crime against Humanity or Genocide? Irish Journal of Applied Social Studies, 10(1), 20-30.
• Sonia, L. (2009). Code de l’indigénat Textes de loi pour les inégalités de droit. ASJP,3(2), p. 45-59.
• Şahin, İ. ve Kula, S. (2015). Hindistan’da Ayrılıkçı Bir Sikh Hareketi: Babbar Khalsa. İ. Çiftçi ve B. Sevinç (Ed.), Uzakdoğu’dan Güney Asya’ya Şiddet ve Terörizm içinde (s. 255-284). Ankara: Karınca Yayınları.
• Şöhret, M. (2013). Etno-Dinsel Milliyetçilik Bağlamında İrlanda Sorunu. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 2(4), 39-76. Tecer, Ö. Ç. (2014). Jeopolitik ve Tarihsel Bir Rekabet Sahası Olarak Ukrayna ve Dış Politika Parametreleri. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(4), 97-125.
• Traverso, E. (2009). Geçmişi Kullanma Kılavuzu. İstanbul: Versus Kitap.
• Werth, N. (2008). The Great Ukrainian Famine of 1932-33. Online Encyclopedia of Mass Violence, 1917-1922.
• White, G. M. (2004). National Subjects: September 11 and Pearl Harbor. American Ethnologist, 31(3), 293-310.
• Williamson, Myra (2009). Terrorism, war and international law: the legality of the use of force against Afghanistan in 2001. Ashgate Publishing. p. 38. ISBN 978-0-7546-7403-0.
• Yalçınkaya, H. (2015). Savaşlarda Asker-Medya İlişkilerinin Geldiği Son Aşama: İliştirilmiş Gazetecilik. Uluslararası İlişkilerde Çatışmadan Güvenliğe (2.Baskı) içinde (s. 131-150). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Yetgin, M. A. (2021). Çin İstihbarat Örgütünün Stratejik Analizi. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Zhurzhenko, T. (2011). Capital of Despair Holodomor Memory and Political Conflicts in Kharkiv after the Orange Revolution. East European Politics and Societies, 25(03), 597-639.
• ELEKTRONİK KAYNAKLAR URL-1https://www.trthaber.com/haber/dunya/irlandalilar-atalarinin-kaderini-degistiren-osmanli-sultanini-unutmadi-461149.html (Erişim Tarihi: 05.05.2021)
• URL-2https://www.trthaber.com/haber/dunya/koklu-gecmis-kangrenlesmis-sorunlar-rusya-ukrayna-iliskileri-568611.html (Erişim Tarihi: 05.05.2021)
• URL-3 https://www.un.org/en/about-us/history-of-the-un (Erişim Tarihi: 05.05.2021)
• URL-4https://www.hurriyet.com.tr/dunya/irak-savasinin-iki-yillik-bilancosu-agir-305097#:~:text=ABD'nin%2020%20Mart%202003,ise%2017%2D19%20bin%20500 (Erişim Tarihi: 05.05.2021)
• URL-5https://www.hurriyet.com.tr/dunya/monicayi-unutturan-patlama-39032646 (Erişim Tarihi: 05.05.2021)
• URL-6https://tr.euronews.com/2019/07/10/22-ulkeden-cine-dogu-turkistan-tepkisi-kitlesel-gozaltilar-derhal-durdur-uygurlar-serbest (Erişim Tarihi: 05.05.2021)
• URL-7https://www.hurriyet.com.tr/gundem/abd-destroyerine-intihar-saldirisi-39189137 (Eriş. Tarihi: 05.05.2021)
• URL-8 Fransa Mali'de teröristlere hava saldırısı düzenlediğini açıkladı, köylüler düğüne ateş açıldı dedi. (06.01.2021, Euronews). https://tr.euronews.com/2021/01/06/fransa-mali-de-teroristlere-hava-sald-r-s-duzenledigini-ac-klad-koyluler-dugune-ates-ac-ld, [Erişim Tarihi: 09.06.2021].
• URL-9 Ruanda Soykırımı’nda 100 günde 800 bin kişi hayatını kaybetti. (30.03.2018, Anadolu Ajansı). https://www.aa.com.tr/tr/dunya/ruanda-soykiriminda-100-gunde-800-bin-kisi-hayatini-kaybetti/1104089, [Erişim Tarihi: 09.06.2021].