ZORUNLU GÖÇ: BAĞIMLILIK AÇISINDAN RİSKLİ BİR SÜREÇ

Yıl 2022, Cilt: 14 Sayı: 1, 1 - 14, 17.01.2022

Meltem Güler , Dilara Demircan

Öz

Bu çalışmada zorunlu göç eden bireylerin yeni yaşam yerlerinde bağımlılık davranışı geliştirmesine neden olabilecek etmenler alan yazın ışığında değerlendirilmiştir. Bağımlılık, kişiyi ve hayatını ele geçiren, sosyal ağında bulunan diğerlerine de yansıyan bireysel ve toplumsal bir sorundur. Bağımlılığın nedenleri alan yazında genetik, biyolojik, psikolojik ve sosyal-kültürel çerçevede ele alınırken göç ve bağımlılık arasındaki ilişkiyi ele alan çalışmalarda bağımlılık davranışının gelişmesi açısından zorunlu göç ve sonuçları bir neden olarak gösterilmektedir. Bireyin kendi isteği dışında yaşadığı bir süreç olarak zorunlu göç belirsizlik, kaygı ve yalnızlık gibi sorunlara neden olmaktadır. Bireylerin bu süreçte maruz kaldığı travmatik deneyimler ve ruhsal bozukluklar, kültürel uyum güçlükleri ve sosyo-ekonomik etmenler bağımlılık açısından birer risk etmenidir. Bu çalışma ile zorunlu göçe maruz kalmış bireyin bağımlılık nedenleri bağımlılık ve göç arasındaki ilişkileri araştıran çalışmalar derlenerek incelenecektir. Alan yazın taramasında zorunlu göç süreci ile ilgili yapılan çalışmaların çoğunlukla ruh sağlığı sorunlarını ele aldığı, bağımlılık davranışını araştıran çalışmaların daha az olduğu görülmüştür. Bu çalışma, gelecekte bağımlılık üzerine yapılacak çalışmalarda zorunlu göç eden bireylerin bağımlılık davranışı göstermesinde etkili olan etmenlerin daha ayrıntılı incelenmesine ve bu konuda daha kesin sonuçlara ulaşılmasına yardımcı olacaktır. Aynı zamanda da zorunlu göç eden bireyler arasında bağımlılık için önleme faaliyetlerinin oluşturulmasına ışık tutacaktır.

Anahtar Kelimeler

Bağımlılık, Zorunlu Göç, Kültürel Uyum, Ruhsal Sorunlar, Travma.

Kaynakça

• Akıncı, B., Nergiz, A. ve Gedik, E. (2015). Uyum Süreci Üzerine Bir Değerlendirme: Göç ve Toplumsal Kabul. Göç Araştırmaları Dergisi, (2), 58-83.
• Aksoy, Z. (2012). Uluslararası Göç ve Kültürlerarası İletişim. Journal of International Social Research, 5(20).
• Alpak, G., Unal, A., Bulbul, F., Sagaltici, E., Bez, Y., Altindag, A., Dalkılıc, A. ve Savas, H. A. (2015). Post-traumatic Stress Disorder Among Syrian Refugees in Turkey: A Cross-sectional Study. International Journal of Psychiatry in Clinical Practice, 19(1), 45-50.
• Arslan, M. M., Zeren, C., Çelikel, A., Ortanca, I. ve Demirkıran, S. (2015). Increased Drug Seizures in Hatay, Turkey Related to Civil War in Syria. International Journal of Drug Policy, 26(1), 116-118.
• Başoğlu, M., Livanou, M., Crnobarić, C., Frančišković, T., Suljić, E., Đurić, D. ve Vranešić, M. (2005). Psychiatric and Cognitive Effects of War in Former Yugoslavia: Association of Lack of Redress for Trauma and Posttraumatic Stress Reactions. Jama, 294(5), 580-590.
• Bierut, L. J., Dinwiddie, S. H., Begleiter, H., Crowe, R. R., Hesselbrock, V., Nurnberger, J. I., ... ve Reich, T. (1998). Familial Transmission of Substance Dependence: Alcohol, Marijuana, Cocaine, and Habitual Smoking: A Report from the Collaborative Study on the Genetics of Alcoholism. Archives of General Psychiatry, 55(11), 982-988.
• Berry, J. W. (1997). Immigration, acculturation, and adaptation. Applied Psychology, 46(1), 5-34.
• Bogic, M., Ajdukovic, D., Bremner, S., Franciskovic, T., Galeazzi, G. M., Kucukalic, A.,... ve Wang, D. (2012). Factors Associated With Mental Disorders in Long-settled War Refugees: Refugees from the Former Yugoslavia in Germany, Italy and the UK. The British Journal of Psychiatry, 200(3), 216-223.
• Brune, M., Haasen, C., Yagdiran, O. ve Bustos, E. (2003). Treatment of Drug Addiction in Traumatised Refugees. European Addiction Research, 9(3), 144-146.
• Castles, S. (2003). Towards a Sociology of Forced Migration and Social Transformation. Sociology, 37(1), 13-34.
• Cheng, A. T. A., ve Chang, J. C. (1999). Mental Health Aspects of Culture and Migration. Current Opinion in Psychiatry, 12(2), 217-222.
• Çetin-Şeker, B., Dinç, M., Işık, S. ve Ögel, K. (2019). Bağımlı Olgularda Ruhsal Travma Görülme Sıklığı ve Görünümü. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 6(2), 315-336.
• D'avanzo, C. E. (1997). Southeast Asians: Asian-Pacific Americans at Risk for Substance Misuse. Substance Use & Misuse, 32(7-8), 829-848.
• Ehntholt, K. A. ve Yule, W. (2006). Practitioner Review: Assessment and Treatment of Refugee Children and Adolescents Who Have Experienced War‐related Trauma. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 47(12), 1197-1210.
• Enoch, M. A., White, K. V., Harris, C. R., Rohrbaugh, J. W. ve Goldman, D. (2002). The Relationship Between Two Intermediate Phenotypes for Alcoholism: Low Voltage Alpha EEG and Low P300 ERP Amplitude. Journal of Studies on Alcohol, 63(5), 509- 517.
• Ezard, N. (2012). Substance Use Among Populations Displaced by Conflict: A Literature Review. Disasters, 36(3), 533-557.
• Ezard, N., Oppenheimer, E., Burton, A., Schilperoord, M., Macdonald, D., Adelekan, M., ... ve van Ommeren, M. (2011). Six Rapid Assessments of Alcohol and Other Substance Use in Populations Displaced by Conflict. Conflict and Health, 5(1), 1-15.
• Fazel, M., Wheeler, J. ve Danesh, J. (2005). Prevalence of Serious Mental Disorder in 7000 Refugees Resettled in Western Countries: A Systematic Review. The Lancet, 365(9467), 1309-1314.
• Gainsbury, S. M. (2017). Cultural Competence in the Treatment of Addictions: Theory, Practice and Evidence. Clinical Psychology & Psychotherapy, 24(4), 987-1001.
• Giacco, D., Laxhman, N. ve Priebe, S. (2018). Prevalence of and Risk Factors for Mental Disorders in Refugees. Seminars in Cell & Developmental Biology içinde (77, 144-152). Academic Press.
• Gil-Rivas, V., Prause, J. ve Grella, C. E. (2009). Substance Use After Residential Treatment Among Individuals With Co-occurring Disorders: The Role of Anxiety/Depressive Symptoms and Trauma Exposure. Psychology of Addictive Behaviors, 23(2), 303.
• Güllüpınar, F. (2012). Göç Olgusunun Ekonomi-politiği ve Uluslararası Göç Kuramları Üzerine Bir Değerlendirme. Yalova Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(4), 53-85.
• Hammersley, R. (2014). Constraint Theory: A Cognitive, Motivational Theory of Dependence. Addiction Research & Theory, 22(1), 1-14.
• Heit, H. A. (2003). Addiction, Physical Dependence, and Tolerance: Precise Definitions to Help Clinicians Evaluate and Treat Chronic Pain Patients. Journal of Pain & Palliative Care Pharmacotherapy, 17(1), 15-29.
• Horyniak, D., Melo, J. S., Farrell, R. M., Ojeda, V. D. ve Strathdee, S. A. (2016). Epidemiology of Substance Use Among Forced Migrants: a Global Systematic Review. PLoS one, 11(7), e0159134.
• International Organisation for Migration (2004). Glossary on Migration. Geneva, Switzerland: International Organisation for Migration.
• Johnson, T. P. (1996). Alcohol and Drug Use Among Displaced Persons: An Overview. Substance Use & Misuse, 31(13), 1853-1889.
• Karriker-Jaffe, K. J. (2011). Areas of Disadvantage: A Systematic Review of Effects of Area‐level Socioeconomic Status on Substance Use Outcomes. Drug and Alcohol Review, 30(1), 84-95.
• Kozarić-Kovacić, D., Ljubin, T. ve Grappe, M. (2000). Comorbidity of Posttraumatic Stress Disorder and Alcohol Dependence in Displaced Persons. Croatian Medical Journal, 41(2), 173-178.
• Kural, S., Evren, E. C. ve Can, S. (2004). Alkol ve Madde Bağımlılarında Travma Sonrası Stres Bozukluğunun Sosyodemografik ve Klinik Özellikler ile İlişkisi. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni, 14(1), 1-8.
• Leshner, A. I. (1997). Addiction is a Brain Disease, and It Matters. Science, 278(5335), 45-47.
• Liang, W., Chikritzhs, T. ve Lenton, S. (2011). Affective Disorders and Anxiety Disorders Predict the Risk of Drug Harmful Use and Dependence. Addiction, 106(6), 1126-1134.
• Mark, T. L., Woody, G. E., Juday, T. ve Kleber, H. D. (2001). The Economic Costs of Heroin Addiction in the United States. Drug and Alcohol Dependence, 61(2), 195-206.
• Marlatt, G. A., Baer, J. S., Donovan, D. M. ve Kivlahan, D. R. (1988). Addictive Behaviors: Etiology and Treatment. Annual Review of Psychology, 39(1), 223-252.
• Marshall, G. N., Schell, T. L., Elliott, M. N., Berthold, S. M. ve Chun, C. A. (2005). Mental Health of Cambodian Refugees 2 Decades After Resettlement in the United States. Jama, 294(5), 571-579. Matusow, H. ve Rosenblum, A. (2013). The Most Critical Unresolved Issue Associated With Psychoanalytic Theories of Addiction: Can the Talking Cure Tell Us Anything About Substance Use and Misuse? Substance Use & Misuse, 48(3), 239-247.
• Mowafi, H. (2011). Conflict, Displacement and Health in the Middle East. Global Public Health, 6(5), 472-487.
• Nagoshi, J., Nagoshi, C., Small, E., Okumu, M., Marsiglia, F. F., Dustman, P. ve Than, K. C. (2018). Families Preparing a New Generation: Adaptation of an Adolescent Substance Use Intervention for Burmese Refugee Families. Journal of the Society for Social Work and Research, 9(4), 615-635.
• Ögel, K. (2017). Bağımlılık ve Tedavisi Temel Kitabı. İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık.
• Ögel K. (2010). Sigara, Alkol ve Madde Kullanım bozuklukları: Tanı, Tedavi ve Önleme. İstanbul: Yeniden Yayınları.
• Porter, M. ve Haslam, N. (2005). Predisplacement and Postdisplacement Factors Associated with Mental Health of Refugees and Internally Displaced Persons: A Meta-analysis. Jama, 294(5), 602-612.
• Posselt, M., Galletly, C., de Crespigny, C. ve Procter, N. (2014). Mental Health and Drug and Alcohol Comorbidity in Young People of Refugee Background: A Review of the Literature. Mental Health and Substance Use, 7(1), 19-30.
• Priebe, S., Gavrilovic, J. J., Bremner, S., Ajdukovic, D., Franciskovic, T., Galeazzi, G. M., ... ve Schützwohl, M. (2013). Psychological Symptoms as Long-term Consequences of War Experiences. Psychopathology, 46(1), 45-54.
• Schuckit, M. A. (2006). Comorbidity Between Substance Use Disorders and Psychiatric Conditions. Addiction, 101, 76-88.
• Steel, Z., Chey, T., Silove, D., Marnane, C., Bryant, R. A. ve Van Ommeren, M. (2009). Association of Torture and Other Potentially Traumatic Events With Mental Health Outcomes Among Populations Exposed to Mass Conflict and Displacement: A Systematic Review and Meta-analysis. Jama, 302(5), 537-549.
• Steel, Z., Silove, D., Phan, T. ve Bauman, A. (2002). Long-term Effect of Psychological Trauma on the Mental Health of Vietnamese Refugees Resettled in Australia: A Population Based Study. The Lancet, 360(9339), 1056-1062.
• Stewart, S. H. (1996). Alcohol Abuse in Individuals Exposed to Trauma: A Critical Review. Psychological Bulletin, 120(1), 83.
• Strassels, S. (2009). Economic Burden of Prescription Opioid Misuse and Abuse. Journal of Managed Care Pharmacy, 15(7), 556-562.
• Swendsen, J., Conway, K. P., Degenhardt, L., Glantz, M., Jin, R., Merikangas, K. R., ... ve Kessler, R. C. (2010). Mental Disorders as Risk Factors for Substance Use, Abuse and Dependence: Results From the 10‐year Follow‐up of the National Comorbidity Survey. Addiction, 105(6), 1117-1128.
• Şahin, C. (2001). Yurt Dışı Göçün Bireyin Psikolojik Sağlığı Üzerindeki Etkisine İlişkin Kuramsal Bir İnceleme. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(2), 57-67.
• Şaşman-Kayli, D. S., Altıntoprak, A. E., Çelikay, H., Korkmaz, Y. B. ve Kabakçı, D. (2017). Madde Bağımlılığı Nedeniyle Denetimli Serbestlik Tedavisine Yönlendirilen Bireylerde Madde Kullanım Örüntüsü ile Göç Arasındaki İlişki. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 17(5), 376-384.
• Tosun, M. (2008). Türkiye’de Sık Karşılaşılan Psikiyatrik Hastalıklar, İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri 201 Sempozyum Dizisi; 62: 201-220.
• Tuzcu, A. ve Bademli, K. (2014). Göçün Psiko-sosyal Boyutu. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 6(1), 56-66.
• Uğurlu, T. T., Şengül, C. B. ve Şengül, C. (2012). Bağımlılık Psikofarmakolojisi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 4(1), 37-50. van de Wijngaart, G. F. (1997). Drug Problems Among Immigrants and Refugees in the Netherlands and the Dutch Health Care and Treatment System. Substance Use & Misuse, 32(7-8), 909-938.
• Walker D. M. ve Nestler E. J. (2018). Neuroepigenetics and Addiction. Handbook of Clinical Neurology. 148, 747-765.
• Wang, J. C., Kapoor, M. ve Goate, A. M. (2012). The Genetics of Substance Dependence. Annual Review of Genomics and Human Genetics, 13, 241-261. Weaver, H. ve Roberts, B. (2010). Drinking and Displacement: A Systematic Review of the Influence of Forced Displacement on Harmful Alcohol Use. Substance Use & Misuse, 45(13), 2340-2355.
• Yee, B. W. ve Thu, N. D. (1987). Correlates of Drug Use and Abuse Among Indochinese Refugees: Mental Health Implications. Journal of Psychoactive Drugs, 19(1), 77-83.
• ELEKTRONİK KAYNAKLAR URL-1 https://www.unhcr.org/statistics/unhcrstats/5d08d7ee7/unhcr-global-trends (Erişim Tarihi: 10.06.2019)