DİJİTAL DÖNÜŞÜM SONRASI GAZETECİLİKTE YAŞANAN YENİLİKÇİ İKİLEMİ ÜZERİNE AMPİRİK BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 2, 134 - 153, 01.05.2024

Selahattin Bölükbaşı

https://doi.org/10.5281/zenodo.10980533

Öz

Elastik bulut, büyük veri, yapay zekâ ve nesnelerin interneti teknolojilerinin birbirleriyle kesişmeleri sonucu oluşan dijital dönüşüm, endüstri dünyasında yeni bir dönem başlatmıştır. 4. Endüstri Devrimi olarak da nitelendirilen dijital dönüşüm, tüm sektörleri etkilediği gibi gazetecilik pratiklerinde de önemli yeniliklere sebep olmuştur. Dijitalleşen medya kuruluşlarında geleneksel gazetecilik çalışmalarının yanında internet gazeteciliği, veri gazeteciliği, robot gazeteciliği, immersive gazetecilik, drone gazeteciliği, video oyun gazeteciliği ve podcast gazeteciliği gibi yeni yönelimler oluşmuştur. Gazetecilikteki bu yeni yönelimlerin aktör ağ kuramı ve eşik bekçiliği bağlamında incelenmiş olduğu bu çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden yarı yapılandırılmış derinlemesine görüşme metodu kullanılarak rastgele örneklem yöntemiyle seçilmiş 3 gazeteciyle mülakat yapılmıştır. Bu çalışmanın amacı dijital dönüşüm sonrası değişen gazetecilik pratiklerindeki farklılıkları öğrenmek ve yenilikçi ikileminin medya sektörünü ne derece etkilediğini tespit etmektir. Farklı ajanslara bağlı gazetelerde çalışan iki gazeteci ve bir de yerel gazeteciyle gerçekleştirilmiş olan yarı yapılandırılmış derinlemesine görüşmelerden elde edilen verilere göre dijital dönüşüm sonrası özellikle Covid 19 pandemisi sürecinde gazetecilik pratiklerinde çok önemli değişimler yaşandığı ve bu değişimlerin pandemi sürecinden sonra da devam ettirildiği tespit edilmiştir. Ayrıca dijitalleşme konusunda geç kalan gazetelerde yıkıcı bir evrimin yaşanmamış olduğu ancak bu kuruluşların, dijitalleşme süreçlerini daha hızlı tamamlayıp sosyal mecraları da aktif kullanmakta olan kuruluşların gerisinde kaldıkları ve zamanla yok oldukları saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

: Dijital Dönüşüm, Yenilikçinin İkilemi, Robot Gazeteciliği, Veri Gazeteciliği, Immersive Gazeteciliği

AN EMPIRICAL RESEARCH ON THE INNOVATION DILEMMA IN JOURNALISM AFTER DIGITAL TRANSFORMATION

Öz

Digital transformation, resulting from the intersection of elastic cloud, big data, artificial intelligence, and internet of things technologies, has started a new era in the industrial world. Digital transformation, also described as the 4th Industrial Revolution, has affected all sectors, and has also caused significant innovations in journalism practices. In addition to traditional journalism studies in digitalized media organizations, new trends such as internet journalism, robot journalism, immersive journalism, drone journalism, video game journalism and podcast journalism have emerged. In this study, where these new trends in journalism were examined in the context of actor network theory and gatekeeping, interviews were conducted with 3 journalists selected by random sampling method, using the semi-structured in-depth interview method, one of the qualitative research methods. The aim of this study is to learn the differences in changing journalism practices after digital transformation and to determine to what extent the innovation dilemma affects the media sector. According to the data obtained from semi-structured in-depth interviews conducted with two journalists working in newspapers affiliated with different agencies and a local journalist, it was determined that there were significant changes in journalism practices after digital transformation, especially during the Covid 19 pandemic process. In addition, it has been determined that there has not been a destructive evolution in newspapers that were late in digitalization, but that these organizations fell behind organizations that completed their digitalization processes faster and actively used social media and disappeared over time.

Anahtar Kelimeler

Digital Transformation, Innovator’s Dilemma, Robot Journalism, Data Journalism, Immersive Journalism

Kaynakça

• Akçay, E., & Tosyalı, H. (2022). Drone Gazeteciliği. S. Özay, & S. Bayrakcı (Dü) içinde, Dijital Çağda Uzman Gazetecilik (s. 51-69). Çizgi Kitabevi.
• Akt.Uslu, F., & Demir, E. (2023). Nitel Bir Veri Toplama Tekniği: Derinlemesine Görüşme. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 40(1), 289-299.
• Akyazı, A. (2018). Gazetecilikte Dijitalleşme ve Haber Süreçlerine Yansıması: Robot Gazeteciler. O. Uçak (Dü.). içinde Eğitim Yayınevi.
• Baltacı, A. (2019). Nitel Araştırma Süreci: Nitel Bir Araştırma Nasıl Yapılır? Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 368-388.
• Bayrak, T. (2022). Video Oyun Gazeteciliği. S. Özay, & S. Bayrakcı (Dü) içinde, Dijital Çağda Uzman Gazetecilik. Çizgi Kitabevi.
• Bayraktutan, G. (2021). Veri Gazeteciliği ve Demokrasi. A. Zinderen (Dü.) içinde, Veri Gazeteciliği (s. 113-124). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Bilmez, A. (2022). Yurttaş Gazeteciliği Kavramı, Özellikleri ve Tarihsel Gelişimi. E. Davulcu (Dü.) içinde, Yurttaş Gazeteciliği. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Bradshaw, P. (2019). Wiki Gazetecilik. S. Allan , & E. Thorsen (Dü) içinde, Yurttaş Gazetecilik Küresel Perspektifler. Epsilon Yayınevi.
• Davulcu, E. (2022). E. Davulcu (Dü.) içinde, Yurttaş Gazeteciliği. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Demir, Z. (2022). Kamusal Alan ve Yurttaş Gazeteciliği. E. Davulcu. Yurttaş Gazeteciliği. E. Davulcu (Dü.) içinde, Yurttaş Gazeteciliği. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Demirel, S. (2021). Haber İçin Veri Görselleştirirken Nelere Dikkat Edilmeli. A. Zinderen (Dü.) içinde, Veri Gazeteciliği (s. 75-90).
• Erkmen, Ö. (2021). Araştırmacı Veri Gazeteciliği: Yöntemler, Kaynaklar ve Araçlar. A. Zinderen (Dü.) içinde, Veri Gazeteciliği (s. 55-71).
• Güngör, N. (2019:). İletişime Giriş. Siyasal Kitabevi.
• Güngör, N. (2020). İletişim: Kuramlar ve Yaklaşımlar. Siyasal Kitabevi.
• Ünalan, D. (2020). Gazatecilikte Sanal Gerçeklik Uygulamaları-Immersive Gazetecilik. S. Gezgin , & H. Çiftçi (Dü) içinde, İletişimde Seçme Konular. Iksad Yayınevi. https://iksadyayinevi.com/wp-content/uploads/2020/06/%C4%B0LET%C4%B0%C5%9E%C4%B0MDE-SE%C3%87ME-KONULAR-1-2.pdf adresinden alındı
• İrvan, s. (2024, Mart 2). Bak-Geç Gazeteciliği. suleymanirvan.blogspot: https://suleymanirvan.blogspot.com/search/label/bak-geç%20gazeteciliği adresinden alındı
• İrvan, S. (2024, Haziran 3). Prof. Dr. Süleyman İrvan: ‘Tanık haberciliği’ tehdit değil fırsat. Birgün Gazetesi: https://www.birgun.net/haber/prof-dr-suleyman-irvan-tanik-haberciligi-tehdit-degil-firsat-218224#google_vignette adresinden alındı
• İyigüngör, T. (2022). Sanal Gerçeklik ve Haberi Hissetmek: İmmersive Gazetecilik. S. Özay, & S. Bayrakcı (Dü) içinde, Dijital Çağda Uzman Gazetecilik.
• Küçükvardar, M. (2022). İşbirlikçi Gazetecilik. S. Özay, & S. Bayrakcı (Dü) içinde, Dijital Çağda Uzman Gazetecilik. Çizgi Kitabevi.
• Kaya, Z. (2022). Ajans Haberciliği. S. Özay , & S. Bayrakcı (Dü) içinde, Dijital Çağda Uzman Gazetecilik (Cilt 1, s. 36-37). Çizgi Kitabevi.
• Livberber, T. (2022). Gazetecilikte Üçüncü Göz: Drone Gazeteciliği. Gazi Kitabevi.
• Olcay, S. (2018). Sağlık İletişiminde Dijital Veri Haberciliği. O. Uçak (Dü.) içinde, Dijital Medya ve Gazetecilik (s. 128-129). Eğitim Yayınevi.
• Özçetin, B. (2019). Kitle İletişim Kuramları: Kavramlar, Okullar, Modeller. İletişim Yayınları.
• Öztermiyeci, M. (2017, Haziran 3). İnternet Gazeteciliği Geleneksel Gazeteciliğe Karşı. Türk Dünyası Araştırmaları, 116(228), 171-190.
• Semiz Türkoğlu, H., & Ağca, M. E. (2021). Dijital Dönüşümle Radyoda Podcast İçeriklerin Üretilmesi ve İncelenmesi: ‘Ntv Radyo’ Örneği. Selçuk İletişim Dergisi, 14(4), 1673-1695.
• Siebel, T. M. (2022). Dijital Dönüşüm. İstanbul:. Paloma Yayınevi.
• Stroryshot. (2024, Şubat 29). Clayton Christensen: https://www.getstoryshots.com/tr/books/the-innovators-dilemma-summary/ adresinden alındı
• Toad. (2024, Mart 2). Halileksi.net- Sosyal Paylaşım Ağlarında Konum Belirleme Ölçeği.: https://toad.halileksi.net/sites/default/files/pdf/sosyal-paylasim-aglarinda-konum-belirleme-olcegi-toad.pdf adresinden alındı
• Yaylagül, L. (2019). Kitle İletişim Kuramları. Dipnot Yayınları.
• Yengin, D. (2014:). Yeni Medya ve Dokunmatik Toplum. Der Kitabevi Yayınevi ve Dağıtım.
• Yengin, D., & Bayrak, T. (2017). Sanal Gerçeklik – VR. Der Kitabevi Yayınevi ve Dağıtım.
• Zinderen, A. (2021). A. Zinderen, & Z. Aslıhan (Dü.) içinde, Veri Gazeteciliği (s. 93-109). Nobel Akademik Yayıncılık.