TÜRKİYE VE DÜNYADA KORUNAN ALANLARA YÖNELİK ÇEVRE BİLİNCİNİN ÖNEMİ

Yıl 2017, Cilt: 2 Sayı: 2, 165 - 177, 29.12.2017

Jale Sezen

https://doi.org/10.21733/ibad.2116

Cited By: 4

Öz

Tabiat
anıtları, tabiatı koruma alanları, özel çevre koruma bölgeleri, doğal sitler,
sulak alanlar ve benzeri koruma statüsü bulunan alanlar “korunan alanlar”
tanımıyla ifade edilmektedir. Nüfusun artması, kentleşme ve sanayileşmenin
etkisiyle yaşam alanlarının daralması sonucu, korunan alanlar üzerinde olumsuz
yönde bir baskı söz konusudur. Araştırma ve göstergeler, gelişmiş ülkelerde
korunan alanların sayısının arttırılması ile bu alanlarda çevre bilincine
verilen önem düzeyinde fark edilir bir artış olduğunu göstermektedir. Bu
çalışmada korunan alanların ülkemiz ve uluslararası mevzuat kapsamında
incelenmesi, ülkemizde korunan alanların genel durumu ve dünya çapında korunan
alan örnekleri ile bu alanlara verilen önem düzeyi araştırılmıştır. Bu
kapsamda, dünya ülkeleri ile karşılaştırıldığında Türkiye’de korunan alanların
sayısının yetersiz kaldığı, nüfus artış hızı ile alt yapı ve hizmetlere yönelik
planlama çalışmalarının öne çıktığı, kurumlar arası mevzuat farklılıkları
nedeniyle belirlenen politikaların koruma-kullanma dengesini olumsuz yönde
etkilediği, korunan alanlara yönelik ülkeler arası ortak tabanlı veri ağı
sisteminin Türkiye’de geliştirilme aşamasında olduğu, işlerlik ve takip
yönünden ilerleme çalışmalarının devam ettiği, biyolojik çeşitlilik ve envanter
çalışmalarının farklı bakanlıklar tarafından yürütülmeye çalışıldığı, bu
çalışmaların arttırılmasının gerektiği, kirliliğin ve tahribatın önlenmesi vb.
hizmetlerde dünyadaki uygulamalara göre eksiklikler görüldüğü, bu nedenlerle
Türkiye’nin korunan alanlara yönelik çevre bilincinin henüz gelişme aşamasında
olduğu, sanayileşme ve kentleşme baskısının korunan alanlar açısından
etkilerinin detaylı irdelenmesinin gerektiği, mevzuat aykırılıklarından
kaynaklanan sorunların giderilerek bu yönde uygulanan politika kararlarının
gözden geçirilmesinin gerektiği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Tabiat, Korunan Alan, Çevre Bilinci, Kentleşme, Nüfus, Farkındalık

Kaynakça

• Anonim (2017a),Yellowstone.net/intro/wer-basin/, 10.03.2017. Anonim (2017b), www.yellowstone nationalpark.com, 10.03.2017. Anonim (2014a), http://tr.wikipedia.org/wiki/ABD_ulusal_parklar_listesi, 11.06.2014. Anonim (2014b), http://www.at0086.com/QNR/At China/ Welcome to Qiangtang Natural Reserve, 17.06.2014. BEN-AMİ, Dror – RAMP, Daniel - CROFT, David B. (2006), "Population viability assessment and sensitivity analysis as a management tool for the peri-urban environment", Urban Ecosystems, Cilt 9, Sayı 3, s. 227-241. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü (2017), www.csb.gov.tr Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü Özel Çevre Koruma Bölgeleri,20.03.2017. European Environment Agency Report (2012). “Protected areas in Europe-an overview”, No 5/2012, Copenhagen, Denmark,05.03.2016 IUCN (2016), https://www.iucn.org/sites/dev/files/important/downloads/natural_solutionturkish.pdf. 21.02.2017. KESTEMONT, Bruno – FRENDO, Lise – ZACCAİ, Edwin. (2011) “Indicators of the impacts of development on environment: A comparison of Africa and Europe”, Ecological indicators, Cilt 11, Sayı 3, s. 848-856. New Zealand Conservation Authority (2011). Protecting New Zealand’s Rivers. November/2011/ISBN:978-0-478-14918-0/68 Pages, 06.08.2016 Orman ve Su İşleri Bakanlığı (2017), www.milliparklar.gov.tr/ Tabiatı Koruma Durum Raporu (2014-2015) Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü. 03.01.2017. Özşahin, Emre- Kaymaz, Çağlar Kıvanç (2013), “Ecological Impact Assessment and Analysis of Camili (Macahel) Biosphere Reserve Area (Artvin, NE, Turkey)”, Global Advanced Research Journal of Geography and Regional Planning (GARJGRP), 2 (6):121. PAMUKOĞLU, Nahit - EKMEKÇİ, İrfan (2013), Türkiye’de Korunan Alanlar ve ÇED Uygulamaları. Uluslararası Çevresel Etki Değerlendirmesi Kongresi, 08-10 Kasım 2013, İstanbul, s. 579. Protected Planet (2017), https://www.protected planet.net/country, 07.02.2017. Protected Planet (2014). http://www.protected planet.net/ search, United States of America, commit, 10.06.2014. SEZEN, Jale (2013), “Trakya Bölgesinde Çevresel Duyarlılık Analizi ve Avrupa Birliği Boyutu”, Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, yayınlanmamış doktora tezi,Tekirdağ. Shi Zhi-Hua - Li Lu - Yin Wei - Ai Lei - Fang Nu Fang - Song Yan Tun (2011), “Use of multitemporal Landsat images for analyzing forest transition in relation to socioeconomic factors and the environment”, International Journal of Applied Earth Observations&Geoinformation, Cilt 13, Sayı 13, s. 468-476. STUART, Chape – SPALDİNG, Mark – JENKİNS, Martin (2008), The World’s Protected Areas Status, Values and Prospects in the 21st Century. California Press of University with UNEP-WCMC, Londra. TheWorldBank(2016),Populationtotal,http://data.worldbank.org/indicator/SP.POP.TOTL/countries, 08.07.2016. TUİK (2016), http://www.tuik.gov.tr/Gösterge/Nüfus, 15.07.2016. UNEP (2016), http://wdpa.SB.amazonaws.com/Protected.Planet 2016, 25.01.2017. UNEP (2017), https://www.unep-wcmc.org, 07.02.2017. ÜLGER, Poyraz (2011), “Çevre ve İnsan”, Namık Kemal Üniversitesi, KÇKK 2011 Sempozyumu, Tekirdağ,s.32