MAKEDONYA TÜRKLERİNİN GEÇMİŞ VE GÜNÜMÜZ KADIN GİYİM KUŞAMI ÜZERİNE KARŞILAŞTIRMA

Yıl 2017, Cilt: 2 Sayı: 1, 119 - 129, 01.08.2017

Maşide Lyoçi Hale Çelik Hekim

https://doi.org/10.21733/ibad.2075

Cited By: 1

Öz

Bugün Makedonya Türklerinin gösterişli düğünlerindeki giyim kültürü Osmanlı İmparatorluğunun Rumeli’de hükmünü sağlamaya başladığı dönem olan 14. yüzyıldan günümüze kültürel miras olarak kaldığı yazılı ve görsel kaynaklarda görülmektedir. Kaynaklarda, Alaturka diye adlandırılan bu giyim biçimi bütün etnik grupları eşit kılıp, dini farklılıkları ortadan kaldırmıştır. Günümüz düğün geleneklerinde ne giyiliyorsa, tarihte karşımıza günlük, dini ve ulusal bayramların giyim kuşamı olarak çıkmaktadır. 1912 Balkan Savaşlarından sonra Osmanlı imparatorluğunun Balkanlardaki hâkimiyetinin zayıflamasının ardından bu durum orada yaşayan Türklerin sosyal ve ekonomik güçlerini de sarsmış lakin Türkler geleneksel giyim kuşam kültürünü korumayı başarmıştır. Bu dönemden itibaren geleneksel giysilerin hazırlanmasındaki bütün süreçleri aynı kavram altına alan sırmacılık zanaatı, ithal edilemeyen malzemeler ve batıdan gelen Alafranga isimli giyim akımından dolayı duraksama yaşamış Makedonya’nın birçok şehrinde kaybolmaya yüz tutmuştur. Geçmişte sırmacılık zanaatı hem kadın hem erkek giyiminde etkili iken günümüzde sadece geleneksel törenlerde kadınların giyim kuşamlarında görülmekte olduğu için geleneksel düğün törenlerindeki kadın giyimi ele alınmıştır. Makedonya Türk’ü bir ailenin sandık içinde kuşaktan kuşağa aktarılan geleneksel kadın giysilerinin tamamlayıcı öğesi olan sim ve kılaptan işlemeli cepken ve yelekler incelenmiştir. Günümüze, anneden kıza devredilerek gelen giyim kültüründeki bu zanaatın somut kültürel miras örneği olan bu parçaların ve günümüzde giyilen geleneksel çintiyan takımının giyim kültüründeki yeri ve sırmacılığın tarihsel gelişiminin yani sıra karşılaşılan bu örneklerin yapısal özelliklerinin tespiti ile belgeleme çalışmaları bu bildirinin konusu olacaktır. Bu çalışmalarla geçmiş ve güncel giysiler arasında biçimsel ve yapısal karşılaştırma yapılarak görseller eşliğinde sunulacaktır. Bildiride, geçmiş yüzyıllar hakkındaki yazılı kaynaklar ile günümüzde yapılan alan araştırması eşliğinde bir literatür bütünlüğü oluşturmak ve somut örneklerin analizleri ile daha doğru sonuçlara­ ulaşmak hedeflenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Tekstil, Sırmacılık, Makedonya, Makedonya Türkleri, Kültürel Miras

Kaynakça

• FADA, 2010., DADA