İnsan İstihbaratı Kapsamında Bir Casus Profil Analizi: John Godolphin Bennett ve İstanbul’daki Faaliyetleri

Yıl 2022, Cilt: 1 Sayı: 1, 129 - 156, 30.06.2022

Sabit Alabaş

Öz

Güvenliği sağlamakla yükümlü bir aktör olan devlet, geçmişten beri güvenlik politikalarının oluşturulmasında istihbarata büyük önem vermiştir. Bilginin toplanması, analiz edilmesi ve istihbarat üretim sürecinin yürütülmesi tarih boyunca çeşitli şekillerde ve çeşitli kişiler tarafından yapılmıştır. Bu bazen casuslar yoluyla, bazen de dini otoriteye sahip insanlar yoluyla yapılmaktadır. İstihbarat toplama yöntemlerinden olan insan istihbaratının güvenlik politikalarının seyrindeki önemi büyüktür. Elde edilen bilginin ancak bir istihbarat analizcisi tarafından analiz edilmesi o bilgiyi istihbarat olarak adlandırmayı sağlamaktadır. Bu bakımdan insan istihbaratı, devlet aygıtının var olduğu her dönemde olduğu gibi Millî Mücadele döneminde de politikaların belirlenmesi ve tehditlerin bertaraf edilmesinde büyük rol oynamıştır. Özellikle İstanbul İşgal Kuvvetleri tarafından görevlendirilen İngiliz Gizli Servisi İstanbul Sorumlusu Yüzbaşı John Godolphin Bennett’in bu kapsamda icra ettiği faaliyetler ilgi çekicidir. İstanbul’un işgal altında olduğu yıllarda İstanbul Hükümeti’nin onayıyla Umumi Emniyet Müdürlüğü Siyasi Şube Birimi de bizzat Bennett’in emrine verilmiştir. Bu sayede, yürüttüğü casusluk faaliyetleri ile hem ülkesine bilgi sızdıran hem de İstanbul’un işgaline karşı gelen herkesi mesleğinden eden Bennett; sosyal konumundan bağımsız olarak suçlamış ve tutuklayıp işkence ettirmiştir. Bu kapsamda bu çalışmanın amacı, John G. Bennett’in insan istihbaratı kapsamında özgeçmişi, motivasyonu, faaliyetleri, biyografik özellikleri, güçlü ve zayıf yönleri, insan istihbaratı kapsamında yaptığı doğrular/yanlışlar değerlendirilerek bir casus profil analizini yapmaktır.

Anahtar Kelimeler

İstihbarat, İnsan İstihbaratı, Millî Mücadele, Casus Analizi, Profil Analizi

A Spy Profile Analysis Within Human Intelligence: John Godolphin Bennet and his Activities in Istanbul

Öz

The state, which is an actor responsible for providing security, has always attached great importance to intelligence in the establishing of security policies. Gathering, analyzing and executing the intelligence production process has been done in various ways and by various people throughout history. Sometimes this is done through spies, sometimes through people with religious authority. The importance of human intelligence, one of the branches of intelligence, in the course of security policies is great. Human intelligence played a major role in determining policies and eliminating threats during the National Struggle period activities carried out by Captain John Godolphin Bennett, are interesting. When . The Istanbul was y under occupation, with the approval of the Istanbul Government, the Political Branch Unit of the General Security Directorate was placed under the command of Bennett himself. In this wa he dismissed everyone who leaked information to his country and opposed the occupation of Istanbul, accused those he deems guilty regardless of their social position, and had them arrested and tortured. In this context, the aim of this study is to make a spy profile analysis by evaluating Bennett's biography, motivation, activities, biographical features, strengths and weaknesses within the scope of human intelligence.

Anahtar Kelimeler

Intelligence, Human Intelligence, National Struggle, Spy Analysis, Profile Analysis

Kaynakça

• Akbulut, K. (2020). Stratejik İstihbarat Kapsamında Millî Mücadele Döneminin Değerlendirilmesi: Yüzbaşı Kemal Bey ve Mustafa Sagir Olayları (1920-1922). (Yüksek Lisans Tezi), Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi.
• Ateş, H. (2014). Türk İstihbarat Sisteminin Sorunsalları, Ankara: Detay Yayıncılık.
• Bennett, J. G. (2006). Tanık: Bir arayışın hikayesi (Çev. Ç. Öztek). Yapı Kredi Yayınları.
• Bell, F. (2014). Wissen ist menschlich. Der Stellenwert der Human Intelligence in der britischen Kriegsführung 1939–1945. (Doktora tezi), University of Glasgow and the Johannes Gutenberg University Mainz (JGU), Erişim Tarihi: 15 Haziran 2022, https://theses.gla.ac.uk/5382/1/2014bellfphd.pdf
• Bardakçı, M. (18 Şubat 2007), Yandım Ali’nin tekkeci subayı. Erişim Tarihi: 12 Mayıs 2022, https://www.haberturk.com/gundem/haber/15300yandim-alinin-tekkeci-subayi.
• Benes, L. (2013). OSINT, New Technologies, Education: Expanding Opportunities and Threats. A New Paradigm. Journal of Strategic Security, 6(3), 22-37. Erişim Tarihi: 10 Haziran 2022, https://www.jstor.org/stable/pdf/26485053.pdf?refreqid=excelsior%3 A953b85afd3582f90446150241d635417
• Dupont, A. (2003). Intelligence for the Twenty-First Century. Intelligence and National Security, Vol 18 (4), s.15-39. doi:10.1080/02684520310001688862
• Dönmez C. (1999). Millî Mücadeleye Karşı Bir Cemiyet: İngiliz Muhibleri Cemiyeti, Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları.
• Fischer, L. F. (2000). Espionage, Why Does H. Happen, Security Awareness Bulletin 4-94; Erişim Tarihi: 10 Mayıs 2022, https://www.hanford.gov/files.cfm/whyhappens.pdf.
• Hulnick, A. S. (1999) Fixing the spy machine preparing American intelligence for the twenty-first century. Praeger.
• Herman, M. (2003). Counter-terrorism, information technology and intelligence change. Intelligence and National Security, 18(4), 40-58.
• Herman, M. (1996), Intelligence Power In Peace and War, Cambridge: Cambridge University Press. INSCOM, Training and Support Detachment in Coordination with USAIC & FH Counterintelligence and Human Intelligence Subject Matter Experts, Staff Handbook, 2001, p.4.
• İrhan, G. E. (28 Temmuz 2011), Manastırlı Deli Ömer. Erişim Tarihi: 10 Mayıs 2022, http://acikistihbarat.com/Haberler.asp?haber=9665.
• İlter, E. (2002). Millî İstihbarat Teşkilâtı tarihçesi, Ankara: MİT Basımevi.
• Jones I. (2008). The human factor: Inside the CIA's Dysfunctional Intelligence Culture. Encounter Books.
• Kandemir F. (1964). Istiklal Savaşında bozguncular ve casuslar. Yakın Tarihimiz Yayınları.
• Kavsıracı, O. (2020). Istihbarat sureci ve insan kaynaklı istihbaratın analizi. OPUS–Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 16(27), 700- 719. DOI: 10.26466/opus.773203
• Karaağaç, Y. (2018). Geçmişten Geleceğe İstihbarat, İstanbul: İskenderiye Kitap.
• Keskin, M. (2020). Güvenlik yönetimi ve açık kaynak istihbaratının önemi. (Doktora tezi)Yök açıkbilim. Erişim Tarihi: 18 Haziran 2022, https://acikbilim.yok.gov.tr/handle/20.500.12812/230010.
• Lowenthal, M. M. (2012). Intelligence: From Secrets to Policy, 5th ed. CQ Press.
• Marbes, W. (1986) Psychology of Treason, Studies in Intelligence, 30(2), 111. Military Wiki, (Ocak 2015). John G. Bennett, Erişim Tarihi: 3 Mart 2022, https://military-history.fandom.com/wiki/John_G._Bennett#cite_note2.
• Özdağ Ü. (2008), İstihbarat teorisi, Kripto Basın Yayın.
• Özdemir, E. ve Kahya, M. (2021). İstihbarat ve Güvenlik Çalışmalarında Sosyal Bilimlerin Yeri ve Önemi. Güvenlik Bilimleri Dergisi, 10(3), 1-14.
• Sonyel, S. R. (2013). Kurtuluş Savaşı günlerinde İngiliz istihbarat servisinin Türkiye’deki eylemleri, 2.Basım, Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Steele, R. D. (1997). Open source intelligence: What is it? Why is it important to the military? Open Source Intelligence: READER Proceedings, 1997 Volume II 6th International Conference & Exhibit Global Security & Global Comp.
• Şenel, M. ve Şenel, T. A. (2018). Temel güvenlik konularımız. 2. Baskı, Polis Akademisi Yayınları.
• Tzu, S. (2014). Savaş sanatı. Otkan, P. ve Fidan, G. (çev.), 1. Baskı, İş Bankası Kültür Yayınları.
• Tansu, S. N (2012). İki devrin perde arkası: Teşkilât-ı Mahsusa. Nokta Kitap.