The Coverage of the Conflict on Nagorno-Karabakh in Azerbaijani Media: trend.az Case

Yıl 2019, Cilt: 5 Sayı: 2, 219 - 254, 01.10.2019

Laman Gasımlı Adem Ayten

Öz

Media play an important role in creating a way of thinking against events
that people encountered. Meanwhile media also affect political situation
between countries against events happened. Sometimes published news
could positively affect the friendship and diplomatic relations between two
countries, sometimes news in the media can lead to interstate conflicts
and aggression and deteriorate relations. Nowadays, media can be used
as a “propaganda machine”, and the information that is desired to be
conveyed to the people is constantly presented with different means of
communication and it is ensured that the majority of community accepted
it correctly. Within the scope of the study, the news about Nagorno-
Karabakh in trend.az, the most widely visited (according to alexa.com)
news website of Azerbaijan were analyzed by discourse analysis method
to find out disinformation, misinformation and propaganda in the news. In
this context, the news were casted in April of 2016, when the worst clashes
were experienced between Azerbaijan and Armenia for the first time since
1990s, were analyzed. As a conclusion it can say Azerbaijani online news
media trend.az is not only very sensitive about Nagorno-Karabakh issue
but also refers to Nagorno-Karabakh as their own territory. The news
website is far away from objectivity and give disinformation in context of
Nagorno-Karabakh issue.

Anahtar Kelimeler

Media,, objectivity,, discourse analysis,, Nagorno-Karabakh conflict.

Dağlık Karabağ’la İlgili Çatışmanın Azerbaycan Medyasında Sunumu: Trend. Az Örneği

Öz

İletişim araçları insanların karşılaştıkları olaylar karşısında bir düşünce şekli oluşturmak için önemli role sahiptir. İletişim araçları aynı zamanda gerçekleşmiş olay karşısında devletler arasındaki siyasi durumları da etkilemektedir. Bazen yayımlanan bir haber iki devlet arasındaki dostluk ve diplomatik ilişkileri olumlu yönde etkilese bile, bazen medyada yer alan bir haber devletlerarası çatışmalara ve gerilimlere yol açmakta ve ilişkileri kötüleştirebilmektedir. İletişim araçları günümüzde bir propaganda aracı olarak kullanılabilmekte, insanlara ulaştırılmak istenilen bir bilgi sürekli olarak farklı iletişim araçlarıyla sunulmakta ve sonuç olarak bu bilginin çoğunluk tarafından doğru olarak kabul edilmesi sağlanmaktadır. Yapılan çalışma kapsamında Azerbaycan`ın en çok okunan (alexa.com verilerine göre) haber sitesi trend.az’da yayımlanan Dağlık Karabağ sorunuyla ilgili haberler söylem analizi yöntemiyle incelenerek, haberde dezenformasyon, mezenformasyon ve propaganda ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bunun için Azerbaycan ve Ermenistan arasında çatışmaların 1990’lı yıllardan sonra ilk defa üst düzey yaşandığı 2016 senesinin nisan ayı seçilerek, bu tarihteki haberler incelenmiştir. Söylem analizi yöntemiyle yapılan araştırmanın sonucunda Azerbaycan tarafının Dağlık Karabağ konusunda oldukça hassas olduğu, haber sitesinde Dağlık Karabağ’dan kendi toprakları olarak söz ettikleri, yayımlanan haberlerde objektiflikten uzaklaştıkları ve dezenformasyona çokça yer verdikleri görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

İletişim araçları,, nesnellik,, söylem analizi,, Dağlık Karabağ sorunu

Kaynakça

• 1. Aşkın, A. C. (2014). Dezenformasyonun Küreselleşmesi ve Bir Örnek Olarak Batı Basınında Natonun Kosova Harekatı. İstanbul: İstanbul Ünversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gazetecilik Anabilim Dalı.
• 2. Bülbül, R. (2001a). İletişim ve Etik. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• 3. Bülbül, R. (2001a). Haberin Anatomisi ve Temel Yaklaşımlar. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım
• 4. Edward.S.Herman, & Chomsky. N. (1999). Medya Halka Nasıl Evet Dedirtir, Kitle İletişim Araçlarının Ekonomi Politiği. İstanbul: Minevra Yayınları.
• 5. Ertem, Y.E. (2019). Sosyal Medyada Dezenformasyon. İstanbul:Marmara Ünversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi 6. Girgin, A. (2005). Haber Yazmak. İstanbul: DER Yayınları. 7. Gökçe, O. (2006). İçerik Analizi Kuramsal ve Pratik Bilgiler. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• 8. Gültekin, M. (2016). Algı Yönetimi ve Manipülasyon: Kanmanın ve Kandırmanın Psikolojisi. İstanbul: Pınar Yayınları
• 9. Güz, N. (2005). Haberde Yönlendirme ve Kamuoyu Araştırmaları. Ankara: Nobel Yayınları
• 10. Hacıyev, K. (2014). Karabağ Tarihi. Bakü: Teknur Yayıncılık.
• 11. Köseoğlu, Y., Al, Hamza (2013). Bir Siyasal Propaganda Aracı Olarak Sosyal Medya, Akademik İncelemeler Dergisi, Cilt , Sayı: 3, 103 – 225.
• 12. Mazanlı, İ (2004). Kitle İletişim Araçları Uluslararası ve Devtlerarası İlişkilerin İyileştirme Faktörü Olarak. Baku: Renessans Yayıncılık
• 13. Mirzezade, A. (2012). Karabağ Düğümü. Bakü: Azerbaycan.
• 14. Mutlu, E. (1995). İletişim Sözlüğü. Ankara: Ark Yayınevi.
• 15. Özsoy, O. (1998). Propaganda ve Kamuoyu Oluşturma. İstanbul: Alfa/ Aktuel Kitabevi.
• 16. Uçar, Y. (2011). Basın Ahlakı Açısında Haberde Nesnellik Olgusu. Konya: Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gazetecilik Anabilim Dalı.
• 17. Veliyev, C. (2013). Bütün Yönleriyle Hocalı Soykırımı. Fırat Ünversitesi, Ortadoğu Araştırmaları Dergisi, Cilt 9, sayı 2, 58.
• 1. https://az.trend.az/. Ön cephede durum gergin hal aldı. 03.04.2019 tarihinde https://az.trend.az/azerbaijan/karabakh/2513075.html adresinden alındı.
• 2. https://az.trend.az/. Savunma Bakanlığı: Ermeniler, kayıplarını gizlemek için her türlü sahtekârlığa başvuruyor. 03.04.2019 tarihinde https://az.trend.az/azerbaijan/karabakh/2513834.html adresinden alındı.
• 3. https://az.trend.az/. Azerbaycan ordusu birkaç yüksekliği ve Seysulan`ı geri aldı. 03.04.2019 tarihinde https://az.trend.az/azerbaijan/ karabakh/2513755.html adresinden alındı.
• 4. https://az.trend.az/. Cephe Hattından son haber: Yüzden fazla Ermeni askeri öldürüldü ve yaralandı.
• 5. 03.04.2019 tarihinde https://az.trend.az/azerbaijan/karabakh/2513750. html adresinden alındı.
• 6. https://az.trend.az/. Ermeni Silahlı Kuvvetleri Azerbaycan’ın yerleşim bölgelerine şiddetli saldırdı gerçekleştirdi.
• 7. 03.04.2019 tarihinde https://az.trend.az/azerbaijan/karabakh/2513535. html adresinden alındı.
• 8. https://az.trend.az/. Savunma Bakanlığı: Azerbaycan’a ait helikopterin vurulması ile ilgili haberler yalandır 03.04.2019 tarihinde https://az.trend. az/azerbaijan/karabakh/2513532.html adresinden alındı.
• 9. https://az.trend.az/. Ermeni pilotsuz uçuş aracı vuruldu. 03.04.2019 tarihinde https://az.trend.az/azerbaijan/karabakh/2514009.html adresinden alındı.
• 10. https://az.trend.az/. Ermeniler Dağlık Karabağ`ı terk edip kaçmaya başladılar 03.04.2019 tarihinde https://az.trend.az/azerbaijan/karabakh /2514023.html adresinden alındı.
• 11. https://az.trend.az/. Azerbaycan müdahale önlemlerini tek taraflı durdurma kararı aldı.
• 12. 03.04.2019 tarihinde https://az.trend.az/azerbaijan/karabakh/2513923. html adresinden alındı.
• 13. https://az.trend.az/. Savunma Bakanlığı: Büyük kayıplara uğrayan Ermeniler yanlış bilgi yaymaya başladılar.
• 14. 04.04.2019 tarihinde https://az.trend.az/azerbaijan/society/2514343. html adresinden alındı.
• 15. https://az.trend.az/. Ermeni vandalları yaşlıları ve çocukları öldürüyor. 04.04.2019 tarihinde https://az.trend.az/azerbaijan/interestingly/2514582. html adresinden alındı.
• 16. https://az.trend.az/. Bakan, Hankendi ve diğer yerleşim bölgelerine yıkıcı darbelerin vurulmasına hazır olunması talimatını verdi. 04.04.2019 tarihinde https://az.trend.az/azerbaijan/karabakh/2514712.html adresinden alındı.
• 17. https://az.trend.az/. Savunma Bakanlığı: Madagiz’deki askeri üs karargâhı yok edildi (VİDEO)” 04.04.2019 tarihinde https://az.trend.az/ azerbaijan/karabakh/2514866.html adresinden alındı.
• 18. https://az.trend.az/. Mermi Terter`de bir eve isabet etti, 16 yaşında bir kız öldü. 04.04.2019 tarihinde https://az.trend.az/azerbaijan/ karabakh/2515019.html adresinden alındı.
• 19. https://az.trend.az/. Nahçıvan’da düşman ateşkes rejimini ihlal etti. 04.04.2019 tarihinde https://az.trend.az/azerbaijan/karabakh/2515952. html adresinden alındı.
• 20. https://az.trend.az/. Warlick: Çatışmanın çözümü, Ermeni birliklerinin işgal altındaki topraklardan çıkmasıdır.
• 21. 04.04.2019 tarihinde https://az.trend.az/azerbaijan/karabakh/2515952. html adresinden alındı.
• 22. https://az.trend.az/. Savunma Bakanlığı: Azerbaycan’ın ateşkes ihlali iddiası Ermenilerin bir başka dezenformasyonudur.
• 23. 05.04.2019 tarihinde https://az.trend.az/azerbaijan/karabakh/2516259. html adresinden alındı.
• 24. https://az.trend.az/. Savunma Bakanlığı: Azerbaycan’a ait tam teşekküllü askeri araca Ermenistan tarafından el konulması yanlış bilgidir. 05.01.2019 tarihinde https://az.trend.az/azerbaijan/karabakh/2516773. html adresinden alındı.
• 25. https://az.trend.az/. Savunma Bakanlığı: Azerbaycan’a ait tam teşekküllü askeri araca Ermenistan tarafından el konulması yanlış bilgidir.
• 05.04.2019 tarihinde https://az.trend.az/azerbaijan/karabakh/2517563. html adresinden alındı.