İSTATİSTİKSEL SÜREÇ KONTROLÜ TEKNİKLERİ ÜZERİNE BİR PARFÜM ÜRETİM HATTINDA ÖRNEK UYGULAMA ÇALIŞMASI

Yıl 2025, Cilt: 7 Sayı: 2, 145 - 161, 28.02.2025

Berk Kemal Güzel , Mustafa Köksal

https://doi.org/10.56809/icujtas.1488363

Öz

İstatistiksel Süreç Kontrolü (İSK), mevcut sürecin izlenmesine ve iyileştirme çalışmalarının yürütülmesine imkan tanır. Süreçteki arızaların ve hataların tespiti ve çözümü için çetele, gruplandırma, Pareto analizi, histogram, balık kılçığı diyagramı, serpilme (korelasyon) ve kontrol diyagramları gibi yedi temel teknik kullanılır. Bu çalışmada, kozmetik sektöründe çeşitli kategorilerde ürünlerin üretimini gerçekleştiren bir işletmenin parfüm üretim hattında İSK tekniklerinin uygulanması incelenmiştir. İyileştirme çalışmalarına başlamadan önce, işleri kolaylaştırmak amacıyla parfüm hattının genel kuşbakışı çizimi ve iş akış diyagramı hazırlanmıştır. Ardından, üretim sürecinde ortaya çıkan arıza tiplerinin ve sebeplerinin belirlenmesi için düzenli veri toplama amacıyla çetele oluşturulmuştur. Öncelikli arıza nedenlerine odaklanmak için Pareto analizi yapılmıştır. İşletmede, arızaların başlıca nedenlerini belirlemek için balık kılçığı diyagramı oluşturulmuştur. Arıza sayısının dağılımının normal olup olmadığını kontrol etmek için histogram kullanılmıştır ve en sık tekrar eden hata tipleri arasındaki etkileşimi belirlemek için korelasyon diyagramları oluşturulmuştur. Sürecin kontrol altında olup olmadığını belirlemek için çetele tablosundan elde edilen verilerle kusurlu ürün yüzdeleri için p kontrol diyagramı oluşturulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Kontrol Diyagramları, Korelasyon Katsayısı, Kozmetik Sektörü, İstatistiksel Süreç Kontrolü, Pareto Diyagramı

Etik Beyan

Yapılan çalışmada araştırma ve yayın etiği beyanına uyulmuştur

CASE STUDY BASED ON STATISTICAL PROCESS CONTROL TECHNIQUES ON A PERFUME MANUFACTURİNG LINE

Öz

Statistical Process Control (SPC) enables monitoring of the current process and facilitates improvement efforts. Seven fundamental techniques such as check sheets, grouping, Pareto analysis, histograms, fishbone diagrams, scatter (correlation) plots, and control charts are utilized for detecting and resolving errors and defects in the process. This study examines the application of SPC techniques in the perfume production line of a company that manufactures products in various categories within the cosmetic sector. To facilitate improvement efforts, an overview diagram and workflow diagram of the perfume line were prepared before initiating improvement activities. Subsequently, a check sheet was created to collect regular data for identifying types and causes of defects in the production process. Pareto analysis was conducted to focus on primary causes of defects. A fishbone diagram was developed to identify the main causes of errors in the company. Histograms were used to determine whether the distribution of defects was normal, and correlation diagrams were created to assess interactions between the most frequently occurring error types. A p control chart was constructed to determine whether the process was under control by using data obtained from the check sheet for defective product percentages.

Anahtar Kelimeler

Control Diagrams, Correlation Coefficient, Cosmetic Sector, Statistical Process Control, Pareto Diagram

Etik Beyan

Research and publication ethics were observed in the study.

Kaynakça

• Akın, B., (1996), “Iso 9000 Uygulamasında İşletmelerde İstatistik Proses Kontrol, Siyasal Kitabevi, Ankara.
• Akyurt, İ. Z. (2020). Gıda Sektöründe İstatistiksel Proses Kontrolü: Endüstriyel Ekmek Üretim Tesisi Uygulaması. Erzincan University Journal of Science and Technology, 13(1), 235-257. https://doi.org/10.18185/erzifbed.605670
• Atalay, O., & Kılıç, Ö. (2016). Balık Kılçığı Yöntemi ile Mobil Vinç Kazası Olası Nedenlerinin İncelenmesi. Çukurova Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 30(1), 73-78. https://doi.org/10.21605/cukurovaummfd.242808
• Bayhan, M., Yacan, İ., & Demirel, A. (2022). Üretim Süreçlerinde İstatistiksel Kalite Kontrolü Uygulamaları Üzerine Bir Araştırma. Yeni Fikir Dergisi, 14(28), 28-35.
• Can, H., vd., (2001), “Genel İşletmecilik Bilgileri”, Siyasal Kitabevi, 12. Baskı, Ankara.
• Carvalho, R., Lobo, M., Oliveira, M., Oliveira, A. R., Lopes, F., Souza, J., Ramalho, A., Viana, J., Alonso, V., Caballero, I., Santos, J. V., & Freitas, A. (2021). Analysis of root causes of problems affecting the quality of hospital administrative data: A systematic review and Ishikawa diagram. International journal of medical informatics, 156, 104584. https://doi.org/10.1016/j.ijmedinf.2021.104584
• Çakırkaya, M., & Acar, Ö. E. (2016). BİR ÜRETİM HATTINDA MEYDANA GELEN HATALARIN ÖNEM DERECELERİNİN İSTATİSTİKSEL PROSES KONTROL TEKNİKLERİNDEN PARETO ANALİZİ İLE BELİRLENMESİ. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(36). Ertuğrul, İ., & Karakaşoğlu, N. (2006). Kalite Kontrolde Örneklem Büyüklüğünün Değişken Olması Durumunda p Kontrol Şemalarının Oluşturulması. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 5(10), 65-80.
• Gejdo, P. (2015). Continuous Quality Improvement by Statistical Process Control. Procedia Economics and Finance. 34. 565-572. 10.1016/S2212-5671(15)01669-X.
• Ilgın, M. A., Söyler, D., & Sözen, K. (2016). İstatistiksel Süreç Kontrolü Prensiplerini Kullanarak Bir Kestirimci Bakım Bilgi Sisteminin Geliştirilmesi. Bilişim Teknolojileri Dergisi, 9(2), 55.
• Ishikawa, K., (1976). Guide to quality control. By Asian Productivity Organization in Tokyo.
• Işığıçok, E., (2004), “Toplam Kalite Yönetim Bakış Açısıyla İstatistiksel Kalite Kontrol”, Ezgi Kitabevi Yayınları, 1. Baskı, Bursa.
• Kazmierski, T.J. (1995), Statistical Problem Solving in Quality Engineering, McGraw-Hill, New York, NY.
• Kobu, B., (2010), “Üretim Yönetimi”, Beta Basım A. Ş., 15. Baskı, İstanbul.
• Köksal, M., 2015 “Bakım Planlaması”, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Megahed, F. M., Chen, Y. J., Ferris, J. A., Knoth, S., & Jones-Farmer, L. A. (2024). How generative AI models such as ChatGPT can be (mis)used in SPC practice, education, and research? An exploratory study. Quality Engineering, 36(2), 287–315. https://doi.org/10.1080/08982112.2023.2206479 Montgomery, D. C., (1990), “Statistical Quality Control”, John Wiley&Sons, Inc., Second Edition, New York. Montgomery, D. C. (2009). Introduction to Statistical Quality Control. 6th Edition, John Wiley & Sons, New York.
• Parlakyiğit, P. (2022). Tekstilde İstatistiksel Proses Kontrol Uygulaması Örneği-Terbiye İşletmesi. Çukurova Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, 37(4), 911-924. https://doi.org/10.21605/cukurovaumfd.1230793 Salacinski, Tadeusz & Chrzanowski, Jarosław & Chmielewski, Tomasz. (2023). Statistical Process Control Using Control Charts with Variable Parameters. Processes. 11. 2744. 10.3390/pr11092744.
• Şahin, O. (2013). İSTATİSTİKSEL PROSES KONTROLÜNDE PROSES YETERLİLİK ANALİZİ VE TEKSTİL SANAYİİNDE UYGULAMA. Atatürk Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi, 27(2), 253-271.
• Yılmaz, F., & Ersöz, T. (2018). Kalitenin İyileştirilmesi Amacıyla İstatistiksel Kalite Kontrol Yöntemlerinin Kullanılması Üzerine Havacılık ve Uzay Sektöründe Bir Uygulama. Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi, 7(3), 159-172.