HEPATİT B PREVALANSINDAKİ GİZEM: HEPATİT B ve GEBELİK

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 1, 118 - 135, 30.05.2021

H. Dilek Doğan Çisem Baştarcan

https://doi.org/10.52538/iduhes.923716

Öz

Karaciğeri hedef alan Hepatit B virüs enfeksiyonu güncelliğini ciddi şekilde koruyan küresel bir sağlık sorunudur. Doğurganlık çağındaki virüsü taşıyan kadınlar enfeksiyonun yayılmasında en önemli kaynaktır. Dünyadaki gebelerin %5’inin hepatit B yüzey antijeni (HBsAg) pozitiftir ve bölgedeki endemik duruma göre bu oran %20’e kadar yükselebilmektedir. Ülkemizde HBsAg prevalansı %4,6 iken gebelerdeki görülme oranı ise %1.5 ve %4.3 arasındadır. Dünyada yeni tanı alan olguların yarısının virüsü prenatal dönemde aldığı belirlenmiştir. HBsAg+ anneden doğan bebekler tedavi edilmediklerinde %65-%90 oranında kronik hepatit B taşıyıcısı olabilmekte, ileri yaşlarda ise kronik hepatit B ve hepatoselüler kanser riskiyle karşılaşmaktadırlar. Dolayısıyla gebe ve bebeklerdeki hepatit B prevalansı ülke prevalansını doğrudan etkilemektedir. Dünya Sağlık Örgütü “Hepatitsiz Gelecek” başlıklı temasını 2020’de belirlemiştir. Aynı tema içinde “Hepatit B virüsünün anneden çocuğa bulaşmasının önlenmesi: Gebelikte antiviral profilaksi kılavuzu” yayınlanmıştır. Hepatitle mücadelede öncelikle HBsAg ve anti-HBs negatif bütün gebelerin aşılanması yer almaktadır. Doğum sonrası ilk 6-12 saatte HBsAg+ olan annelerin bebeklerine HBV aşısı ve tek doz hiperimmünoglobulin uygulanarak risk azaltılmaktadır. Aşı ve hiperimmünoglobuline rağmen bebeklerin %10-20’si taşıyıcı olabilmektedir. Gebelikte hepatit B tedavisinin amacı, annenin tedavisi ve fetüse geçişin engellenmesidir. Annedeki HBV DNA düzeyi tedavide en önemli ve tek başına risk faktörüdür. Tedavide interferon kullanımı fetüs için kontraendikedir. Gebelik planlayan ya da gebe kalan hepatit B’li annede tedaviye devam edilip edilmeyeceği, tedavi edilmesi veya edilmemesi durumunda hastalığa, gebeliğe ve bebeğe ait olası riskler değerlendirilmeli ve aile onayı alınmalıdır. Hemşireler bu süreçte; hepatit B’de emzirme, yenidoğanın bakımı, hepatit B aşı programı hakkında anneye; aile içi bulaş, aşılanma ve aile planlaması hakkında ise aileye koruyucu, geliştirici ve destekleyici rollerini gerçekleştirmek üzere aktif görev almalıdırlar.

Anahtar Kelimeler

Gebelik, hemşirelik, hepatit B, prevalans, toplum sağlığı.

THE MYSTERY OF HEPATITIS-B PREVALENCE: HEPATITIS-B AND PREGNANCY

Öz

Hepatitis B virus infection targeting the liver is a global health problem that is seriously up-to-date. Women who carry the virus during childbearing age are an important source of the spread of the infection. Five percent of the pregnant women in the world have hepatitis B surface antigen (HBsAg) positive and it can be seen as high as 20% according to the endemic situation in the region. The prevalence of HBsAg in our country has been reported as 4.6% and the rate in pregnant women has been found between 1.5% and 4.3%. It has been determined that 50% of the newly diagnosed cases in the world received the virus in the prenatal period. Babies born from HBsAg + mothers can be 65% - 90% of chronic hepatitis B carriers when they are not treated, and they face the risk of chronic hepatitis B and hepatocellular cancer in advanced ages. Therefore, the prevalence of hepatitis B in pregnant women and infants directly affects the country prevalence. The World Health Organization has determined the theme "Future without hepatitis" in 2020. On the same theme, "Prevention of Hepatitis B virus transmission from mother to child: Antiviral prophylaxis guide during pregnancy" was published. In the struggle, all pregnant women negative for HBsAg and anti-HBs should be vaccinated first. The risk is reduced by administering HBV vaccine and a single dose of hyperimmunoglobulin to the babies of mothers with HBsAg + in the first 6-12 hours after birth. Despite vaccination and hyperimmunoglobulin, 10-20% of babies can be carriers. The purpose of hepatitis B treatment during pregnancy is to treat the mother and prevent transmission to the fetus. HBV DNA level in the mother is the most important and only risk factor in treatment. The use of interferon in treatment is contraindicated for the fetus. Whether or not the treatment will be continued, if treated or not, the possible risks to the disease, pregnancy and the baby should be evaluated and approval should be obtained in a mother with hepatitis B who is planning pregnancy or who is pregnant. Nurses in this process; to the mother about hepatitis B and breastfeeding, newborn care, hepatitis B vaccination program; They should take an active role in carrying out their protective, developing and supportive roles for the family in relation to family transmission, vaccination and family planning.

Anahtar Kelimeler

Pregnancy, nursing, hepatitis B, prevalence, public health.

Kaynakça

• American College of Obstetricians and Gynecologists. (2007). ACOG Practice Bulletin No. 86: Viral Hepatitis İn Pregnancy. Obstet Gynecol, 110(4), 941-956.
• Antiretroviral Pregnancy Registry Steering Committee. Antiretroviral pregnancy registry interim report for 1 January 1989 through 31 January 2020. Wilmington (NC): Registry Coordinating Center; (2020). Erişim adresi: http://www.apregistry.com/forms/interim_report.pdf. Erişim tarihi: 18.08.2020.
• Aslam, A., Reyes, K. J. C., Malladi, V. R., Ishtiaq, R., & Lau, D. T. Y. (2017). Management Of Chronic Hepatitis B During Pregnancy. Gastroenterology Report, 1–6. DOI: 10.1093/gastro/goy025.
• Bakar, R. Z., & Dane, B. (2016). Gebelerde Hepatit B Seropozitifliği Ve Türk Literatürüne Bir Bakış. Perinatoloji Dergisi, 24(2), 83–88. doi:10.2399/prn.16.0242005.
• Borgia, G., Carleo, M. A., Gaeta, G. B., & Gentile, I. (2012). Hepatitis B İn Pregnancy. World J Gastroenterol, 18(34), 4677-4683. DOI:10.3748 / wjg.v18.i34.4677.
• Buchanan, C., & Tran, T. T. (2010). Management Of Chronic Hepatitis B İn Pregnancy. Clin Liver Dis, 14, 495-504.
• Celen, M. K., Mert, D., Ay, M., Dal, T., Kaya, S., Yildirim, N., Gulsun, S., Barcin, T., Kalkanli, S., Dal, M. S., & Ayaz, C. (2013). Efficacy And Safety of Tenofovir Disoproxil Fumarate İn Pregnancy For The Prevention Of Vertical Transmission Of HBV Infection. World J Gastroenterol, 19, 9377-9382.
• Chen, H. L., Lee, C. N., Chang, C. H., Ni, Y. H., Shyu, M. K., Chen, S. M., & Taiwan Study Group for the Prevention of Mother-to-Infant Transmission of HBV (PreMIT Study). (2015). Efficacy Of Maternal Tenofovir Disoproxil Fumarate İn İnterrupting Mother-To-İnfant Transmission Of Hepatitis B Virus. Hepatology, 62, 375-386.
• Demir, N. A., Asan, A., Ayaz, C., Çelen, M. K., Köse, Ş., Kuruüzüm, Z., Örmen, B., Saltoğlu, N., Sayan, M., Sırmatel, F., Tekin Koruk, S., Tülek, N., Türker, N., Ural, O., & Yazıcı, S. (2013). Gebelikte Kronik Hepatit B Yönetimi: Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği Viral Hepatit Çalışma Grubu Uzlaşı Raporu. Klinik Dergisi, 26 (Özel Sayı 1), 12-19. DOI: 10.5152/kd.2013.14.
• Deng, M., Zhou, X., Gao, S., Yang, S. G., Wang, B., Chen, H. Z., Ruan, B. (2012). The Effects Of Telbivudine İn Late Pregnancy To Prevent İntrauterine Transmission of The Hepatitis B Virus: A Systematic Review And Meta-Analysis. Virol J, 9, 185.
• EASL. (2009). European Association for the Study of the Liver.Clinical Practice Guidelines: Management Of Chronic Hepatitis B. J Hepatol, 50(2), 227–242.
• EASL (2012) European Association fort he study of the liver. Clinical Practice Guidelines: Management of chronic hepatitis B virus infection. J Hepatol; 57:167-85.
• Furuncuoglu, Y., Bolukbas, F. F., Bolukbas, C., Torun, P., & Ozturk, R. (2016). Changes İn The Prevalence Of HBV İnfection İn Pregnant Women İn Turkey Between 1995 and 2015: A 20-Year Evaluation. Postgrad Med J, 92, 510-513.
• Gartner, L. M., Morton, J., Lawrence, R. A., Naylor, A. J., O’Hare, D., & Schanler, R. J. (2005). Breastfeeding And The Use Of Human Milk. Pediatrics, 115, 496-506.
• Gebe Takibinde Güncel Yaklaşımlar, Gaziantep Üniv. Gaziantep-Kilis Sürekli Tıp Eğitimi Toplantıları. (2019). Tepe, N. B. Erişim adresi: https://www.gazianteptabip.org.tr/wp-content/uploads/2019/03/Gebelik-Takibinde-Gücel-yaklaşımlar.pdf. Erişim tarihi:14.02. 2020.
• Giles, M., Visvanathan, K., & Sasadeusz, J.(2011). Antiviral Therapy For Hepatitis B İnfection During Pregnancy And Breastfeeding. Antivir Ther, 16(5), 621-628.
• Günşar, F. (2012). Gebelik Ve Hepatit B Virüs Enfeksiyonu. Güncel gastroenteroloji, 16(4), 299-302.
• Han, L., Zhang, H. W., Xie, J. X., Zhang, Q., Wang, H. Y., & Guang-Wen, C. (2011). A Meta-Analysis Of Lamivudine For İnterruption Of Mother-To-Child Transmission of Hepatitis B Virus. World J Gastroenterol, 17(38), 4321-4333.
• Hu, Y. H., Liu, M., Yi, W., Cao, Y. J., & Cai, H. D. (2015). Tenofovir Rescue Therapy İn Pregnant Females With Chronic Hepatitis B. World J Gastroenterol, 21, 2504-2509.
• Keeffe, E. B., Dieterich, D. T., Han, S. B., Han, S. H., Jacobson, I. M., Martin, P., Schiff, E. R., & Tobias, H. (2008). A Treatment Algorithm For The Managementof Chronic Hepatitis B Virus İnfection İn The United States: 2008 Update. Clin Gastroenterol Hepatol, 6 (12), 1315–1341. DOI:10.1016/j.cgh.2008.08.021.
• Kılıç, E. K., Demircan, Ş. A., Bulut, C., Hatipoğlu, Ç. A., Arslan, K., & Kınıklı, S. (2020). Bir Eğitim Ve Araştırma Hastanesinde Takip Edilen Hepatit B İle Enfekte Gebelerin Değerlendirilmesi. Turk J Clin Lab, 11(1), 13-17.
• Koziel, M. J., & Thio, C. L. (2010). Hepatitis B Virus and Hepatitis Delta Virus. In: Mandell, G. L., Bennet, J. E., & Dolin, R. (Editors). Principles and Practice of Infectious Diseases. 7th Edition, Philadelphia: Churchill Livingstone, 2059-2086.
• Li, X. M., Yang, Y. B., Hou, H. Y., Shi, Z. J., Shen, H. M., Teng, B. Q., Li, A. M., Shi, M. F., & Zou, L. (2003). Interruption of HBV İntrauterine Transmission: A Clinical Study. World J Gastroenterol, 9(7), 1501-1503.
• Marguerite, L. B., & Men-Jean, L. (2018). Management Of Hepatitis B Infection İn Pregnancy. Clinical Obstetrıcs and Gynecology, 61, 137-145.
• Narin, M. A., Dede, S., & Narin, R. (2016). Gebelikte Kronik Hepatit B Yönetimi. Bozok Tıp Dergisi, 6(2), 48-52.
• Ornoy, A., & Tenebaum, A. (2006). Pregnancy Outcome Following İnfections By Coxsackie, Echo, Measles, Mumps, Hepatitis, Polio, And Encephalitis Virus. Reprod Toxicol, 21(3), 446–457.
• Petersen, J. (2011). HBV Treatment And Pregnancy. Journal of Hepatology, 55(6), 1171-1173.
• Petrova, M., & Kamburov, V. (2010). Breastfeeding And Chronic HBV İnfection: Clinical And Social İmplications. World J Gastroenterol, 16(40), 5042-5046. DOI:10.3748/wjg.v16.i40.5042
• Soderstrom, A., Norkrans, G., & Lindh, M. (2003). Hepatitis B Virüs DNA During Pregnancy And Postpartum: Aspects On Vertical Transmission. Scand J Infect Dis, 35, 814-819.
• Şahin, M., Zencir, M., Gözübüyük, A. A., & Pektaş, B. A. (2018). Seroprevalence Of Hepatitis B Surface Antigen, Anti-Hepatitis B Surface And Antihepatitis C Virus Among Pregnant Women Residing İn Şırnak Province. Viral Hepatitis J, 24, 7-11.
• Ter Borg, M. J., Leemans, W. F., De Man, R. A., & Janssen, H. L. A. (2008). Exacerbation Of Chronic Hepatitis B İnfection After Delivery. J Viral Hep, 15, 37-41.
• Tosun, S. (2013). Türkiye’de Viral Hepatit B Epidemiyolojisi: Yayınların Meta Analizi. In: Tabak, F., & Tosun, S., eds. Viral Hepatit 2013. Ankara: Viral Hepatitle Savaşım Derneği, 27-80.
• Tosun, S. (2013). Viral Hepatitlerin Ülkemizde Değişen Epidemiyolojisi. ANKEM Derg, 27, 128-134.
• Tosun, S. (2016). Gebelik Ve Hepatit B Virüs Enfeksiyonu. Mediterr J Infect Microb Antimicrob, 5(4), 1-8. http://dx.doi.org/10.4274/mjima.2016.4.
• Tozun, N., Ozdogan, O., Cakaloglu, Y., Idilman, R., Karasu, Z., Akarca, U., Kaymakoğlu, S., & Ergonul, O. (2015). Seroprevalence Of Hepatitis B And C Virus İnfections and Risk Factors İn Turkey: A Fieldwork TURHEP Study. Clin Microbiol Infect, 21, 1020-1026.
• Tran, T. T. (2016). Hepatitis B And Pregnancy. Clin Infect Dis, 62(Suppl 4), 314-317.
• Tse, K. Y., Ho, L. F., & Lao, T. (2005). The İmpact Of Maternal HBsAg Carrier Status On Pregnancy Outcomes: A Case–Control Study. J Hepatol, 43(7), 771–775.
• Türkiye Viral Hepatit Önleme ve Kontrol Programı 2018-2023. https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/Bulasici-hastaliklar-db. Erişim tarihi: 28.11.2020.
• Uyanıkoğlu, A., & Uyanıkoğlu, H. (2017). Gebelerde ve Emziren Annelerde Hepatit B Yönetimi. Güncel gastroenteroloji, 21(1), 57-60.
• WHO Raporu. 27.07.2020. Viral hepatitte küresel sağlık sektörü stratejisi 2016-2021. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/hepatitis-b. Erişim tarihi: 28.11.2020.
• Wong, S., Chan, L. Y., Yu, V., & Ho, L. (1999). Hepatitis B Carrier And Perinatal Outcome İn Singleton Pregnancy. Am J Perinatol, 16(5), 485–488.
• World Health Statistics 2016: Monitoring Health For The SDGs, Sustainable Development Goals. Geneva: World Health Organization; 2016. http://www.who.int/gho/publications/world_health_statistics/2016/en/ Erişim tarihi: 28.11.2020.
• Yang, J., Zeng, X., Men, Y., & Zhao, L. (2008). Elective Caesarean Section Versus Vaginal Delivery For Preventing Mother To Child Transmission of Hepatitis B Virus – A Systematic Review. Virology Journal, 5, 100. DOI:10.1186/1743-422X-5-100.
• Yi, P., Chen, R., Huang, Y., Zhou, R. R., & Fan, X. G. (2016) Management Of Mother-To-Child Transmission Of Hepatitis B Virus: Propositions And Challenges. J Clin Virol, 77, 32-39.
• Yücel, H., & Çamurdan, A. D. (2017). Hepatit B Virüs Taşıyıcı Anne Ve Bebeklerinin İzlemi. Euras J Fam Med, 6(3), 87-92.
• Zengin, N., & Ören, B. (2018). İç Hastalıkları ve Kadın Sağlığı (Ebeler İçin). Nobel Tıp Kitabevleri, 175-179.
• Zheng, Y., Lu, Y., Ye, Q., Xia, Y., Zhou, Y., Yao, Q., & Wei, S. (2011). Should Chronic Hepatitis B Mothers Breastfeed? A Meta Analysis. BMC Public Health, 11(1), 502.