COVID-19 PANDEMİ KLİNİĞİNDE ÇALIŞMIŞ OLAN VE ÇALIŞMAYAN HEMŞİRELERİN SOSYAL DESTEK VE YAŞAM KALİTESİ DÜZEYLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 2, 274 - 287, 30.09.2023

Servet Cihan , Ozcan Aygun

https://doi.org/10.52538/iduhes.1199951

Öz

Amaç: COVID-19 pandemi kliniğinde çalışmış olan ve çalışmayan hemşirelerin sosyal destek ve yaşam kalitesi düzeylerinin karşılaştırılması amaçlanmaktadır.
Gereç Yöntem: Karşılaştırmalı ve ilişki arayıcı tipte olan bu çalışma, Ağustos 2021-Ocak 2022 tarihleri arasında bir şehir hastanesinde pandemi servisinde çalışmış olan ve çalışmayan araştırmaya gönüllü olarak katılacak hemşireler üzerinde tanımlayıcı olarak gerçekleştirilmiştir. Veriler sosyo-demografik bilgi formu, Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği (ÇBSDÖ) ve COVID-19’un Yaşam Kalitesine Etkisi Ölçeği (COV19-QOLTR) kullanılarak toplanmıştır. Verilerin analizinde ki kare testi, Mann Whitney U testi, Kruskall Wallis H testi ve Sperman’s koelasyon analizi kullanılmıştır.
Bulgular: Katılımcıların yaş ortalaması 27.27±4.19, COVID-19 pandemi kliniğinde çalışanların 24.46±1.44, COVID-19 pandemi kliniğinde çalışmayanların ise 30.09±4.15 olarak hesaplanmıştır. COVID-19 pandemi kliniğinde çalışanların %74.0’ünün kadın, %85.7’sinin bekar, %98.7’sinin çocuk sahibi olmadığı, %57.2’sinin yalnız veya arkadaşıyla yaşadığı bilinmektedir. COVID-19 pandemi kliniğinde çalışma ve çalışmama açısından sosyal destek sağlama ve yaşam kalitesi arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. COVID-19 pandemi kliniğinde çalışanlarda hem de çalışmayanlarda duygu durumu çökkün olanların yaşam kalitesi puanlarının normal olanlara göre daha yüksek olduğu saptanmıştır (p<.05). COVID-19 pandemi kliniğinde çalışan ve çalışmayan hemşirelerin Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği ve alt boyutları ile COVID-19’un Yaşam Kalitesine Etkisi Ölçeği puan ortalamalarının ilişkisinin incelenmesi sonucunda istatistiksel olarak anlamlı farklılık olmadığı belirlenmiştir (p<.05)
Sonuç: COVID-19 pandemi kliniğinde çalışma ve çalışmama açısından sosyal destek sağlama ve yaşam kalitesi arasında, sosyal destek sağlama ve duygu durumları arasında benzer durumların olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ek olarak COVID-19 pandemi kliniğinde çalışanlarda ve çalışmayanlarda duygu durumu çökkün olanların yaşam kalitesi puanlarının normal olanlara göre daha yüksek olduğu bulunmuştur. Hemşirelerin algılanan sosyal destekleri ile yaşam kaliteleri arasında ise bir ilişki saptanmamıştır.

Anahtar Kelimeler

cOVİD-19, HEMŞİRE, PANDEMİ, YAŞAM KALİTESİ, SOSYAL DESTEK

Teşekkür

Araştırmanın gerçekleştirilmesine izin veren şehir hastanesi yöneticileri ile araştırmaya katılım gösteren tüm hemşirelere teşekkürlerimi sunarım.

Kaynakça

• Liang, WH., Guan, WJ., Li, CC., Li, MY., Liang, HR., Zhao Y. ve ark. (2020). Clinical characteristics and outcomes of hospitalised patients with COVID-19 treated in Hubei (epicenter) and outside Hubei (non-epicenter): A Nationwide Analysis of China. European Respiratory Journal, 55(6), 2000562.
• Özdemir, İ., Hergül, GÖ., Öztürk, M., Arslan, A. (2021). Covid-19 pandemi sürecinde bir pandemi hastanesinde görev yapmakta olan hemşirelerde, sosyodemografik değişkenler, belirsizliğe tahammülsüzlük ve umutsuzluk düzeylerinin, algılanan stres düzeylerine etkisinin incelenmesi. Ankara Eğitim ve Araştıma Hastanesi Dergisi, 54(3), 434-441.
• WEB_https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019"o.int/(Erişim tarihi: 13.05.2021).
• WEB_Worldometerhttps://www.worldometers.info (Erişim tarihi: 28.10. 2022).
• Chen, J., Liu, X., Wang, D., Jin, Y., He, M., Ma, Y., Zhao, X., Song, S., Zhang, L., Xiang, X., Yang, L., Song, J., Bai, T., Hou, X. (2020). Risk factors for depres-sion and anxiety in healthcare workers deployed during the COVID-19 outbreak in China. Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology, 56(1), 47–55
• Güdük, Ö., Güdük Ö., Vural, A. (2021). Covid-19 küresel salgınında sağlık çalışanlarının belirsizliğe tahammülsüzlüğünün değerlendirilmesi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 24(1), 139-150.
• Barut, S., Uçar, T., Baransel, ES. (2021). Sleep quality, perceived stress, and quality of life of healthcare professionals working in direct contact with COVID-19 (+) patients: A comparative study. Journal of Surgery and Medicine, 5(6), 606-610.
• Uyurdağ, N., Eskicioğlu, G., Aksu, S., Soyata, AZ. (2021). COVID-19 Pandemisi Sırasında Sağlık Çalışanlarında Psikososyal Etkilenme ile İlişkili Risk Etkenleri ve Koruyucu Etkenler: Bir Sistematik Derleme. Anadolu Kliniği Tıp Bilimleri Dergisi, 26(1), 122-140.
• Ricci-Cabello, I., Echavez-Meneses, J., Serrano-Ripoll, M., Fraile-Navarro, D., Fiol de Roqueet, MA., Pastor-Moreno, G., Castro, Ruiz-Pérez, I., Campos, RZ., Gonçalves-Bradley, D. (2020). Impact of viral epidemic outbreaks on mental health of healthcare workers: a rapid systematic review and meta-analysis. Journal of Affective Disorders, 277, 347-357.
• Frontline nurses’ burnout, anxiety, depression, and fear statuses and their associated factors during the COVID-19 outbreak in Wuhan, China: A large-scale cross-sectional study. EClinical Medicine, 24, 100424. https://doi.org/10.1016/j.eclinm.2020.100424
• Faul, F., Erdfelder, E., Lang, AG., Buchner, A. (2007). G*Power 3: a flexible statistical power analysis program for the social, behavioral, and biomedical sciences. Behavior research methods, 39(2), 175–191. https://doi.org/10.3758/bf03193146
• Polat, Ş., Kutlu, L., Ay, F., Ayyıldız Erkan, H., Afşar Doğrusöz, L. (2018). Bir üniversite hastanesindeki hemşirelerde iş-aile çatışması ile örgütsel sessizlik ve sosyal destek algısı arasındaki ilişkiler. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 9(3), 195-204.
• Özbezek, BD., Paksoy, HH., Çopuroğlu, F. (2021). COVID-19 pandemi döneminde sağlık çalışanlarının sosyal destek algılarının tükenmişlik düzeyine etkisi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 11, 413-434.
• Zimet, G.D., Powell, SS., Farley, GK., Werkman, S., Berkoff, KA. (1990). Psychometric characteristics of the multidimensional scale of perceived social support. Journal of personality assessment, 55(3-4), 610-617.
• Eker, D., Arkar, H., Yaldız, H. (2001). Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeğinin gözden geçirilmiş formunun faktör yapısı, geçerlik ve güvenirliği. Türk Psikiyatri Dergisi, 12(1), 17-25.
• Repisti, S., Jovanović, N., Kuzman, MR., Medved, S., Jerotić, S., Ribic, E., Majstorovic, T., Simoska, MS., Novotni, L., Milutinovic, M., Stoilkovska, BB., Radojicic, T., Ristic I., Zebic, M., Pemovska, T., Russo, M. (2020). How to measure the impact of the COVID-19 pandemic on quality of life: COV19-QoL–the development, reliability and validity of a new scale. Global Psychiatry, 3(2), 201-210.
• Sümen, A., Adibelli, D. (2021). Adaptation of the COV19-QoL Scale to Turkish culture: Its psychometric properties in diagnosed and undiagnosed individuals. Death Studies, 46(10), 2298-2305.
• Pappa, S., Ntella, V., Giannakas, T., Giannakoulis, VG., Papoutsi, E., Katsaounou, P. (2020). Prevalence of depression, anxiety, and insomnia among healthcare workers during the COVID-19 pandemic: A systematic review and meta-analysis. Brain, behavior, and immunity, 88, 901–907.
• Chew, NW., Lee, GK., Tan, BY., Jing, M., Goh, Y., Ngiam, NJ., ve ark., (2020). A multinational, multicentre study on the psychological outcomes and associated physical symptoms amongst healthcare workers during COVID-19 outbreak. Brain, Behavior, And İmmunity, 88, 559-565.
• Vafaei, H., Roozmeh, S., Hessami, K., Kasraeian, M., Asadi, N., Faraji, A., Bazrafshan, K., Saadati, N., Aski, KS., Zarean, E., Golshahi, M., Haghiri M., Abdi, N., Tabrizi, R., Heshmati, B., Arshadi, E. (2020). Obstetrics healthcare providers’ mental health and quality of life during COVID-19 pandemic: multicenter study from eight cities in Iran. Psychology Research and Behavior Management, 13:563-571.
• Zhang, H., Ye, Z., Tang, L., Zou, P., Du, C., Shao, J., Wang, X., Chen, D., Qiao, G., ve Mu, S. Y. (2020). Anxiety symptoms and burnout among Chinese medical staff of intensive care unit: the moderating effect of social support. BMC Psychiatry, 20(197), 1-7.
• Karal, E., Gül Biçer, B. (2020). Salgın Hastalık Döneminde Algılanan Sosyal Desteğin Bireylerin Psikolojik Sağlamlığı Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 129-156.
• Öztürk, M., Ertem, G., Kotanoğlu, M., Erdınç, F., Kınıklı, S., (2021). Covıd-19 Pandemisinde Görev Alan Sağlık Çalışanlarının Algıladıkları Sosyal Desteğin Depresyon, Anksiyete ve Stres Düzeylerine Etkisi. Ankara Eğitim Araştırma Hastanesi Dergisi, 54(1), 70-77.
• Aloğlu, N., Geçdi, T., (2021). Sağlık Personelinin Pandemi Sürecinde Duygu Durumlarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Gevher Nesıbe Tıp Ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(12), 29-39.
• Wu, P., E., Styra, R., Gold, WL. (2020). Mitigating the psychological effects of COVID-19 on health care workers. Commentary Mental Health, 192(17), 459-460. Guo, J., Liao, L., Wang, B., Li, X., Guo, L., Tong, Z., Guan, Q., Zhou, M., Wu, Y., Zhang, J., Dardik, A., Gu, Y. (2021). Psychological effects of COVID-19 on hospital staff: A national cross-sectional survey in mainland China. Vasculer Investigation and Therapy, 4(1), 6-11.
• Elkholy, H., Tawfik, F., Ibrahim, I., Salah El-din, W., Sabry, M., Mohammed, S., Hamza, M., Alaa, M., Fawzy AZ., Ashmawy, R., Sayed, M., Omar, AN. (2020). Mental health of frontline healthcare workers exposed to COVID-19 in Egypt: A call for action. International Journal of Social Psychiatry, 67(5), 522-531. . Ruiz-Fernandez, MD., Ramos-Pichardo, JD., Ibanez-Masero, O., Cabrera-Troya, J., Carmona-Rega, MI., Ortega-Galan, ÁM. (2020) Compassion fatigue, burnout, compassion satisfaction and perceived stress in healthcare professionals during the COVID-19 health crisis in Spain. Journal of Clinal Nursing, 29(21-22):4321- 4330.
• Wu, Y., Wang, J., Luo, C., Hu, S., Lin, X., Anderson, AE., Bruera, E.,Yang, X., Wei, S., Qian, Y.(2020). A Comparison of Burnout Frequency Among Oncology Physicians and Nurses Working on the Frontline and Usual Wards During the COVID-19 Epidemic in Wuhan, China. Journal of Pain and Symptom Management, 60(1), 60-65.