TÜRKİYE’DE YAŞAYAN SURİYELİ MÜLTECİ KADINLARDA CİNSEL SAĞLIK VE ÜREME SAĞLIĞI (CSÜS) DURUMUNUN DEĞERLENDİRMESİ

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 1, 42 - 55, 29.05.2024

Deniz Öztekin , Hatice Şimşek Keskin

https://doi.org/10.52538/iduhes.1054081

Öz

Cinsel sağlık ve üreme sağlığı; tüm bireyler için hem cinsel sağlık hem üreme sağlığı ile ilgili bilgilendirilmiş ve sorumlu kararlar alma özgürlüğünü ve yeterliliğini içerir. Bunun için gerekli olan bilgilendirmeleri ve hizmetleri alabilecekleri tesisleri oluşturmak ve buralara erişilebilirliği sağlamak da devletlerin sorumluluğundadır. Mülteciler gibi dezavantajlı gruplar için cinsel sağlık ve üreme sağlığı problemleri toplumun diğer kesimlerine oranla daha hassas alanlar içermektedir. Genel toplumun daha nadiren karşı karşıya kalacağı bazı zorlukları günlük hayatlarının bir parçası olarak yaşamak durumunda kalabilirler. 2011 yılında ülkemize gelmeye başlayan ve bugün resmi sayıları 3,7 milyon olan Suriyeli mülteciler için kısa zamanda çok fazla sayıda kişinin gelmesi ile başta yetersiz kalan cinsel sağlık ve üreme sağlığı hizmetlerini, bugün ülke çapında SIHHAT projesi başta olmak üzere hayata geçirilen çeşitli projelerin de yardımı ile daha iyi yönetebilmekteyiz. Sağlık hizmet sunucusu olarak Suriyeli mülteci kadınların içinde bulundukları şartların ve ekonomik, sosyo-kültürel durumlarının, dini inanışlarının farkında olmak ve verilecek cinsel sağlık ve üreme sağlığı hizmetlerine kolaylıkla ulaşmalarını sağlamak hem anne ve çocuk hem de aile ve toplumun sağlık standartlarının hızlı bir şekilde yükseltilmesini sağlayacaktır.
Suriyeli mülteci kadınlarda CSÜS hizmetlerinin çeşitliliğini, kapsamını, erişilebilirliğini ve hizmeti veren sağlık personelinin kapasitesinin ve farkındalığının arttırmayı sağlamaya yönelik yeni projelere ihtiyaç vardır.

Anahtar Kelimeler

cinsel sağlık, üreme sağlığı, mülteci, Suriyeli, kadın

Kaynakça

• Alper Gürz A, Artıran İğde FA. (2020). Anne ölümleri ve acil obstetrik bakım (özel sayı). Birinci Basamakta Cinsel Sağlık/Üreme Sağlığına Yaklaşım. Türkiye Klinikleri p.22-9
• Akkuzu G. (2017). Dezavantajlı Gruplarda Üreme Sağlığı Sorunları. Türkiye Klinikleri J Obstet Womens Health Dis Nurs-Special Topics. 3(3):171-6
• Arabacı, Z., Hasgül, E., Serpen, A. (2016). Türkiye’de kadın göçmenlik ve göçün kadın sağlığı üzerine etkisi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi. 0 (36), 0-0. DOI: 10.21560/spcd.77608
• Bahar Özvarış Ş, Yüksel Kaptanoğlu İ., Konşuk Ünlü H., Erdost T (2019) Kadın Sağlığı Danışma Merkezlerine Başvuran Suriyeli Kadınların Üreme Sağlığı ve Toplumsal Cinsiyet Temelli Şiddet Hizmetlerine İlişkin İhtiyaçlarının Belirlenmesi Araştırma Raporu http://www.huksam.hacettepe.edu.tr/Turkce/NicelArastirma_TR.pdf
• Baş, D., Arkant, C., Muqat, A., Arafa, M., Sipahi, T., Eskiocak, M. (2015). Edirne'deki Suriyeli sığınmacıların durumu. 18. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi (Kongre Kitabı). Konya. 5-9 Ekim, 214-215.
• Bükecik E, Şahin S, Abay H, Kaplan S, Arıöz Düzgün A (2019) Mülteci Kadınlar ve Üreme Sağlığı: Sağlık Hizmetlerine Ulaşmalarını Etkileyen Faktörler, Engeller ve Çözüm Öneriler. Sdü Sağlık Bilimleri Dergisi,10 (4), 460-464
• Cinsel Şiddetle Mücadele Derneği (2021) https://cinselsiddetlemucadele.org/kavramlar-sozlugu/
• Darroch J, Woog V, Bankole A, Ashford LS. (2016) Adding it up: Costs and benefits of meeting the contraceptive needs of adolescents. New York: Guttmacher Institute
• Ekmekçi, PE (2017). Syrian Refugees, Health and Migration Legislation in Turkey, J Immigrant Minority Health, 19:1434-1441.
• Erenel, H., Mathyk, B. A, Sal, V., Ayhan, I., Karataş, S., Bebek, A. K. (2017). Clinical characteristics and pregnancy outcomes of Syrian refugees: a case-control study in a tertiary care hospital in İstanbul. Kemer Jinekoloji Obstetric, 295(1), 45-50. https://link.springer.com/article/10.1007%2Fs00404-016-4188-5.
• Geçici Koruma Yönetmeliği (2014). http://www.goc.gov.tr/files/files/03052014_6883
• Geçici Koruma Sağlanan Yabancıların Çalışma İzinlerine Dair Yönetmelik (2016) https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/3.5.20168375.pdf
• Göç İdaresi Genel Müdürlüğü Göç İstatistikleri: Geçici Koruma 2021 https://www.goc.gov.tr/gecici-korumamiz-altindaki-suriyeliler
• Güner Emül T, Börekçi G, Uzel A.(2019).Suri̇ye’den Göçle Gelen Kadinlarin Ci̇nsel Yolla Bulaşan Hastaliklar Hakkinda Bi̇lgi̇ Durumlarinin Değerlendi̇ri̇lmesi̇.Sobider: Sosyal Bilimler Dergisi, 6(34), 393-401. http://dx.doi.org/10.16990/SOBIDER.4822
• Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü (2019). Sıhhat Projesi ve FRIT Süreci İlerleme Sunumu, 31.12.2019, Ankara.
• ICPD (1994) Nüfus ve Kalkınma, Uluslararası Nüfus ve Kalkınma Konferansında Kabul Edilen Eylem Planı, Kahire, 5-13 Eylül 1994, Birleşmiş Milletler, Ankara
• Kadın ve Kız Çocukları İçin Güvenli Alanlar ve Kadın Sağlığı Danışma Merkezleri Oluşturmak Suretiyle Suriyeli ve Diğer Göçmen Kadınların Üreme Sağlığı ve Toplumsal Cinsiyete Dayalı Şiddet Hizmetlerine Erişimlerini Güçlendirme Projesi. (2015) http://www.huksam.hacettepe.edu.tr/Turkce/SayfaDosya/SuriyelilerProjesiozet301116.pdf
• Kaya, M. (2020). Türkiye’deki Suriyeli Mülteci Gruplara Yönelik Şiddet . Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Akademik Dergisi , TİHEK Akademik Dergisi / Şiddetin Önlenmesi Özel Sayısı , 231-243 . https://dergipark.org.tr/en/pub/tihek/issue/59385/852585
• Kaypak, Ş. & Bimay, M. (2016). Suriye Savaşı Nedeniyle Yaşanan Göçün Ekonomik ve Sosyo-Kültürel Etkileri: Batman Örneği. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi , 6 (1) , 84-110 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/buyasambid/issue/29813/320658
• Keskin H. (2011). Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliğinin Kadın Üreme Sağlığına Etkisi: Türkiye Örneği. Deü Tıp Fakültesi Dergisi 25(2), 119- 126
• Küçük, A. (2020). Türkiye’de Göç ve Sağlık Politikaları Analizi: “Sıhhat Projesi” Örneği. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 20(47), 473-496. DOI: 10.21560/spcd.vi.576588
• McCann, P., Poot, Jacques & Sanderson, L. (2010). Migration, relationship capital, and international travel: theory and evidence. Journal of Economic Geography, 10(3), 361-387.
• Ozel, S., Yaman, S., Kansu-Celik, H., Hancerliogullari, N., Balci, N., Engin-Ustun, Y. (2018). Obstetric Outcomes among Syrian Refugees: A Comparative Study at a Tertiary Care Maternity Hospital in Turkey. Revista brasileira de ginecologia e obstetricia : revista da Federacao Brasileira das Sociedades de Ginecologia e Obstetricia, 40(11), 673–679. https://doi.org/10.1055/s-0038-1673427
• Sezer, MS., Yıldız, M. (2009). Türkiye’de Bir Kamu Politikası Sorunu Olarak Yabancı Doktor İstihdamı: Avustralya, Birleşik Krallık ve Kanada Örnekleri, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(3): 43-78.
• SIHHAT Projesi, Erişim Adresi: http://www.sihhatproject.org
• TNSA (2018) Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü (2018) http://hips.hacettepe.edu.tr/tr/2018_tnsa_analiz_ve_rapor-56
• TUİK (2019) https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Sustainable-Development-Indicators-2010-2019-37194
• UNHCR. (2021) https://www.unhcr.org/tr/turkiyedeki-multeciler-ve-siginmacilar
• UNPA (2016) https://www.unfpa.org/news/among-syrian-refugees-dispelling-myths-about-contraceptives)
• UNPA (2021) https://turkey.unfpa.org/tr/topics/cinsel-sa%C4%9Fl%C4%B1k-ve-%C3%BCreme-sa%C4%9Fl%C4%B1%C4%9F%C4%B1
• Yabancı Sağlık Meslek Mensuplarının Türkiye’de Özel Sağlık Kuruluşlarında Çalışma Usul Ve Esaslarına Dair Yönetmelik (2017) https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=15909&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5
• Türkiye Ulusal Anne Ölümleri Çalışması (2005) Üreme Sağlığı Programı https://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/Yayin/428
• WHO (2000).Human Reproduction Programme (HRP). Sexual and Reproductive Health. http://www.who.int/reproductivehealth/topics/gender_rights/sexual_health/en
• WHO ( 2011). Preventing early pregnancy and poor reproductive outcomes among adolescents in developing countries.
• Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6458.pdf
• Yağmur, Y., Sidar A. (2018). Mülteci Kadınların Üreme Sağlığı Sorunları ve Çözüm Önerileri. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 11 (1):56- 60