Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

ANALYSIS OF BURNOUT LEVELS OF AVIATION INDUSTRY EMPLOYEES BASED ON DEMOGRAPHIC FACTORS: THE CASE OF ADIYAMAN AIRPORT

Yıl 2025, Cilt: 5 Sayı: 1, 1 - 19, 24.06.2025
https://doi.org/10.61349/iesbad.1663177

Öz

Burnout, as a concept brought to working life by today's fast-paced life, is the physical, emotional and mental wear and tear of employees as a result of long-term work stress and overwork. Due to its structure, the aviation industry has a high workload, constant time pressure, high safety perception, strict rules and procedures, and high stress, which directly affects employees and leads to an increase in burnout over time. Burnout leads to low motivation and performance, and thus to loss of productivity. This study aims to determine if the burnout levels of the personnel working at Adıyaman Airport differ according to some variables. The study group of the research consists of 62 volunteer personnel working at Adıyaman Airport. A personal information form and a 22-item, 5-point Likert-type Maslach Burnout Inventory, developed by Maslach and Jackson (1981) and adapted into Turkish by Ergin (1992) were used as data collection tools. The data collected face-to-face were coded and transferred to the computer environment and analyzed with the help of SPSS package program. The findings showed that the general burnout levels of the personnel working at Adıyaman Airport were at a moderate level. The results showed that there was no significant difference between the burnout levels of the employees according to gender, age, marital status and income status variables. In the depersonalization sub-dimension according to the educational level of the employees, it was found that the burnout levels of the employees with bachelor's degree were higher than the other educational groups.

Kaynakça

  • Ahola, K., Honkonen, T., Isometsa, E., Kalimo, R., Nykyri, E., Koskinen, S., & Lönnqvist, J. (2006). Burnout in the general population. Results from the finnish health 2000 study. Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology, 41(1), 11-7. https://link.springer.com/article/10.1007/s00127-005-0011-5, (Erişim Tarihi: 13 Mart 2025).
  • Ay, M. & Avşaroğlu, S. (2010). Muhasebe çalışanlarının mesleki tükenmişlik, iş doyumu ve yaşam doyumlarının incelenmesi 1- Mesleki tükenmişlik düzeyleri. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi. 7:1. Erişim: http://www.insanbilimleri.com, (Erişim Tarihi: 13 Mart 2025).
  • Bakker, A. B., & Demerouti, E. (2017). Job demands–resources theory: Taking stock and looking forward. Journal of occupational health psychology, 22(3), 273. https://psycnet.apa.org/buy/2016-48454-001, (Erişim Tarihi: 13 Mart 2025).
  • Basım, H. N. & Şeşen, H. (2006). Mesleki tükenmişlikte bazı demografik değişkenlerin etkisi: Kamuda bir araştırma. Ege Akademik Bakış Dergisi, 6(2), 15 – 23. https://dergipark.org.tr/tr/pub/eab/issue/39839/472374#article_cite, (Erişim Tarihi: 13 Mart 2025). Bulut, G. (2023). 2000’li yıllarda Türk dizi sektörü çalışma ilişkileri ve koşullarına eleştirel bir bakış. Journal of Social Research and Behavioral Sciences, 9(18),. https://doi.org/10.52096/jsrbs.9.18.27, (Erişim Tarihi: 13 Mart 2025).
  • Büyüköztürk, Ş. (2024). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni., SPSS uygulamaları ve yorum (31. bs.). Pegem Akademi Yayıncılık.
  • Cinay, F. (2015). İlkokul öğretmenlerinin mesleki tükenmişlik düzeyleri ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. (Yüksek Lisans Tezi).Okan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Çam, O. (1992). Hemşı̇releri Mesleki Yaşamları Nasıl Etkı̇lı̇yor? Tükenmı̇şlı̇k ne demektı̇r? Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 8(1), 60-67. https://dergipark.org.tr/tr/pub/egehemsire/issue/49653/636601, (Erişim Tarihi: 12 Mart 2025).
  • Çiftçi, H. (2017). Adıyaman Havalimanının Örgütsel Sağlığı ve Çalışanlarının İş Tatmin Düzeylerinin Analizi. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (64), 463-478. https://dergipark.org.tr/tr/pub/abuhsbd/issue/35995/403939, (Erişim Tarihi: 10 Mart 2025).
  • Çoban, R. & Aydoğdu, T. (2020). Havacılık Sektöründe Zaman Baskısının Teknostrese Etkisi: Uçak Bakım Teknisyenleri Üzerine Bir Araştırma, İşletme Araştırmaları Dergisi, 12 (3), 2442-2460. https://isarder.org/index.php/isarder/article/view/1158, (Erişim Tarihi: 10 Mart 2025).
  • Dönmez, İ. & İlgar, M.Z.(2020). Sınıf Öğretmenlerinin Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi Hatay İskenderun İlçesi Örneği. Biruni Sağlık ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(1), https://dergipark.org.tr/tr/pub/bsebd/issue/65317/1006362, (Erişim Tarihi: 10 Mart 2025).
  • Edú-Valsania, S., Laguia, A. & Moriano, J.A. (2022). Burnout: A Review of Theory and Measurement. Int. J. Environ. Res. Public Health, 19(3), 1780, 1-27. https://doi.org/10.3390/ijerph19031780, (Erişim Tarihi: 10 Mart 2025).
  • Ekore, JO. Allui, A. Al. Shareef, S. & Zawawi R. (2020).A cross-sectional investigation of prevalence of occupational burnout in Saudi aviation industry. International Journal of Engineering Business Management.;12,1-8. https://doi.org/10.1177/1847979020946919, (Erişim Tarihi: 10 Mart 2025).
  • Ergin, C. (1992). Doktor ve hemşirelerde tükenmişlik ve Maslach Tükenmişlik Ölçeğinin uyarlanması. VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Kongre Düzenleme Kurulu ve Türk Psikoloji Derneği Yayını, Ankara.
  • Elmadibi, A. (2022). Duygusal emek davranışları ve tükenmişlik düzeyleri ile emeklilik kararı arasındaki ilişkinin incelenmesi: Bağımsız çalışanlar üzerine bir araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
  • Epstein, E.G., Haizlip, J., Liaschenko, J., Zhao, D., Bennett, R. & Marshall, M.F. (2020). Moral distress, mattering, and secondary traumatic stress in provider burnout: A call for moral community. AACN Adv. Crit. Care, 31, 146–157. https://doi.org/10.4037/aacnacc2020285, (Erişim Tarihi: 15 Mart 2025).
  • Freudenberger, H.J. (1974). Staff Burnout. Journal of Social Issues, S.159- 165. https://doi.org/10.1111/j.1540-4560.1974.tb00706.x, (Erişim Tarihi: 15 Mart 2025).
  • Girgin, G. (2010). Öğretmenlerde tükenmişliğe etki eden faktörlerin araştırılması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 9(32), 32-48. https://dergipark.org.tr/tr/pub/esosder/issue/6146/82502, (Erişim Tarihi: 15 Mart 2025).
  • Golembiewski, R.T., Munzenrider, R. & Carter, D. (1983). Phases of progressive burnout and their work site covariants: Critical issues inOD research and praxis. J. Appl. Behav. Sci., 19, 461–481 https://doi.org/10.1177/002188638301900408, (Erişim Tarihi: 15 Mart 2025).
  • Han, S., Shanafelt, T.D., Sinsky, C.A., Awad, K.M., Dyrbye, L.N., Fiscus, L.C., Trockel, M. & Goh, J. (2019).Estimating the attributable cost of physician burnout in the United States. Ann. Intern. Med. 170, 784–790. https://doi.org/10.7326/m18-1422, (Erişim Tarihi: 15 Mart 2025).
  • Jonathon R.B., Halbesleben, J.R.B. & M. Ronald Buckley, M.R. (2004). Burnout in Organizational Life. Journal of Management, 30(6), 859-879. https://doi.org/10.1016/j.jm.2004.06.004, (Erişim Tarihi: 15 Mart 2025).
  • Hatfield, E., Cacioppo, J.T. & Rapson, R.L.(1993). Emotional contagion. Curr. Dir. Psychol. Sci., 2, 96–100. https://doi.org/10.1111/1467-8721.ep10770953, (Erişim Tarihi: 15 Mart 2025).
  • Kadıoğlu, R. (2019), Havacılık Organizasyonlarında Çalışan Lojistik Profesyonellerinde İş Doyumu Ve Tükenmişlik: Kokpit Ve Kabin Personelleri Üzerine Bir Uygulama. Yüksek Lisans Tezi. Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
  • Karanfil, S.Mumlu (2024). Sivil Havacılıkta Gece Çalışmasının İş Yaşam Dengesi, Algılanan Stres ve Mental İyi Oluş Açısından Değerlendirilmesi. İşletme Araştırma Dergisi, C:16, Si 2 S.1116-1134.
  • Kayıklık, H. (2007). Din görevlilerinde tükenmişlik. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 7 (2), 1-19. https://dergipark.org.tr/tr/pub/cuilah/issue/4173/55030, (Erişim Tarihi: 15 Mart 2025).
  • Kılınç, A.G. (2024). Çalışanların Tükenmişlik Düzeyi Üzerine Bir Araştırma. (Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
  • Kızılcan, S. & Demiral, G. (2021). Kabin Ekibinin Mesleki Tükenmişlik Düzeyinin İncelenmesi: Bir Özel Havayolu Şirketi Örneği. Havacılık ve Uzay Çalışmaları Dergisi, 2(1). S.17-46. https://doi.org/10.52995/jass.955267, (Erişim Tarihi: 15 Mart 2025).
  • Kızılcan, S. & Mızrak, K. C. (2022). An Airline Application on Burnout Syndrome in Pilots. Fiscaoeconomia, 6(2), 895-908. https://doi.org/10.25295/fsecon.1088274, (Erişim Tarihi: 15 Mart 2025).
  • Konak, İ. (2020), Uçuş Ekiplerinde İş Doyumu, Örgütsel Stres, Psikosomatik Belirtiler İle Tükenmişlik Düzeyi Arasındaki İlişki: Bir Havayolu Şirketi Örneği. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Gelişim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
  • Light, L. (2023). Southwest Airlines Flight Attendants: A Study of Burnout and Quality of Life. A Thesis Presented to the Faculty of the University Honors Program. Northeastern Illinois University, Boston. https://neiudc.neiu.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1044&context=uhp-projects, (Erişim Tarihi: 15 Mart 2025).
  • Liu Z. & Jipeng, E. (2021).The Influence of Gender and Marital Status on Job Burnout.9th International Education, Economics, Social Science, Arts, Sports and Management Engineering Conference, 240-244. https://webofproceedings.org/proceedings_series/ESSP/IEESASM%202021/WHCP21D044.pdf, (Erişim Tarihi: 13 Mart 2025).
  • Llorens, S., García-Renedo, M. & Salanova, M. (2005). Burnout como consecuencia de una crisis de eficacia: Un estudio longitudinal enprofesores de secundaria. Rev. De Psicol. Del Trab. Y De Las Organ., 21, 55–70. https://www.redalyc.org/pdf/2313/231317039004.pdf, (Erişim tarihi: 15 Mart 2025).
  • Llorens, S. & Salanova, M. (2011). Burnout: Un problema psicológico y social. Riesgo Labor., 37, 26–28. https://www.academia.edu/103420694/Burnout_un_problema_psicol%C3%B3gico_y_social, (Erişim Tarihi: 16 Mart 2025).
  • Manzano, G. & Ramos, F. (2000). Enfermería hospitalaria y síndrome de burnout. Rev. De Psicol. Del Trab. Y De Las Organ., 16,197–213. https://journals.copmadrid.org/jwop/files/63240.pdf, (Erişim Tarihi: 15 Mart 2025).
  • Manzano-García, G. & Ayala-Calvo, J.C. (2013). New perspectives: Towards an integration of the concept “burnout” and its explanatorymodels. An. De Psicol., 29, 800–809. https://doi.org/10.6018/analesps.29.3.145241, (Erişim Tarihi: 16 Mart 2025).
  • Maslach C. & Jackson, S.E. (1981). The Measurement of Experienced Burnout. Journal of Occupational Behaviour, 2(2), 99 – 113. https://www.psicopolis.com/psicvaribox/burnout/misexpbout.pdf, (Erişim Tarihi: 16 Mart 2025).
  • Maslach, C. (1976). Burned-out. Human Behavior, 5(9), 16-22. https://www.researchgate.net/publication/263847499_Burned-Out, (Erişim Tarihi: 16 Mart 2025).
  • Maslach, C., & Leiter, M. P. (2008). Early predictors of job burnout and engagement. Journal of Applied Psychology, 93(3), 498–512. https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/0021-9010.93.3.498, (Erişim Tarihi: 16 Mart 2025).
  • Maslach, C., & Leiter, M. P. (2016). Understanding the burnout experience: Recent research and its implications for psychiatry. World Psychiatry, 15(2), 103-111. https://doi.org/10.1002/wps.20311, (Erişim Tarihi: 16 Mart 2025).
  • Montero-Marin, J., Prado-Abril, J., Piva Demarzo, M.M., Gascon, S. & García-Campayo, J. (2014). Coping with stress and types of burnout: Explanatory power of different coping strategies. PLoS ONE, 9, e89090. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0089090, (Erişim Tarihi: 16 Mart 2025).
  • Montero-Marín, J. (2016). El síndrome de burnout y sus diferentes manifestaciones clínicas: Una propuesta para la intervención (The burnout syndrome and its various clinical manifestations: A proposal for intervention). Anest. Analg. Reanim, 29, 1–16. https://api.semanticscholar.org/CorpusID:201165258, (Erişim Tarihi: 16 Mart 2025).
  • Okat, Ç. & Koçak, N. (2019).Yiyecek içecek işletmeleri çalışanlarının tükenmişlik düzeylerinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Gastroia: Journal of Gastronomy and Travel Research ,3(2), 278-303. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/681054, (Erişim Tarihi: 16 Mart 2025).
  • Özgül, F. & Atan, T. (2016). Öğretmenlerin tükenmişlik düzeylerinin demografik özelliklerine göre incelenmesi (Ordu İli Örneği). Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18 (2): 1002-1016. https://dergipark.org.tr/tr/pub/erziefd/issue/28295/300561, (Erişim Tarihi: 16 Mart 2025).
  • Özaslan Çalışkan, B.Ö. (2016). Tükenmişlik Düzeylerinin Farklı Çalışma Grupları Açısından İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma. Eurasian Academy of Sciences Social Sciences Journal, S1, 609-621. http://dx.doi.org/10.17740/eas.soc.2016.MSEMP-49, (Erişim Tarihi: 16 Mart 2025).
  • Öztürk, E. (2019), Havacılık Sektöründe Tükenmişlik Sendromu Nedenleri Ve Etkileri. Yüksek Lisans Tezi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli. Pines, A.M. (2002). Teacher burnout: A psychodynamic existential perspective. Teach. Teach., 8, 121–140. https://doi.org/10.1080/13540600220127331, (Erişim Tarihi: 16 Mart 2025).
  • Rosenbloom, T., Malka, Y. & Israel, S. (2016), "Job burnout of security guards of aviation company", Personnel Review, Vol. 45 No. 3, pp. 557-568. https://doi.org/10.1108/pr-07-2014-0161, (Erişim Tarihi: 16 Mart 2025).
  • Schaufeli, W. B., & Bakker, A. B. (2004). Job demands, job resources, and their relationship with burnout and engagement: A multi‐sample study. Journal of Organizational Behavior, 25(3), 293-315. https://doi.org/10.1002/job.248, (Erişim Tarihi: 16 Mart 2025).
  • Schaufeli, W.B., Maassen, G.H., Bakker, A.B. & Sixma, H.J. (2011). Stability and change in burnout: A 10-year follow-up study amongprimary care physicians. J. Occup. Organ. Psychol., 84, 248–267. https://www.wilmarschaufeli.nl/publications/Schaufeli/353.pdf, (Erişim Tarihi: 11 Mart 2025).
  • Simionato, G., Simpson, S. & Reid, C. (2019).Burnout as an ethical issue in psychotherapy. Psychotherapy, 56, 470–482. https://doi.org/10.1037/pst0000261, (Erişim Tarihi: 11 Mart 2025).
  • Şahin, M. S. (2014), İş Stresinin Tükenmişlik Üzerine Etkisi ve Devlet Hava Meydanları İşletmesi’nde Çalışan Hava Trafik Kontrolörleri Üzerine Bir Araştırma. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Şanlı, S. & akbaş, t. (2008). Adana ilinde çalışan polislerin tükenmişlik düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Polis bilimleri dergisi , vol.10 , 73-86. https://arastirmax.com/en/publication/polis-bilimleri-dergisi/10/2/adana-ilinde-calisan-polislerin-tukenmislik-duzeylerinin-bazi-degiskenler-acisindan-incelenmesi/arid/28c516c5-4949-4368-a789-5977800c5cf7, (Erişim Tarihi: 11 Mart 2025).
  • Şeker, M. (2019). Avukatlarda tükenmişlik (burnout) sendromu: Sivas ili merkez ilçe örneği. Yüksek Lisans Tezi. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
  • Şencan. D. (2019). Temel Eğitim Anabilim Dalı Sınıf Eğitimi Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi Sınıf Öğretmenlerinin Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin Farklı Değişkenlere Göre İncelenmesi. Yayınlanmış yüksek lisans Tezi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
  • Tuna, G. (2019). Kabin Memurlarının Tükenmişlik Düzeylerinin Örgütsel Bağlılık ve Çalışma Performanslarına Etkisi Üzerine Bir Araştırma. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Türkmenoğlu, B. & Sümer, H. (2017). Sivas İl Merkezi Sağlık Çalışanlarının Tükenmişlik Düzeyleri.Instıtute of Health Sciences Journal, 2(2), 24-34. http://cusbed.cumhuriyet.edu.tr/en/pub/issue/33432/357385, (Erişim Tarihi: 13 Mart 2025).
  • Uslu, K. (2021). Gemi adamlarında stres, tükenmişlik, depresyon düzeyleri ve ilişkilerinin incelenmesi / Examination of stress, burnout, depression levels and relations in seaman (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Maltepe Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
  • Yıldırım, M.C. & Ekinci A. (2012). Eğitim Müfettiş Yardımcılarının Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi. II, 229-246. https://dergipark.org.tr/tr/pub/gopsbad/issue/48562/616650#article_cite, (Erişim Tarihi: 13 Mart 2025).
  • Yıldız Kırılmaz, A. Y., Çelen, Ü. & Sarp, N. (2003). İlköğretimde Çalışan Bir Öğretmen Grubunda “Tükenmişlik Durumu” Araştırması. İlköğretim-online 2(1): 2-9. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/429247, (Erişim Tarihi: 13 Mart 2025).
  • Yılmaz, A. (2007). İlköğretim müfettişlerinin mesleki görevlerini yerine getirme durumları ile tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki. Yayınlanmış doktora tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
  • Yılmaz, M. K. (2022). Yer Hizmetlerinde Mesleki Tükenmişlik Sorunsalı: Havalimanı Yolcu Hizmetleri Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. International Journal of Social And Humanities Sciences, 6(3), 11-36. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2865664, (Erişim Tarihi: 13 Mart 2025).
  • Yılmaz, B. (2023). Havacılık Çalışanlarının Mesleki Tükenmişliklerinin Aleksitimi Düzeylerine Etkisi. (Yayınlanmış yüksek lisans Tezi). İstanbul Gelişim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
  • Yönt, M. (2022). Pilotların Çalışma Koşullarına İlişkin Algılarının Tükenmişlik Üzerine Etkisi. (Doktora Tezi). Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.

HAVACILIK SEKTÖRÜ ÇALIŞANLARININ TÜKENMİŞLİK DÜZEYLERİNİN DEMOGRAFİK FAKTÖRLERE GÖRE İNCELENMESİ: ADIYAMAN HAVALİMANI ÖRNEĞİ

Yıl 2025, Cilt: 5 Sayı: 1, 1 - 19, 24.06.2025
https://doi.org/10.61349/iesbad.1663177

Öz

Günümüz hızlı yaşamının çalışma hayatına getirdiği bir kavram olarak tükenmişlik, uzun süreli iş stresi ve aşırı çalışma sonucunda çalışanların fiziksel, duygusal ve zihinsel olarak yıpranması durumudur. Havacılık sektörü yapısı gereği iş yükünün fazla olduğu, zaman baskısının sürekli hissedildiği, yüksek emniyet algısı, kural ve prosedürlerin katılığı ve yüksek stres barındıran bir yapıya sahip olması çalışanları doğrudan etkilemekte ve zamanla onlarda tükenmişlik duygusunun artmasına neden olmaktadır. Tükenmişlik duygusu da motivasyon ve performans düşüklüğüne dolayısıyla verim kaybına yol açmaktadır. Bu çalışmada, Adıyaman Havalimanında çalışan personellerin tükenmişlik düzeylerinin bazı değişkenlere göre farklılık olup olmadığının belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Adıyaman Havalimanında çalışan gönüllü 62 personel oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak kişisel bilgi formu ve Maslach ve Jackson (1981) tarafından geliştirilen, Türkçe uyarlaması Ergin (1992) tarafından yapılan, 22 ifadeden oluşan 5’li Likert tipi Maslach Tükenmişlik Envanteri kullanılmıştır. Yüz yüze toplanan veriler kodlanarak bilgisayar ortamına aktarılmış ve SPSS paket program yardımıyla analiz edilmiştir. Elde edilen bulgular, Adıyaman havalimanında çalışan personellerin genel tükenmişlik düzeylerinin orta düzeyde olduğunu göstermiştir. Sonuçlar cinsiyet, yaş, medeni durum ve gelir durumu değişkenlerine göre çalışanların tükenmişlik düzeyleri arasında anlamlı fark olmadığını göstermiştir. Çalışanların eğitim düzeyleri değişkenine göre duyarsızlaşma alt boyutunda, lisans mezunu çalışanların tükenmişlik düzeylerinin diğer eğitim gruplarına göre daha yüksek olduğu saptanmıştır.

Etik Beyan

Çalışmanın tüm süreçlerinin araştırma ve yayın etiğine uygun olduğunu, etik kurallara ve bilimsel atıf gösterme ilkelerine uyduğumu beyan ederim. Anket için Etik Kurul Onayı alınmıştır.

Kaynakça

  • Ahola, K., Honkonen, T., Isometsa, E., Kalimo, R., Nykyri, E., Koskinen, S., & Lönnqvist, J. (2006). Burnout in the general population. Results from the finnish health 2000 study. Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology, 41(1), 11-7. https://link.springer.com/article/10.1007/s00127-005-0011-5, (Erişim Tarihi: 13 Mart 2025).
  • Ay, M. & Avşaroğlu, S. (2010). Muhasebe çalışanlarının mesleki tükenmişlik, iş doyumu ve yaşam doyumlarının incelenmesi 1- Mesleki tükenmişlik düzeyleri. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi. 7:1. Erişim: http://www.insanbilimleri.com, (Erişim Tarihi: 13 Mart 2025).
  • Bakker, A. B., & Demerouti, E. (2017). Job demands–resources theory: Taking stock and looking forward. Journal of occupational health psychology, 22(3), 273. https://psycnet.apa.org/buy/2016-48454-001, (Erişim Tarihi: 13 Mart 2025).
  • Basım, H. N. & Şeşen, H. (2006). Mesleki tükenmişlikte bazı demografik değişkenlerin etkisi: Kamuda bir araştırma. Ege Akademik Bakış Dergisi, 6(2), 15 – 23. https://dergipark.org.tr/tr/pub/eab/issue/39839/472374#article_cite, (Erişim Tarihi: 13 Mart 2025). Bulut, G. (2023). 2000’li yıllarda Türk dizi sektörü çalışma ilişkileri ve koşullarına eleştirel bir bakış. Journal of Social Research and Behavioral Sciences, 9(18),. https://doi.org/10.52096/jsrbs.9.18.27, (Erişim Tarihi: 13 Mart 2025).
  • Büyüköztürk, Ş. (2024). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni., SPSS uygulamaları ve yorum (31. bs.). Pegem Akademi Yayıncılık.
  • Cinay, F. (2015). İlkokul öğretmenlerinin mesleki tükenmişlik düzeyleri ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. (Yüksek Lisans Tezi).Okan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Çam, O. (1992). Hemşı̇releri Mesleki Yaşamları Nasıl Etkı̇lı̇yor? Tükenmı̇şlı̇k ne demektı̇r? Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 8(1), 60-67. https://dergipark.org.tr/tr/pub/egehemsire/issue/49653/636601, (Erişim Tarihi: 12 Mart 2025).
  • Çiftçi, H. (2017). Adıyaman Havalimanının Örgütsel Sağlığı ve Çalışanlarının İş Tatmin Düzeylerinin Analizi. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (64), 463-478. https://dergipark.org.tr/tr/pub/abuhsbd/issue/35995/403939, (Erişim Tarihi: 10 Mart 2025).
  • Çoban, R. & Aydoğdu, T. (2020). Havacılık Sektöründe Zaman Baskısının Teknostrese Etkisi: Uçak Bakım Teknisyenleri Üzerine Bir Araştırma, İşletme Araştırmaları Dergisi, 12 (3), 2442-2460. https://isarder.org/index.php/isarder/article/view/1158, (Erişim Tarihi: 10 Mart 2025).
  • Dönmez, İ. & İlgar, M.Z.(2020). Sınıf Öğretmenlerinin Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi Hatay İskenderun İlçesi Örneği. Biruni Sağlık ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(1), https://dergipark.org.tr/tr/pub/bsebd/issue/65317/1006362, (Erişim Tarihi: 10 Mart 2025).
  • Edú-Valsania, S., Laguia, A. & Moriano, J.A. (2022). Burnout: A Review of Theory and Measurement. Int. J. Environ. Res. Public Health, 19(3), 1780, 1-27. https://doi.org/10.3390/ijerph19031780, (Erişim Tarihi: 10 Mart 2025).
  • Ekore, JO. Allui, A. Al. Shareef, S. & Zawawi R. (2020).A cross-sectional investigation of prevalence of occupational burnout in Saudi aviation industry. International Journal of Engineering Business Management.;12,1-8. https://doi.org/10.1177/1847979020946919, (Erişim Tarihi: 10 Mart 2025).
  • Ergin, C. (1992). Doktor ve hemşirelerde tükenmişlik ve Maslach Tükenmişlik Ölçeğinin uyarlanması. VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Kongre Düzenleme Kurulu ve Türk Psikoloji Derneği Yayını, Ankara.
  • Elmadibi, A. (2022). Duygusal emek davranışları ve tükenmişlik düzeyleri ile emeklilik kararı arasındaki ilişkinin incelenmesi: Bağımsız çalışanlar üzerine bir araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
  • Epstein, E.G., Haizlip, J., Liaschenko, J., Zhao, D., Bennett, R. & Marshall, M.F. (2020). Moral distress, mattering, and secondary traumatic stress in provider burnout: A call for moral community. AACN Adv. Crit. Care, 31, 146–157. https://doi.org/10.4037/aacnacc2020285, (Erişim Tarihi: 15 Mart 2025).
  • Freudenberger, H.J. (1974). Staff Burnout. Journal of Social Issues, S.159- 165. https://doi.org/10.1111/j.1540-4560.1974.tb00706.x, (Erişim Tarihi: 15 Mart 2025).
  • Girgin, G. (2010). Öğretmenlerde tükenmişliğe etki eden faktörlerin araştırılması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 9(32), 32-48. https://dergipark.org.tr/tr/pub/esosder/issue/6146/82502, (Erişim Tarihi: 15 Mart 2025).
  • Golembiewski, R.T., Munzenrider, R. & Carter, D. (1983). Phases of progressive burnout and their work site covariants: Critical issues inOD research and praxis. J. Appl. Behav. Sci., 19, 461–481 https://doi.org/10.1177/002188638301900408, (Erişim Tarihi: 15 Mart 2025).
  • Han, S., Shanafelt, T.D., Sinsky, C.A., Awad, K.M., Dyrbye, L.N., Fiscus, L.C., Trockel, M. & Goh, J. (2019).Estimating the attributable cost of physician burnout in the United States. Ann. Intern. Med. 170, 784–790. https://doi.org/10.7326/m18-1422, (Erişim Tarihi: 15 Mart 2025).
  • Jonathon R.B., Halbesleben, J.R.B. & M. Ronald Buckley, M.R. (2004). Burnout in Organizational Life. Journal of Management, 30(6), 859-879. https://doi.org/10.1016/j.jm.2004.06.004, (Erişim Tarihi: 15 Mart 2025).
  • Hatfield, E., Cacioppo, J.T. & Rapson, R.L.(1993). Emotional contagion. Curr. Dir. Psychol. Sci., 2, 96–100. https://doi.org/10.1111/1467-8721.ep10770953, (Erişim Tarihi: 15 Mart 2025).
  • Kadıoğlu, R. (2019), Havacılık Organizasyonlarında Çalışan Lojistik Profesyonellerinde İş Doyumu Ve Tükenmişlik: Kokpit Ve Kabin Personelleri Üzerine Bir Uygulama. Yüksek Lisans Tezi. Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
  • Karanfil, S.Mumlu (2024). Sivil Havacılıkta Gece Çalışmasının İş Yaşam Dengesi, Algılanan Stres ve Mental İyi Oluş Açısından Değerlendirilmesi. İşletme Araştırma Dergisi, C:16, Si 2 S.1116-1134.
  • Kayıklık, H. (2007). Din görevlilerinde tükenmişlik. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 7 (2), 1-19. https://dergipark.org.tr/tr/pub/cuilah/issue/4173/55030, (Erişim Tarihi: 15 Mart 2025).
  • Kılınç, A.G. (2024). Çalışanların Tükenmişlik Düzeyi Üzerine Bir Araştırma. (Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
  • Kızılcan, S. & Demiral, G. (2021). Kabin Ekibinin Mesleki Tükenmişlik Düzeyinin İncelenmesi: Bir Özel Havayolu Şirketi Örneği. Havacılık ve Uzay Çalışmaları Dergisi, 2(1). S.17-46. https://doi.org/10.52995/jass.955267, (Erişim Tarihi: 15 Mart 2025).
  • Kızılcan, S. & Mızrak, K. C. (2022). An Airline Application on Burnout Syndrome in Pilots. Fiscaoeconomia, 6(2), 895-908. https://doi.org/10.25295/fsecon.1088274, (Erişim Tarihi: 15 Mart 2025).
  • Konak, İ. (2020), Uçuş Ekiplerinde İş Doyumu, Örgütsel Stres, Psikosomatik Belirtiler İle Tükenmişlik Düzeyi Arasındaki İlişki: Bir Havayolu Şirketi Örneği. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Gelişim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
  • Light, L. (2023). Southwest Airlines Flight Attendants: A Study of Burnout and Quality of Life. A Thesis Presented to the Faculty of the University Honors Program. Northeastern Illinois University, Boston. https://neiudc.neiu.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1044&context=uhp-projects, (Erişim Tarihi: 15 Mart 2025).
  • Liu Z. & Jipeng, E. (2021).The Influence of Gender and Marital Status on Job Burnout.9th International Education, Economics, Social Science, Arts, Sports and Management Engineering Conference, 240-244. https://webofproceedings.org/proceedings_series/ESSP/IEESASM%202021/WHCP21D044.pdf, (Erişim Tarihi: 13 Mart 2025).
  • Llorens, S., García-Renedo, M. & Salanova, M. (2005). Burnout como consecuencia de una crisis de eficacia: Un estudio longitudinal enprofesores de secundaria. Rev. De Psicol. Del Trab. Y De Las Organ., 21, 55–70. https://www.redalyc.org/pdf/2313/231317039004.pdf, (Erişim tarihi: 15 Mart 2025).
  • Llorens, S. & Salanova, M. (2011). Burnout: Un problema psicológico y social. Riesgo Labor., 37, 26–28. https://www.academia.edu/103420694/Burnout_un_problema_psicol%C3%B3gico_y_social, (Erişim Tarihi: 16 Mart 2025).
  • Manzano, G. & Ramos, F. (2000). Enfermería hospitalaria y síndrome de burnout. Rev. De Psicol. Del Trab. Y De Las Organ., 16,197–213. https://journals.copmadrid.org/jwop/files/63240.pdf, (Erişim Tarihi: 15 Mart 2025).
  • Manzano-García, G. & Ayala-Calvo, J.C. (2013). New perspectives: Towards an integration of the concept “burnout” and its explanatorymodels. An. De Psicol., 29, 800–809. https://doi.org/10.6018/analesps.29.3.145241, (Erişim Tarihi: 16 Mart 2025).
  • Maslach C. & Jackson, S.E. (1981). The Measurement of Experienced Burnout. Journal of Occupational Behaviour, 2(2), 99 – 113. https://www.psicopolis.com/psicvaribox/burnout/misexpbout.pdf, (Erişim Tarihi: 16 Mart 2025).
  • Maslach, C. (1976). Burned-out. Human Behavior, 5(9), 16-22. https://www.researchgate.net/publication/263847499_Burned-Out, (Erişim Tarihi: 16 Mart 2025).
  • Maslach, C., & Leiter, M. P. (2008). Early predictors of job burnout and engagement. Journal of Applied Psychology, 93(3), 498–512. https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/0021-9010.93.3.498, (Erişim Tarihi: 16 Mart 2025).
  • Maslach, C., & Leiter, M. P. (2016). Understanding the burnout experience: Recent research and its implications for psychiatry. World Psychiatry, 15(2), 103-111. https://doi.org/10.1002/wps.20311, (Erişim Tarihi: 16 Mart 2025).
  • Montero-Marin, J., Prado-Abril, J., Piva Demarzo, M.M., Gascon, S. & García-Campayo, J. (2014). Coping with stress and types of burnout: Explanatory power of different coping strategies. PLoS ONE, 9, e89090. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0089090, (Erişim Tarihi: 16 Mart 2025).
  • Montero-Marín, J. (2016). El síndrome de burnout y sus diferentes manifestaciones clínicas: Una propuesta para la intervención (The burnout syndrome and its various clinical manifestations: A proposal for intervention). Anest. Analg. Reanim, 29, 1–16. https://api.semanticscholar.org/CorpusID:201165258, (Erişim Tarihi: 16 Mart 2025).
  • Okat, Ç. & Koçak, N. (2019).Yiyecek içecek işletmeleri çalışanlarının tükenmişlik düzeylerinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Gastroia: Journal of Gastronomy and Travel Research ,3(2), 278-303. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/681054, (Erişim Tarihi: 16 Mart 2025).
  • Özgül, F. & Atan, T. (2016). Öğretmenlerin tükenmişlik düzeylerinin demografik özelliklerine göre incelenmesi (Ordu İli Örneği). Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18 (2): 1002-1016. https://dergipark.org.tr/tr/pub/erziefd/issue/28295/300561, (Erişim Tarihi: 16 Mart 2025).
  • Özaslan Çalışkan, B.Ö. (2016). Tükenmişlik Düzeylerinin Farklı Çalışma Grupları Açısından İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma. Eurasian Academy of Sciences Social Sciences Journal, S1, 609-621. http://dx.doi.org/10.17740/eas.soc.2016.MSEMP-49, (Erişim Tarihi: 16 Mart 2025).
  • Öztürk, E. (2019), Havacılık Sektöründe Tükenmişlik Sendromu Nedenleri Ve Etkileri. Yüksek Lisans Tezi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli. Pines, A.M. (2002). Teacher burnout: A psychodynamic existential perspective. Teach. Teach., 8, 121–140. https://doi.org/10.1080/13540600220127331, (Erişim Tarihi: 16 Mart 2025).
  • Rosenbloom, T., Malka, Y. & Israel, S. (2016), "Job burnout of security guards of aviation company", Personnel Review, Vol. 45 No. 3, pp. 557-568. https://doi.org/10.1108/pr-07-2014-0161, (Erişim Tarihi: 16 Mart 2025).
  • Schaufeli, W. B., & Bakker, A. B. (2004). Job demands, job resources, and their relationship with burnout and engagement: A multi‐sample study. Journal of Organizational Behavior, 25(3), 293-315. https://doi.org/10.1002/job.248, (Erişim Tarihi: 16 Mart 2025).
  • Schaufeli, W.B., Maassen, G.H., Bakker, A.B. & Sixma, H.J. (2011). Stability and change in burnout: A 10-year follow-up study amongprimary care physicians. J. Occup. Organ. Psychol., 84, 248–267. https://www.wilmarschaufeli.nl/publications/Schaufeli/353.pdf, (Erişim Tarihi: 11 Mart 2025).
  • Simionato, G., Simpson, S. & Reid, C. (2019).Burnout as an ethical issue in psychotherapy. Psychotherapy, 56, 470–482. https://doi.org/10.1037/pst0000261, (Erişim Tarihi: 11 Mart 2025).
  • Şahin, M. S. (2014), İş Stresinin Tükenmişlik Üzerine Etkisi ve Devlet Hava Meydanları İşletmesi’nde Çalışan Hava Trafik Kontrolörleri Üzerine Bir Araştırma. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Şanlı, S. & akbaş, t. (2008). Adana ilinde çalışan polislerin tükenmişlik düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Polis bilimleri dergisi , vol.10 , 73-86. https://arastirmax.com/en/publication/polis-bilimleri-dergisi/10/2/adana-ilinde-calisan-polislerin-tukenmislik-duzeylerinin-bazi-degiskenler-acisindan-incelenmesi/arid/28c516c5-4949-4368-a789-5977800c5cf7, (Erişim Tarihi: 11 Mart 2025).
  • Şeker, M. (2019). Avukatlarda tükenmişlik (burnout) sendromu: Sivas ili merkez ilçe örneği. Yüksek Lisans Tezi. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
  • Şencan. D. (2019). Temel Eğitim Anabilim Dalı Sınıf Eğitimi Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi Sınıf Öğretmenlerinin Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin Farklı Değişkenlere Göre İncelenmesi. Yayınlanmış yüksek lisans Tezi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
  • Tuna, G. (2019). Kabin Memurlarının Tükenmişlik Düzeylerinin Örgütsel Bağlılık ve Çalışma Performanslarına Etkisi Üzerine Bir Araştırma. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Türkmenoğlu, B. & Sümer, H. (2017). Sivas İl Merkezi Sağlık Çalışanlarının Tükenmişlik Düzeyleri.Instıtute of Health Sciences Journal, 2(2), 24-34. http://cusbed.cumhuriyet.edu.tr/en/pub/issue/33432/357385, (Erişim Tarihi: 13 Mart 2025).
  • Uslu, K. (2021). Gemi adamlarında stres, tükenmişlik, depresyon düzeyleri ve ilişkilerinin incelenmesi / Examination of stress, burnout, depression levels and relations in seaman (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Maltepe Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
  • Yıldırım, M.C. & Ekinci A. (2012). Eğitim Müfettiş Yardımcılarının Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi. II, 229-246. https://dergipark.org.tr/tr/pub/gopsbad/issue/48562/616650#article_cite, (Erişim Tarihi: 13 Mart 2025).
  • Yıldız Kırılmaz, A. Y., Çelen, Ü. & Sarp, N. (2003). İlköğretimde Çalışan Bir Öğretmen Grubunda “Tükenmişlik Durumu” Araştırması. İlköğretim-online 2(1): 2-9. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/429247, (Erişim Tarihi: 13 Mart 2025).
  • Yılmaz, A. (2007). İlköğretim müfettişlerinin mesleki görevlerini yerine getirme durumları ile tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki. Yayınlanmış doktora tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
  • Yılmaz, M. K. (2022). Yer Hizmetlerinde Mesleki Tükenmişlik Sorunsalı: Havalimanı Yolcu Hizmetleri Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. International Journal of Social And Humanities Sciences, 6(3), 11-36. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2865664, (Erişim Tarihi: 13 Mart 2025).
  • Yılmaz, B. (2023). Havacılık Çalışanlarının Mesleki Tükenmişliklerinin Aleksitimi Düzeylerine Etkisi. (Yayınlanmış yüksek lisans Tezi). İstanbul Gelişim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
  • Yönt, M. (2022). Pilotların Çalışma Koşullarına İlişkin Algılarının Tükenmişlik Üzerine Etkisi. (Doktora Tezi). Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
Toplam 61 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Politika ve Yönetim (Diğer), İşletme
Bölüm Araştırma Makaleleri
Yazarlar

Hakan Kantarcı 0000-0002-9679-4014

Ahmet Eren Aydın 0009-0008-1177-4593

Hatice Tezcan 0009-0006-0573-0231

Taha Can Demir

Yayımlanma Tarihi 24 Haziran 2025
Gönderilme Tarihi 22 Mart 2025
Kabul Tarihi 5 Mayıs 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Cilt: 5 Sayı: 1

Kaynak Göster

APA Kantarcı, H., Aydın, A. E., Tezcan, H., Demir, T. C. (2025). HAVACILIK SEKTÖRÜ ÇALIŞANLARININ TÜKENMİŞLİK DÜZEYLERİNİN DEMOGRAFİK FAKTÖRLERE GÖRE İNCELENMESİ: ADIYAMAN HAVALİMANI ÖRNEĞİ. İstanbul Esenyurt Üniversitesi İşletme ve Yönetim Bilimleri Fakültesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 5(1), 1-19. https://doi.org/10.61349/iesbad.1663177