COVİD-19, AB ve Uluslararası Ticaret

Yıl 2021, Cilt: 1 Sayı: 1, 111 - 135, 01.06.2021

C. Uğur Özgöker Erdoğan Mert

Öz

Bu çalışma ”Uluslararası Ticaret” konusunu bütüncül bir yaklaşımla inceleyip, alt başlıklarından AB’yi derinlemesine analiz etmeyi, bu kavramların geleceğini etkileme potansiyeli olan COVİD-19 sürecine değinmeyi amaçlamaktadır ve bu konuları kapsamaktadır. Tarih boyunca savaşların ölüm, acı, gözyaşı, yıkım, ateş, yokluk, açlık, v.b. kavramlarla özdeşleştiğini, ticaretinse bunun tersine varlık, bolluk-bereket, barış, güvenlik, gelişme v.b. kavramlarla resmedildiğini, dolayısıyla düzgün işleyen bir küresel ticaret sisteminin Dünya barışına hizmet edeceğini önermektedir.
Çalışmada uluslararası ticaretin genel çerçevesi çizilmeye çalışılmış, uluslararası ticareti geliştirmek üzere küresel kurumlar oluşturulmuş olmasına rağmen ortaya çıkan engellere, bu engelleri aşmak üzere ortaya konan bölgeselleşme çabalarına, ortaya çıkan AB gibi oluşumlara değinilmiş, süregelen/tahmin edilebilen ve COVİD-19 gibi tahmin edilemeyen faktörlerin etkilerine yer verilmiştir.
Uluslararası Ticaretin, bir ulusun diğer bir ulusu sömürgeleştirmesinden bile daha yararlı olduğu ifade edilmiştir. İkinci Dünya Savaşı sonrasında oluşan iki kutuplu dünya düzeni, siyasi bloklaşmalar kadar ekonomik gruplaşmalara da zemin hazırlamış ancak Doğu-Batı siyasi/ekonomik sistem mücadelesi sonucunda Doğu bloku ve onun ürünü olan ekonomik sistem çökmüş, günümüze kadar ulaşan, çok kutupluluğu temsil eden bir “bölgeselleşme” hareketine dönüşmüştür.

Anahtar Kelimeler

COVİD-19, Pandemi, AB, Uluslararası Ticaret, Uluslararası İlişkiler, Bölgeselleşme

Kaynakça

• Aguirre, L.M. (2005). Relations Between Latin America and the United States: Balance and Prospects, Politics and Social Movements in an Hegemonic World: Lessons from Africa, Asia and Latin America, http:// biblioteca.clacso.edu.ar/clacso/sur-sur/201.007.11014703/2_Aguirre.pdf (Erişim Tarihi: 1.1.2018).
• Acharya, A. (2008). Regional Worlds in a Post-Hegemonic Era, 3rd GARNET Annual Conference, Bordeaux. http://amitavacharyaacademic.blogspot.com.tr/2008/10/ regional-worlds-in-post-hegemonic-era.html (Erişim Tarihi: 21.07.2020).
• Acharya, A. (2012). Comparative Regionalism: A Field Whose Time has Come? The International Spectator: Italian Journal of International Affairs, 47(1), 3-15.
• Aggarwal, Vinod K. ve Espach, Ralph H. (2004). Diverging Trade Strategies in Latin America: A Framework for Analysis, Vinod K. Aggarwal, Ralph H. Espach ve Joseph S. Tulchin, (Eds), The Strategic Dynamics of Latin American Trade. Stanford: Stanford University Press, 3-36.
• Akıncı, A. (2012). Modern Ulus-Devletlerin Doğuşu. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 34, 61-70.
• Akıncı, A. ve Alptürk, H. (2020). Ulus-Devletin Küreselleşme Karşısındaki Genel Durumu. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 47, 13-34.
• Armaoğlu, F. (1994). 20.Yüzyıl Siyasi Tarihi (1914-1980), C.1, Ankara.
• Armaoğlu, F. (2010). 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi. 17. Baskı, Alkım Yayınevi: İstanbul.
• Aslan, S. (2009). Küreselleşmenin Ulus-Devletlere Etkisi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25, 289-296.
• Ayanoğlu, E. (1995). Avrupa Birliği ve Türk Vergi Sisteminin Birlik Modeline Uyumu-I, Vergi Dünyası Dergisi, 171, 49–55.
• Aynacı, T. (2015). Gümrük Birliği’nin Türkiye-Avrupa Birliği Dış Ticaretine Etkisi, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Kültür Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Aytekin, İ. ve Uçan, O. (2018). Ticaret Savaşları ve Korumacı Politikalar: Amerika Birleşik Devletleri ve Türkiye İlişkileri Bakımından Bir İnceleme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7 (2), 851-862.
• Bakan, S. ve E. Kocağ, (2012). Küreselleşmenin Azgelişmiş Ülkelere Etkileri. Hukuk ve İktisat Araştırmaları Dergisi, 4(1), 283-292.
• Balkır, C. (2010). Uluslararası Ekonomik Bütünleşme: Kuram, Politika ve Uygulama, AB ve Dünya Örnekleri. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları. İstanbul.
• Başar, H. (2007). Asya Pasifik Ekonomik İşbirliği (APEC), Uluslararası Ekonomik Sorunlar Dergisi, 24, http://www.mfa.gov.tr/asya-pasifik-ekonomik-isbirligi-_apec_-.tr.mfa (Erişim Tarihi: 25.07.2020).
• Bilici, N. (2005). Türkiye-Avrupa Birliği İlişkileri. Seçkin Yayınları. Ankara.
• Borchard, K. D. (2000). The ABC of Community Law, European Commission. Luxemburg. http://www.europa.eu.int/eur.lex/en/about/abc/index.html (Erişim Tarihi: 18.01.2009).
• Boulding, K. (1965). Conflict and Defence: A General Theory. Harper. New York.
• Castro-Klarén, S. (2003). Framing Pan-Americanism: Simon Bolivar’s Findings, CR: The New Centennial Review, 3(1), 25-53.
• Çelik, K. (2005). Avrupa Birliği ve Türkiye-AB İlişkileri, http://www.kenancelik.ktu.edu.tr/ yayin/ab.pdf (Erişim Tarihi: 11.12.2008).
• Çıvgın, İ. ve Yardımcı, R. (2008). Çağdaş Dünya Tarihi. Ankara.
• Çimen, A. (1996). Gümrük Birliği ve Avrupa Topluluğu Türkiye ilişkileri. (Kendi Yayını).
• Deniau, J-F. (1996). Ortak Pazar. Çev. Lerzan Özkale. İletişim Yayınları: İstanbul.
• Erat, V. (2017). Küreselleşme ve Ulus-Devlet Sarmalında Devletlerin Göçmen Politikası. KAÜİİBFD, 8 (15), 197-209.
• Ertürk, E. (1993). Ekonomik Entegrasyon Teorisi ve Türkiye’nin İçinde Bulunduğu Entegrasyonlar. Ezgi Kitapevi: Bursa.
• European Commission, Directorate-General Internal Market, The Internal Market, 10 Years without Frontiers (1.1.1993-1.1.2003), European Comission, 2002, s.3-7.
• Fawcett, L. (2012). The History and Concept of Regionalism, European Society Of International Law Conference Paper Series, 4, 1-17.
• Fırat M. ve Kürkçüoğlu, Ö. (2009). 1945-1960: Batı Bloku Ekseninde Türkiye-1 (Ortadoğu’yla İlişkiler), Baskın Oran (Ed.), Türk Dış Politikası: Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar, Cilt I. İletişim Yayınları: İstanbul.
• Ganzle, S. (2007). The European Neighbourhood Policy: a Strategy for Security in Europe? Ganzle, S. ve Allen G. Sens (Eds), The Changing Politics of European Security, Europe Alone, New York: Palgrave Macmillan, 110 – 134.
• Genç, M. ve Berber, M. (2011). Bölgeselleşme ve Ticaret Akımları: Literatür İncelemesi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22, 84- 100.
• Gençosmanoğlu, Ö. T. (2010). Bölgesel Ticaret Anlaşmalarının Türkiye’nin Dış Ticaret Politikaları Açısından Önemi ve Etkileri, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi. Ankara.
• Gelir İdaresi Başkanlığı [GİB] (2009). GATT Bilgilendirme Rehberi. Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Daire Başkanlığı, GATT Müdürlüğü: Ankara.
• Göktepe, C. (2002). Bağdat Paktı’ndan CENTO’ya Geçiş. Türkler Ansiklopedisi. Cilt. 16.
• Grebler, E. (2003). Dispute Settlement: Regional Approaches MERCOSUR. UNCTAD Programme on Dispute Settlement in International Trade, http://unctad.org/en/docs/ edmmisc232add28_en.pdf, (Erişim Tarihi: 21.07.2020).
• Gülcan, Y. ve Kuştepeli, Y. (2006). IMF Programları Türkiye’de Ahlaki Tehlike Yaratıyor mu? Bir Tartışma. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8 (1), 244-257.
• Hettne, B. (2003). The New Regionalism Revisited, Söderbaum, F. ve Shaw, T. M. (Eds.), Theories of New Regionalism, Palgrave, New York, 22-42.
• Hogan, M. (1983). The Marshall Plan: America, Britain and the Reconstruction of Western Europe 1947-1952, Cambridge University Press: New York.
• Hurrell, A. (1995). Explaining the Resurgence of Regionalism in World Politics, Review of International Studies, 21(4), 331-358.
• İktisadi Kalkınma Vakfı. (2000). Avrupa Birliği’nde Ekonomi ve Parasal Birlik ve Türkiye. İktisadi Kalkınma Vakfı Yayınları, No:163, Ekim: İstanbul.
• İyibozkurt, E. (2001). Uluslararası İktisat: Teori, Politika ve Uygulama. Gözden Geçirilmiş 4.Baskı. Ezgi Kitapevi: Bursa.
• Karluk, S. R. (1996). Avrupa Topluluğu Ve Türkiye. 4. Baskı. İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Yayınları: İstanbul.
• Kavukçu, M. (2008). Merkezi ve Doğu Avrupa Ülkelerinin Avrupa Birliği’ne Entegrasyonu: Çek Cumhuriyeti Örneği (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi, Ankara. Kaya, S. (2002). Dünya Bankası ve Türkiye, Sayıştay Dergisi, 46-47, 3-42.
• Kurtdaş, M. Ç. (2018). Küresel Terör Çağında Ulus Devletin Artan Önemi. TESAM Akademi Dergisi, 5 (2), 151-181.
• Krugman, P. (1993). Regionalism versus Multilateralism, J. Melo, J. ve Panagariya, A. (Eds.), New Dimensions in Regional Integration, Cambridge University Press: New York, 58-79.
• Malamud, A., Gardini, G.L. (2012). Has Regionalism Peaked? The Latin American Quagmire and its Lessons, The International Spectator: Italian Journal of International Affairs, 47(1), 116-133.
• Mecham, M. (2003). Mercosur: A Failing Development Project? International Affairs, 79(2), 369-387.
• Mee, C. L. (1984). The Marshall Plan: The Launching of Pax Americana. Simon and Schuster: New York.
• Mehmetçik, H. (2019). Bölgeselcilik Çalışmalarında Bölgeler Üstü ve Bölgeler Arası İlişkiler: Avrupa Birliği ve Afrika Birliği İlişkileri Örneği, International Journal of Political Science & Urban Studies, 7, Özel Sayı, 72-84.
• Niemann, M. (1999). A Spatial Approach to Regionalism in the Global Economy. Palgrave Macmillan: London, New York.
• Önen, Z. S. (1989). Uluslararası Mali Kuruluşlar. Savaş Yayınları: Ankara.
• Pınar, Ö. & Ş. Boran & G. Sevilmiş. (2013). “Küreselleşme Sürecinde Yükselen Aktör: Serbest Ticaret Anlaşmaları ve Türkiye”, AR&GE Bülten.
• Pondicherry University. (2009). Unit I: Foreign Trade and Policy, http //www.pondiuni.edu.in/storage/dde/downloads/ibiv_ftp.pdf, (Erişim Tarihi:22.10.2019).
• Raoult, D., Mouffok, N., Bitam, I., Piarroux, R. ve Drancourt, M. (2013). Plague: History and contemporary analysis. Journal of Infection, (66): 18-26.
• Rosas, A., Armati, L. (2010). EU Constitutional Law: An Introduction, Hart Publishing: London.
• Roskin, M. G. (2007). Çağdaş Devlet Sistemleri, (3. Baskı) (Çev. Bahattin Seçilmişoğlu). Adres Yayınları: Ankara.
• Severino, R. C. (2008). ASEAN. Singapore: Institute of Southeast Asian Studies ISEAS.
• Seyidoğlu. H. (2003). Uluslararası İktisat. Güzem Yayınları: İstanbul.
• Seyoum, B. (2009). Export-Import Theory, Practices, and Procedures. Second Edition. Taylor and Francis. Rougledge: New York.
• Smith, A. (2011). Ulusların Zenginliği, Cilt 2. (Çev. Metin Saltoğlu). Palme Yayıncılık: Ankara.
• Smith, M. (1997). Regions and Regionalism, White, B., Little, R. ve Smith, M. (Eds.), Issues in World Politics. Macmillan: London, 69-89.
• Söderbaum, F. (2015). Early, Old, New and Comparative Regionalism: The Scholarly Development Of The Field. KFG Working Paper Series, 64, 1-29.
• Stammen, T. (2008). Avrupa Birliği’nin Gelişiminde Genişleme ve Derinleşme Süreci Arasındaki Diyalektik İlişki- Bilimsel Toplantı Notu. (Çev. Necati İyikan). Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi (15), 196-209.
• Şahin, H. (2002). İktisada Giriş (6 Baskı). Ezgi Kitapevi Yayınları: Bursa.
• Tahsin, E. (2007). Ekonomik Entegrasyon Teorisi Çerçevesinde AB ve Latin Amerika Entegrasyonlarının Karşılaştırılması. Doktora Tezi. Tez Danışmanı Erol Manisalı. İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Taillant, J. D. (2002). Human Rights and International Financial Institutions, The Sustainable Justice 2002, 13-15 Haziran 2002, http://www.cedha.org.ar/docs/doc83-eng.htm (Erişim Tarihi: 10.10.2020).
• Tan, H. B. ve Hooy, C. W. (2007). The Development of East Asian Countries Towards a Knowledge Based Economy: A DEA Analysis, Journal of the Asia Pacific Economy, 12(1), 17-33.
• Tekin, F. (1990). Uluslararası Maliye. Anadolu Üniversitesi Yayınları: Eskişehir.
• Telo, M. (2007). Introduction: Globalization, New Regionalism and the Role of the European Union, European Union and New Regionalism. Ashgate Publishing: London, 1-21.
• Times, T. C. (1967, 08 09). Asian nations form new alliance- Seven Points of Cooperation. The Canberra Times, s. 1. https://trove.nla.gov.au/newspaper/article/106970844 (Erişim Tarihi: 25.07.2020).
• Töre. N. (1996). Uluslararası Ekonomik İlişkiler. Çolak. Ö.F.(Ed.) İktisadın İlkeleri. Alkım Kitabevi: Ankara.
• Töre, N. (2000). Euro El Kitabı. TCMB Yayınları, http://www.tcmb.gov.tr/ yeni/evds/yayin/kitaplar/eurokitap/nahittore.xls (Erişim Tarihi: 16.02.2011).
• Tuncer, S. (1995). Korumacılık: Teori ve Uygulama, Maliye Araştırma Merkezi Konferansları, 36, 237-266.
• Uçarol, R. (2000). Siyasi Tarih (1789-1999). İstanbul.
• Ulutürk, S. (2001). Kamu Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 1, 131- 139.
• Von Elbe, J. (1939). The Evolution of the Concept of the Just War in International Law, The American Journal of International Law, 33(4), 665-688.
• Yeşilbursa, B. K. (2007). Ortadoğu’da Soğuk Savaş ve Emperyalizm. IQ Kültür Sanat Yayıncılık: İstanbul.
• Yücel, N. ve Pustu, Y. (2006). Küreselleşme Sürecinde Ulus-Devletin Alternatifi Kent Devlet Olabilir mi? Türk İdare Dergisi, 450, 117-140.