INVESTIGATION OF THE EFFECT OF CONSUMER ATTITUDES AND DEMANDS ON ACCESS TO HEALTH SERVICES: APPLICATION OF PARETO ANALYSIS

Yıl 2022, Cilt: 2 Sayı: 2, 1 - 15, 15.01.2023

Esendal Güleç , Yusuf Baktır , İsmail Dalay

Öz

Access is an important concept in examining the organization, financing, and delivery of health care. In order to ensure equality of access and sustainability in the demand and consumption of health services, access to health services must be well managed. In the provision of health services, the obstruction of patient flow and the resulting disruptions in treatment are caused by various obstacles in front of access. In this study, it was investigated whether consumer demands have an effect on supply in terms of increasing access inequality in health services.
The aim of this study is to provide a different perspective on the necessity of investigating the effect of consumer attitude factors in accessing health services, in the formation of patient flow congestion in order to receive care and benefit from services, and to examine the existence of the effect of demand-side factors on supply and to generate data in order to develop managerial strategies.
The research is designed as a cross-sectional research model in which the relationship between cause and effect is examined together in a certain time period. In the study, the one-year patient flow distribution of outpatients who applied to a public health institution to receive health services was examined, the data were analyzed and interpreted on the basis of the Pareto principle.
As a result of the findings obtained, outpatient clinic applications of patients who requested access to health services in order to receive care and benefit from services were grouped on the basis of branch and diagnosis, and analysis was performed on a sample group of 2000 people. According to the results of the Pareto analysis applied to calculate the number of benefiting from the outpatient clinic in the provision of health services; It has been observed that 20% of the patients in all branches occupies 80% of the total examination mass performed within their own group.
In the results obtained with the Pareto analysis, it is predicted that determining the density of consumers in the demand for health services, examining these individuals in terms of consumer attitudes and behaviors, and evaluating their purchasing behaviors can be qualified as a quantitative decision tool in marketing research for decision makers.

Anahtar Kelimeler

Access to Health Services, Utilization of Health Services, Pareto Principle, Pareto Analysis.

Sağlık Hizmetlerine Erişimde Tüketici Tutum ve Taleplerinin Etkisinin İncelenmesi: Pareto Analizi Uygulaması

Öz

Erişim, sağlık hizmetlerinin organizasyonu, finansmanı ve sunumunun incelenmesinde önemli bir kavramdır. Sağlık hizmetlerinin talep ve tüketiminde erişim eşitliği ve sürdürülebilirliğin sağlanabilmesi için sağlık hizmetlerine erişimin iyi yönetilmesi gerekmektedir. Sağlık hizmetlerinin sunumunda, hasta akışının tıkanması ve buna bağlı olarak tedavisinde aksaklıkların yaşanması erişimin önündeki çeşitli engellerden kaynaklanmaktadır. Bu çalışmada sağlık hizmetlerinde artış gösteren erişim eşitsizliğinde tüketici taleplerinin arz üzerine etkisinin olup olmadığı araştırılmıştır.
Bu çalışmanın amacı, bakım alma ve hizmetlerden yararlanma amacıyla sağlık hizmetlerine erişimde, hasta akışı tıkanıklığının oluşmasında tüketici tutum faktörlerinin etkisinin araştırılması ve talep yönlü faktörlerin arz üzerine etkisinin varlığının incelenmesi gerekliliğine farklı bir bakış açısı sağlamak ve yönetsel stratejiler geliştirilebilmesi için veri oluşturmaktır.
Araştırma belirli bir zaman kesitinde, neden ve sonuç arasındaki ilişkinin birlikte incelendiği kesitsel araştırma modeli olarak tasarlanmıştır. Çalışmada, sağlık hizmeti almak için bir kamu sağlık işletmesine başvuru yapan poliklinik hastalarının bir yıllık hasta akış dağılımı incelenmiş, veriler Pareto ilkesi temel alınarak analiz edilmiş ve yorumlanmıştır.
Elde edilen bulgular sonucunda, bakım alma ve hizmetlerden yararlanma için sağlık hizmetlerine erişim talebinde bulunan hastaların poliklinik başvuruları branş ve tanı bazlı olarak gruplandırılmış, 2000 kişilik örneklem grubu üzerinde analiz yapılmıştır. Sağlık hizmeti sunumunda poliklinikten yararlanma sayısının hesaplanması amacıyla uygulanan pareto analizi sonunçlarına göre; branşların tamamında %20’lik hasta kitlesinin kendi gurubu içerisinde gerçekleştirilen toplam muayene kitlesinde %80 lik yer kapladığı görülmüştür.
Pareto analizi ile ulaşılan sonuçlarda sağlık hizmetlerinin talebinde tüketicilerin yoğunluğunun belirlenmesi, tespit edilen bu bireylerin tüketici tutum ve davranışları açısından incelenmesi ve satın alma davranışlarının değerlendirilmesinin karar vericiler için pazarlama araştırmalarında nicel bir karar aracı olarak nitelendirilebileceği öngörülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Sağlık Hizmetlerine Erişim, Sağlık Hizmetlerinden Yararlanma, Pareto İlkesi, Pareto Analizi.

Kaynakça

• Aday, L. A., & Andersen, R. (1974). A framework for the study of access to medical care. Health services research, 9(3), 208.
• Aday, L. A., & Andersen, R. (1974). A framework for the study of access to medical care. Health services research, 9(3), 208.
• Allder, S., Silvester, K., & Walley, P. (2010). Understanding the current state of patient flow in a hospital. Clinical Medicine, 10(5), 441.
• Allder, S., Silvester, K., & Walley, P. (2010). Understanding the current state of patient flow in a hospital. Clinical Medicine, 10(5), 441.
• Andersen R. A (1968), Behavioral Model of Families’ Use of Health Services. Center for Health Administration Studies Research Series; 25
• Andersen R. A (1968), Behavioral Model of Families’ Use of Health Services. Center for Health Administration Studies Research Series; 25
• Bajaj, S., Garg, R. ve Sethi, M. (2018). Toplam kalite yönetimi: Pareto analizini kullanan kritik bir literatür taraması. Uluslararası Verimlilik ve Performans Yönetimi Dergisi .
• Bajaj, S., Garg, R. ve Sethi, M. (2018). Toplam kalite yönetimi: Pareto analizini kullanan kritik bir literatür taraması. Uluslararası Verimlilik ve Performans Yönetimi Dergisi .
• Blanchard, J., Ogle, K., Thomas, O., Lung, D., Asplin, B., & Lurie, N. (2008). Access to appointments based on insurance status in Washington, DC. Journal of health care for the poor and underserved, 19(3), 687-696.
• Blanchard, J., Ogle, K., Thomas, O., Lung, D., Asplin, B., & Lurie, N. (2008). Access to appointments based on insurance status in Washington, DC. Journal of health care for the poor and underserved, 19(3), 687-696.
• Center, T. H. (2019). “Üçüncü basamak sağlık merkezinin parazitoloji laboratuvarında analiz öncesi sürecin kalite belirteçleri ve altı sigma yöntemi ile değerlendirilmesi”. Mikrobiyol Bul, 53(3), 319-29.
• Center, T. H. (2019). “Üçüncü basamak sağlık merkezinin parazitoloji laboratuvarında analiz öncesi sürecin kalite belirteçleri ve altı sigma yöntemi ile değerlendirilmesi”. Mikrobiyol Bul, 53(3), 319-29.
• Culyer, AJ ve Wagstaff, A. (1993). Sağlık ve sağlık hizmetlerinde eşitlik ve eşitlik. Sağlık ekonomisi dergisi , 12 (4), 431-457. Çınaroğlu, S., (2016), Sağlıkta Etkililik ve Sonuç Göstergeleri Arasındaki İlişkiler: Bir Path Modeli Uygulaması. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 19(4), 397-411.
• Culyer, AJ ve Wagstaff, A. (1993). Sağlık ve sağlık hizmetlerinde eşitlik ve eşitlik. Sağlık ekonomisi dergisi , 12 (4), 431-457. Çınaroğlu, S., (2016), Sağlıkta Etkililik ve Sonuç Göstergeleri Arasındaki İlişkiler: Bir Path Modeli Uygulaması. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 19(4), 397-411.
• Daniels, N. (2001). Justice, health, and healthcare. American Journal of Bioethics, 1(2), 2-16. Frenk, J., & White, K. L. (1992). The concept and measurement of accessibility. In PAHO. Scientific Publication (No. 534, pp. 842-55).
• Daniels, N. (2001). Justice, health, and healthcare. American Journal of Bioethics, 1(2), 2-16. Frenk, J., & White, K. L. (1992). The concept and measurement of accessibility. In PAHO. Scientific Publication (No. 534, pp. 842-55).
• Gökbayrak, Ş. (2022). Zor Zamanlarda Sosyal Güvenliği Yeniden Düşünmek Sosyal Güvenlik ve Gelirin Yeniden Dağılımı. Calisma ve Toplum, 72(1).
• Gökbayrak, Ş. (2022). Zor Zamanlarda Sosyal Güvenliği Yeniden Düşünmek Sosyal Güvenlik ve Gelirin Yeniden Dağılımı. Calisma ve Toplum, 72(1).
• Gulliford, M., Figueroa-Munoz, J., Morgan, M., Hughes, D., Gibson, B., Beech, R., & Hudson, M. (2002). What does' access to health care'mean?. Journal of health services research & policy, 7(3), 186-188.
• Gulliford, M., Figueroa-Munoz, J., Morgan, M., Hughes, D., Gibson, B., Beech, R., & Hudson, M. (2002). What does' access to health care'mean?. Journal of health services research & policy, 7(3), 186-188.
• Haddad, S. (1992). Utilisation des services de santé en pays en développement. Lyon: Université Claude Bernard. Kumar, R., Singh, K. ve Jain, SK (2019). Çevik üretim: bir literatür taraması ve Pareto analizi. Uluslararası Kalite ve Güvenilirlik Yönetimi Dergisi .
• Haddad, S. (1992). Utilisation des services de santé en pays en développement. Lyon: Université Claude Bernard. Kumar, R., Singh, K. ve Jain, SK (2019). Çevik üretim: bir literatür taraması ve Pareto analizi. Uluslararası Kalite ve Güvenilirlik Yönetimi Dergisi .
• Levesque, J. F., Harris, M. F., & Russell, G. (2013). Patient-centred access to health care: conceptualising access at the interface of health systems and populations. International journal for equity in health, 12(1), 1-9.
• Levesque, J. F., Harris, M. F., & Russell, G. (2013). Patient-centred access to health care: conceptualising access at the interface of health systems and populations. International journal for equity in health, 12(1), 1-9.
• Mooney, G. H. (1983). Equity in health care: confronting the confusion. Effective health care, 1(4), 179-185.
• Mooney, G. H. (1983). Equity in health care: confronting the confusion. Effective health care, 1(4), 179-185.
• Önder, R. (2015). Sağlık arama davranışı ve etki eden etkenler.
• Önder, R. (2015). Sağlık arama davranışı ve etki eden etkenler.
• Park, K. T., Colletti, R. B., Rubin, D. T., Sharma, B. K., Thompson, A., & Krueger, A. (2016). Health insurance paid costs and drivers of costs for patients with Crohn’s disease in the United States. Official journal of the American College of Gastroenterology| ACG, 111(1), 15-23.
• Park, K. T., Colletti, R. B., Rubin, D. T., Sharma, B. K., Thompson, A., & Krueger, A. (2016). Health insurance paid costs and drivers of costs for patients with Crohn’s disease in the United States. Official journal of the American College of Gastroenterology| ACG, 111(1), 15-23.
• Powell, T., & Sammut-Bonnici, T. (2014). Pareto analysis.
• Powell, T., & Sammut-Bonnici, T. (2014). Pareto analysis.
• Salkever, D. S. (1976). Accessibility and the demand for preventive care. Social Science & Medicine (1967), 10(9-10), 469-475.
• Salkever, D. S. (1976). Accessibility and the demand for preventive care. Social Science & Medicine (1967), 10(9-10), 469-475.
• Ricketts, T. C., & Goldsmith, L. J. (2005). Access in health services research: the battle of the frameworks. Nursing outlook, 53(6), 274-280.
• Ricketts, T. C., & Goldsmith, L. J. (2005). Access in health services research: the battle of the frameworks. Nursing outlook, 53(6), 274-280.
• Rudd, RE ve Anderson, JE (2006). Hastanelerin ve Sağlık Merkezlerinin Sağlık Okuryazarlığı Ortamı. Eylem Ortakları: Sağlık Tesisinizi Okuryazarlık Dostu Hale Getirmek. Ulusal Yetişkin Öğrenimi ve Okuryazarlık Araştırmaları Merkezi (NCSALL) .
• Rudd, RE ve Anderson, JE (2006). Hastanelerin ve Sağlık Merkezlerinin Sağlık Okuryazarlığı Ortamı. Eylem Ortakları: Sağlık Tesisinizi Okuryazarlık Dostu Hale Getirmek. Ulusal Yetişkin Öğrenimi ve Okuryazarlık Araştırmaları Merkezi (NCSALL) .
• Shengelia, B., Murray, C. J., & Adams, O. B. (2003). Beyond access and utilization: defining and measuring health system coverage. Health systems performance assessment: debates, methods and empiricism. Geneva: World Health Organization, 221-34.
• Shengelia, B., Murray, C. J., & Adams, O. B. (2003). Beyond access and utilization: defining and measuring health system coverage. Health systems performance assessment: debates, methods and empiricism. Geneva: World Health Organization, 221-34.
• Song, J., Qiu, Y. ve Liu, Z. (2015). Yaklaşık Pareto hasta akışı dağılımını bulmak için optimal simülasyon bütçe tahsisi ve genetik algoritmayı entegre etme. Otomasyon Bilimi ve Mühendisliğinde IEEE İşlemleri , 13 (1), 149-159.
• Song, J., Qiu, Y. ve Liu, Z. (2015). Yaklaşık Pareto hasta akışı dağılımını bulmak için optimal simülasyon bütçe tahsisi ve genetik algoritmayı entegre etme. Otomasyon Bilimi ve Mühendisliğinde IEEE İşlemleri , 13 (1), 149-159.
• Talib, F., Rahman, Z., & Qureshi, M. N. (2010). “Pareto analysis of total quality management factors critical to success for service industries”, International Journal of Quality Research (IJQR), Center for Quality, University of Podgorica Montenegro and University of Kragujevac, Serbia, 4.
• Talib, F., Rahman, Z., & Qureshi, M. N. (2010). “Pareto analysis of total quality management factors critical to success for service industries”, International Journal of Quality Research (IJQR), Center for Quality, University of Podgorica Montenegro and University of Kragujevac, Serbia, 4.
• Trakulsunti, Y., & Antony, J. (2018). Can Lean Six Sigma be used to reduce medication errors in the health-care sector?. Leadership in Health Services.
• Trakulsunti, Y., & Antony, J. (2018). Can Lean Six Sigma be used to reduce medication errors in the health-care sector?. Leadership in Health Services.
• Van Ramshorst, GH, Kaijser, MA, Pierie, JPE ve van Wagensveld, BA (2017). Bariatrik cerrahide yerleşik eğitim—Hollanda'da ulusal bir anket. Obezite cerrahisi , 27 (11), 2974-2980.
• Van Ramshorst, GH, Kaijser, MA, Pierie, JPE ve van Wagensveld, BA (2017). Bariatrik cerrahide yerleşik eğitim—Hollanda'da ulusal bir anket. Obezite cerrahisi , 27 (11), 2974-2980.
• Vermeulen, I., Bohte, S., Somefun, K., & La Poutré, H. (2007). Hastane hasta planlamasında çok aracılı Pareto randevu alışverişi. Hizmet Odaklı Hesaplama ve Uygulamalar , 1 (3), 185-196.
• Vermeulen, I., Bohte, S., Somefun, K., & La Poutré, H. (2007). Hastane hasta planlamasında çok aracılı Pareto randevu alışverişi. Hizmet Odaklı Hesaplama ve Uygulamalar , 1 (3), 185-196.
• Zeyrekli Yaş, S. (2021). Toplam Kalite Yönetimi Anlayışının Sağlık Hizmetlerinde Uygulanması, Kalite ve Strateji Yönetimi Dergisi.
• Zeyrekli Yaş, S. (2021). Toplam Kalite Yönetimi Anlayışının Sağlık Hizmetlerinde Uygulanması, Kalite ve Strateji Yönetimi Dergisi.