SOSYAL MEDYANIN SAĞLIK HİZMETLERİNİN PAZARLAMASINA ETKİLERİ VE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2025, Cilt: 3 Sayı: 2, 31 - 42, 27.08.2025

Sefer Gümüş

Öz

Amaç: Bu araştırmanın amacı, sosyal medyanın sağlık hizmetleri pazarlamasındaki etkisini incelemek ve sağlık hizmeti tüketicilerinin sosyal medyada sunulan sağlık içeriklerine yönelik algı ve tutumlarını ortaya koymaktır. Özellikle sosyal medyanın bireylerin sağlık bilgisine erişimindeki rolü ve toplum sağlığının korunmasındaki katkısı değerlendirilmektedir.
Gereç ve Yöntem: Araştırmanın yöntemi nicel bir yaklaşıma dayanmaktadır. Literatür taramasının ardından, sağlık hizmeti tüketicilerinin sosyal medyanın sağlık hizmetlerinin tanıtımındaki etkisine dair görüşlerini belirlemek amacıyla iki bölümden oluşan bir anket formu geliştirilmiştir. Anket, İstanbul ili Bayrampaşa semtinde ikamet eden 124 kişi üzerinde uygulanmıştır. Elde edilen verilerin analizinde IBM SPSS Statistics 22.0 programı kullanılmıştır. Parametrelerin normal dağılıma uygunluğu Kolmogorov-Smirnov testi ile değerlendirilmiştir. Veriler değerlendirilirken tanımlayıcı istatistiklerin yanı sıra, niceliksel veriler için Mann-Whitney U testi ve Kruskal-Wallis testi, niteliksel veriler için ise Ki-Kare, Continuity Correction (Yates) ve Fisher-Exact testleri uygulanmıştır. Anlamlılık düzeyi p<0.05 olarak kabul edilmiştir.
Bulgular: Katılımcıların büyük bir kısmının sosyal medya üzerinden sağlık bilgisi aradığı ve bu bilgilerin sağlık davranışlarını etkilediği tespit edilmiştir. Sosyal medyanın, özellikle genç kullanıcılar ve kadın katılımcılar arasında daha yoğun olarak sağlık amaçlı kullanıldığı görülmüştür. Katılımcılar, sosyal medyada karşılaştıkları sağlık içeriklerinin, sağlık kuruluşları ve hizmet sağlayıcılar hakkında fikir edinmelerine yardımcı olduğunu belirtmişlerdir. Ayrıca, güvenilir ve uzman kaynaklardan sunulan içeriklerin, kullanıcılar üzerinde daha fazla etki bıraktığı saptanmıştır. Sonuç: Sosyal medya, bireylerin sağlık bilgisine erişimini kolaylaştırarak kişisel ve toplumsal sağlık bilincinin artırılmasına katkı sunmaktadır. Sağlık pazarlaması bağlamında sosyal medya, doğru ve bilinçli kullanıldığında etkili bir iletişim ve tanıtım aracı olarak öne çıkmaktadır. Bu nedenle sağlık kuruluşlarının sosyal medya stratejilerini dikkatli ve profesyonelce oluşturması, halk sağlığının desteklenmesi açısından büyük önem taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Medya , Servis , Sağlık Pazarlaması , Sağlık Enformasyonu , Sağlık Sektörü

SOCIAL MEDIA AND HEALTH MARKETING: A RESEARCH STUDY

Öz

Aim: Social media has become a vital source of health information, bridging the gap between information providers and information seekers. This study aims to investigate the impact of social media on health communication and public health awareness, emphasizing its transformative role in individual and societal health. The objective is to assess healthcare consumers’ opinions on the influence of social media in promoting health services.
Materials and Methods: A comprehensive literature review was conducted to inform the study design. Based on this, a two-part questionnaire was developed to explore the opinions of healthcare service consumers regarding the impact of social media on health service promotion, as well as the outcomes of regional studies. The questionnaire was administered to 124 residents of the Bayrampaşa district in Istanbul. Data were analyzed using IBM SPSS Statistics 22.0. The normality of data distribution was assessed using the Kolmogorov-Smirnov test. Descriptive statistical methods (mean, standard deviation, frequency) were used alongside non-parametric tests. The Mann-Whitney U test was employed for comparing two independent groups with non-normally distributed variables, while the Kruskal-Wallis test was used for comparisons involving more than two groups. Post-hoc analysis to identify group differences was also performed using the Mann-Whitney U test. Chi-Square, Continuity Correction (Yates), and Fisher-Exact tests were applied for categorical data. Statistical significance was set at p<0.05. Results: The findings revealed that a significant portion of participants actively seek health-related information through social media platforms. This behavior was especially prevalent among younger users and women. Respondents indicated that content encountered on social media influenced their health-related decisions and helped them form opinions about healthcare providers and institutions. Content perceived as reliable and shared by verified experts had a stronger impact on users. Conclusion: When used consciously and responsibly, social media serves as a powerful tool for disseminating health information and enhancing public health. It plays a transformative role in shaping health behaviors and increasing awareness, making it an essential component in modern health communication strategies. Health institutions should therefore adopt well-structured and professional social media strategies to support community health and engage effectively with the public.

Anahtar Kelimeler

Social Media , Health Marketing , Health Information , Healthcare Marketing , Healthcare Industry , Service

Kaynakça

• Aydın, S., Kaya, Y., Koçak, A., & Yüksel, E. (2014). CheckUp sağlık iletişimi. Literatürk Academia. Bektaş, T. (2004). Yeni bir iletişim teknolojisi olarak internet ve bilgi açığı (Yayınlanmış doktora tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Bulut, E. (2012). Pazarlama iletişiminde yeni yaklaşımlar kapsamında sosyal medya uygulamaları ve etkili kampanya örnekleri (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Kültür Üniversitesi, İstanbul.
• Ceylan, B. (2013, Eylül 27). Sağlık hizmetleri pazarlamasında sosyal medyayla ilgili bilinmesi gerekenler. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/hod/issue/25839/272582, ERİŞİM TARİHİ:22.05.2025
• Çakır Turgut, E. (2010). Orta yaş ve üzeri insanların internette sağlık bilgisi arama davranışları: Örnek olay incelemesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Çetin, E. B. (2010). Halkla ilişkilerin sosyal medya ortamında incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Çimen, F. (2011, Eylül 26). Sosyal medyanın sağlık karnesi. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/322006834_Saglik_Sektorunde_Sosyal_Medyanin_Kullanimi_Yararlari_ve_Riskleri Erişim Tarihi: 25.11.2016 ERİŞİM TARİHİ :22.05.2025
• Çınarlı, İ. (2008). Sağlık iletişimi ve medya. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Demirel, S. (2013). Sosyal medya ve müşteri ilişkileri yönetimi: Facebook uygulaması (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Maltepe Üniversitesi, İstanbul.
• Dikerler, O. (2013). Sosyal medya platformlarının sağlık alanındaki kullanım şekilleri ve Türkiye için yapılmış örnek bir çalışma (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Bahçeşehir Üniversitesi, İstanbul.
• Erer, S. (2013). Kitle iletişim araçları ve tıp etiği. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 3(3), 24–28. https://dergipark.org.tr/en/pub/dusbed/issue/61145/916071(ERİŞİM TARİHİ:22.05.2025
• Gümüş, S. (2014). Sağlıkta ilaç pazarlaması. Hiperlink Yayınları.
• Gümüş, S. (2015). Hizmet pazarlaması: Araştırma, inceleme, deneyim ve makaleler. Hiperlink Yayınları.
• Gümüş, S., & Toy, D. (2014). Sağlık hizmetlerinde pazarlama. Hiperlink Yayınları.
• Kaya, E. (2014). Sağlık iletişiminde sosyal medyanın kullanımı (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta.
• Kaya, E. (2015). Sosyal medyanın sağlık iletişimindeki yeri. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 13(2), Mayıs. https://doi.org/10.11611/JMER537ERİŞİM TARİHİ:22.05.2025
• Kayabalı, K. (2011). İnternet ve sosyal medya evreninde sağlık. Erişim adresi: https://iyiklinikuygulamalar.com/wp-content/uploads/2020/04/Say%C4%B1-25-%C4%B0nternet-ve-Sosyal-Medya-Evreninde-Sa%C4%9Fl%C4%B1k.pdf, Erişim Tarihi: 18.10.2023 ERİŞİM TARTİHİ :22.05.2025
• Özel, M., & Gümüş, S. (2013). Üniversite öğrencilerinin dijital pazarlama ve sosyal medya uygulamaları. Trakya Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(3). ISSN: 2147-2483
• Şener, E., & Samur, M. (2013). Sağlığı geliştirici bir unsur olarak sosyal medya: Facebook’ta sağlık. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(4). Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/gumussagbil
• Sosyal medya iletişiminin sağlık sektörüne etkisini gösteren 10 önemli istatistik. (t.y.). (2016, Haziran 11).
• Tengilimoğlu, D. (2011). Sağlık hizmetleri pazarlaması (3. baskı). Siyasal Kitapevi.
• Tengilimoğlu, E. (2014). Hastane ve hekim tercihinde sosyal medya kullanımının etkisi: Ankara ili örneği (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Atılım Üniversitesi, Ankara.
• Yılmaz, E. (2012). Doktorumun hastasıyım.com. Giza Yayınları.
• Yılmaz, S. (2011). Özel sağlık kuruluşlarında bir halkla ilişkiler uygulaması olarak internet kullanımı: Kayseri örneği üzerine bir çalışma (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
• Yurdakul Çoşkunkurt, E. (2013). Sosyal medya kullanımının “kurumsal yenilikçi itibar” üzerindeki etkisi üzerine bir araştırma (Yayınlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.